PSYCHOLOGIE LUNA BOUDEWYN
VERSCHILLENDE VISIES OP
DEZELFDE PROBLEMATIEK
Inleiding
Concretiseren!
→ Elk model heeft een ander kader, belangrijk om te visualiseren
→ Kennismaking met courante psychologische stromingen i/d hulpverlening
- Visies/ stromingen
- Onderliggend mens- en wereldbeeld
- Bijhorende methodieken
- Methoden en technieken
Oefeningen op Digitap (zelftest/ proefexamen)
Examen: 45 meerkeuzevragen (a,b,c) met verhoogde slaaggrens (30)
Boek (uitleg) + digitap (slides, oefeningen, correcties, forum voor vragen)
Slides geven meer structuur dan boek
WAT IS PSYCHOLOGIE?
“Voor ons is wetenschappelijke psychologie de studie v/d
doelgerichte interactie tussen persoon en situatie. Meer
specifiek wil psychologie achterhalen hoe persoon in interactie
met situatie beleeft, wat hij ervaart en tot doelgericht handelen
komt” (Cuyvers, 2004).
→ doelgericht: doel bereiken
→ situatie bepalend/dominant
“Wetenschap die zich bezig houdt met onderzoek naar determinanten v gedrag”
(Van Dale, 2012).
→ psychologen gaan onderzoeken waarom ze doen wat ze doen
De psycholoog en zijn collega’s
1
, PSYCHOLOGIE LUNA BOUDEWYN
Psycholoog Psychotherapeut Psychiater Praktijkgerichte
orthopedagoog
→ Beschermde titel: → Beschermde titel (nu → Beschermde titel: → Geen beschermde titel
master in de psychologie overgangsfase) arts! → Mag gn medicatie
→ Schrijft gn medicatie → Niet altijd psychologisch → Mag medicatie voorschrijven & niet door
voor geschoold voorschrijven & door RIZIV terugbetaald
→ Niet door RIZIV → Schrijft gn medicatie RIZIV terugbetaald → Niet therapeutisch
terugbetaald, tenzij via voor → Niet altijd specifiek geschoold (tenzij extra
conventie/eerstelijnszorg → Niet door RIZIV therapeutisch opleiding)
→ Niet altijd specifiek terugbetaald geschoold → Vooral ondersteuning
therapeutisch geschoold → Indien lid van van cliënten in dagelijks
beroepsvereniging leven
kwaliteitslabel
Beide soms door ziekenfonds deels terugbetaald
Biopsychosociaal model
= Overkoepelend model
De mens is een zich ontwikkelende biopsychosociale eenheid
- bekijkt de interactie tussen biologische, psychische en sociale factoren
- onderzoekt de invloed van deze verschillende factoren op de manier
waarop een stoornis zich ontwikkelt
- voor sommige stoornissen bestaat er een biologische kwetsbaarheid
o voor de meeste psychische
stoornissen is er geen eenduidige
neurobiologische oorzaak
o gaat om dynamisch evenwicht
tussen genetische kwetsbaarheid en
omgevingsfactoren
Actueel eco-bio-psychosociaal model: “eco”
verwijst naar ruimere context, maatschappij,
milieu…
→ voorbeeld: kwetsbaarheids-stressmodel
Psychologische stromingen
2
Psychologisch
e stromingen
, systeemgericht
cognitief-
psychodynamis e benadering oplossingsgeric bio
gedragstherape cliëntgerichte lichaamsgericht
che (o.a. htte psychosociale
utische benadering e benaderingen
benaderringen contextueel benaderingen benaderingen
benaderingen
kader)
PSYCHOLOGIE LUNA BOUDEWYN
Elke stroming heeft zijn eigen …
1. Mens- en wereldbeeld Methodieken = de op de
praktijk gerichte uitwerkingen
o Samenhang omgeving/situatie en persoon
van een deze benaderingen…
o Alles hangt samen met alles Methodieken geven aan hoe je
2. Verklaringsmodellen abstracte theorieën kunt
o Voor psychische problemen toepassen in de hulpverlening
3. Methodieken
o Om psychische problemen te behandelen
o Manieren om te werken met die kaders Methoden en technieken =
concrete wijzen
4. Methoden en technieken
van handelen die binnen een
o Die deze methodieken voortvloeien bepaalde methodiek passen
Verschillen tussen de psychologische stromingen
→ Psychotherapeutische opleidingen vaak 1 model
→ Verschillende componenten van psychisch functioneren
• ontwikkelingscomponent
• neurobiologische component
• affectieve component Psychotherapieën verschillen in de
• cognitieve component manier en de mate waarin ze deze
factoren in hun behandeling
• gedragscomponent betrekken
• interpersoonlijke component
• systeemcomponent
→ Andere verschillen
o Meer krachtgericht persoonsgericht
o Meer gericht op de klacht meer gericht op de mogelijkheden
Evidence-based Practice-based
3
, PSYCHOLOGIE LUNA BOUDEWYN
het uitvoeren v/e handeling door een wat door de praktijk als
beroepsbeoefenaar op zo'n wijze dat de uitvoering is effectief wordt
gebaseerd op de best beschikbare informatie over verondersteld
doelmatigheid en doeltreffendheid
- Voorbeelden:
→ Keuze van andere methoden of zelfs andere cliëntgericht
stromingen naargelang problematiek: wat heeft zijn nut kader,
bewezen? psychodynamisc
h kader.
