Samenvatting 4.1 Present

TAB 4.1 Farmacologie – MEVR. PRESENT


6. Pijn bij pediatrische patiënten

Uitgangsvragen bij dit hoofdstuk

Pijnherkenning:

 Zijn er betrouwbare, valide en praktisch bruikbare instrumenten om pijn vast te stellen bij
premature neonaten, a terme neonaten, zuigelingen, kleuters, kinderen, kinderen met een
verstandelijke beperking en adolescenten?
 Zijn de pijnscores gebruikt door ouders/verzorgers bij pasgeborenen of kinderen onderling
vergelijkbaar en vergelijkbaar met de scores zoals gemeten door kinderen zelf?

Pijn bij kinderen met een verstandelijke beperking:

 In welke mate zijn richtlijnen voor de behandeling van pijn bij kinderen ook toepasbaar bij
kinderen met een verstandelijke beperking?

Non-farmacologische pijnbestrijding:

 Leidt