→ Sommige stromingen hechten op zich al meer
belang aan evidence-based werken
- Voorbeelden: biopsychosociaal kader,
cognitieve gedragstherapie
→ Verschillen tussen verschillende psychotherapieën worden kleiner
→ Orthopedagogische praktijk: gewoonlijk eclectisch (= kiezen wat voor jou
past)/ integratief (kind staat centraal, niet één bepaalde methode/werkwijze):
combineren vaak bruikbare elementen uit verschillende
benaderingen/theoretische kaders
→ Eclectisch/ integratief werken wordt zeker belangrijk door toenemende nadruk
op vraaggestuurde en herstelondersteunende hulpverlening
Hoe kiezen voor bepaalde methodiek?
→ Werkrelatie met de cliënt blijkt wetenschappelijk van even groot belang dan
de specifieke therapeutische techniek, o.a.:
o mate waarin therapeut eigen gevoelens tegenover cliënt kan
hanteren
o mate waarin de therapeut de cliënt helpt zijn emoties te uiten
o mate waarin de therapeut de cliënt inzicht geeft in zijn problemen
→ Bij het hanteren van dezelfde techniek boekt een empathische therapeut
betere resultaten dan minder invoelende behandelaar
→ Er moet ook een ‘klik’ zijn
o heeft te maken met eigenschappen en achtergronden
o “leertherapie” om te werken aan eigen persoon als behandelaar
Het mooiste is een combinatie v/e bij je hulpvraag passende interventie/
techniek die wordt toegepast door een therapeut door wie je je begrepen
voelt en met wie je in vertrouwen kan samenwerken
Omgevingsfactoren en wat de cliënt zelf doet, zijn ook belangrijk om
vooruitgang te boeken!
4
VERSCHILLENDE VISIES OP
DEZELFDE PROBLEMATIEK
Inleiding
Concretiseren!
→ Elk model heeft een ander kader, belangrijk om te visualiseren
→ Kennismaking met courante psychologische stromingen i/d hulpverlening
- Visies/ stromingen
- Onderliggend mens- en wereldbeeld
- Bijhorende methodieken
- Methoden en technieken
Oefeningen op Digitap (zelftest/ proefexamen)
Examen: 45 meerkeuzevragen (a,b,c) met verhoogde slaaggrens (30)
Boek (uitleg) + digitap (slides, oefeningen, correcties, forum voor vragen)
Slides geven meer structuur dan boek
WAT IS PSYCHOLOGIE?
“Voor ons is wetenschappelijke psychologie de studie v/d
doelgerichte interactie tussen persoon en situatie. Meer
specifiek wil psychologie achterhalen hoe persoon in interactie
met situatie beleeft, wat hij ervaart en tot doelgericht handelen
komt” (Cuyvers, 2004).
→ doelgericht: doel bereiken
→ situatie bepalend/dominant
“Wetenschap die zich bezig houdt met onderzoek naar determinanten v gedrag”
(Van Dale, 2012).
→ psychologen gaan onderzoeken waarom ze doen wat ze doen
De psycholoog en zijn collega’s
1
, PSYCHOLOGIE LUNA BOUDEWYN
Psycholoog Psychotherapeut Psychiater Praktijkgerichte
orthopedagoog
→ Beschermde titel: → Beschermde titel (nu → Beschermde titel: → Geen beschermde titel
master in de psychologie overgangsfase) arts! → Mag gn medicatie
→ Schrijft gn medicatie → Niet altijd psychologisch → Mag medicatie voorschrijven & niet door
voor geschoold voorschrijven & door RIZIV terugbetaald
→ Niet door RIZIV → Schrijft gn medicatie RIZIV terugbetaald → Niet therapeutisch
terugbetaald, tenzij via voor → Niet altijd specifiek geschoold (tenzij extra
conventie/eerstelijnszorg → Niet door RIZIV therapeutisch opleiding)
→ Niet altijd specifiek terugbetaald geschoold → Vooral ondersteuning
therapeutisch geschoold → Indien lid van van cliënten in dagelijks
beroepsvereniging leven
kwaliteitslabel
Beide soms door ziekenfonds deels terugbetaald
Biopsychosociaal model
= Overkoepelend model
De mens is een zich ontwikkelende biopsychosociale eenheid
- bekijkt de interactie tussen biologische, psychische en sociale factoren
- onderzoekt de invloed van deze verschillende factoren op de manier
waarop een stoornis zich ontwikkelt
- voor sommige stoornissen bestaat er een biologische kwetsbaarheid
o voor de meeste psychische
stoornissen is er geen eenduidige
neurobiologische oorzaak
o gaat om dynamisch evenwicht
tussen genetische kwetsbaarheid en
omgevingsfactoren
Actueel eco-bio-psychosociaal model: “eco”
verwijst naar ruimere context, maatschappij,
milieu…
→ voorbeeld: kwetsbaarheids-stressmodel
Psychologische stromingen
2
Psychologisch
e stromingen
, systeemgericht
cognitief-
psychodynamis e benadering oplossingsgeric bio
gedragstherape cliëntgerichte lichaamsgericht
che (o.a. htte psychosociale
utische benadering e benaderingen
benaderringen contextueel benaderingen benaderingen
benaderingen
kader)
PSYCHOLOGIE LUNA BOUDEWYN
Elke stroming heeft zijn eigen …
1. Mens- en wereldbeeld Methodieken = de op de
praktijk gerichte uitwerkingen
o Samenhang omgeving/situatie en persoon
van een deze benaderingen…
o Alles hangt samen met alles Methodieken geven aan hoe je
2. Verklaringsmodellen abstracte theorieën kunt
o Voor psychische problemen toepassen in de hulpverlening
3. Methodieken
o Om psychische problemen te behandelen
o Manieren om te werken met die kaders Methoden en technieken =
concrete wijzen
4. Methoden en technieken
van handelen die binnen een
o Die deze methodieken voortvloeien bepaalde methodiek passen
Verschillen tussen de psychologische stromingen
→ Psychotherapeutische opleidingen vaak 1 model
→ Verschillende componenten van psychisch functioneren
• ontwikkelingscomponent
• neurobiologische component
• affectieve component Psychotherapieën verschillen in de
• cognitieve component manier en de mate waarin ze deze
factoren in hun behandeling
• gedragscomponent betrekken
• interpersoonlijke component
• systeemcomponent
→ Andere verschillen
o Meer krachtgericht persoonsgericht
o Meer gericht op de klacht meer gericht op de mogelijkheden
Evidence-based Practice-based
3
, PSYCHOLOGIE LUNA BOUDEWYN
het uitvoeren v/e handeling door een wat door de praktijk als
beroepsbeoefenaar op zo'n wijze dat de uitvoering is effectief wordt
gebaseerd op de best beschikbare informatie over verondersteld
doelmatigheid en doeltreffendheid
- Voorbeelden:
→ Keuze van andere methoden of zelfs andere cliëntgericht
stromingen naargelang problematiek: wat heeft zijn nut kader,
bewezen? psychodynamisc
h kader.
→ Sommige stromingen hechten op zich al meer
belang aan evidence-based werken
- Voorbeelden: biopsychosociaal kader,
cognitieve gedragstherapie
→ Verschillen tussen verschillende psychotherapieën worden kleiner
→ Orthopedagogische praktijk: gewoonlijk eclectisch (= kiezen wat voor jou
past)/ integratief (kind staat centraal, niet één bepaalde methode/werkwijze):
combineren vaak bruikbare elementen uit verschillende
benaderingen/theoretische kaders
→ Eclectisch/ integratief werken wordt zeker belangrijk door toenemende nadruk
op vraaggestuurde en herstelondersteunende hulpverlening
Hoe kiezen voor bepaalde methodiek?
→ Werkrelatie met de cliënt blijkt wetenschappelijk van even groot belang dan
de specifieke therapeutische techniek, o.a.:
o mate waarin therapeut eigen gevoelens tegenover cliënt kan
hanteren
o mate waarin de therapeut de cliënt helpt zijn emoties te uiten
o mate waarin de therapeut de cliënt inzicht geeft in zijn problemen
→ Bij het hanteren van dezelfde techniek boekt een empathische therapeut
betere resultaten dan minder invoelende behandelaar
→ Er moet ook een ‘klik’ zijn
o heeft te maken met eigenschappen en achtergronden
o “leertherapie” om te werken aan eigen persoon als behandelaar
Het mooiste is een combinatie v/e bij je hulpvraag passende interventie/
techniek die wordt toegepast door een therapeut door wie je je begrepen
voelt en met wie je in vertrouwen kan samenwerken
Omgevingsfactoren en wat de cliënt zelf doet, zijn ook belangrijk om
vooruitgang te boeken!
4
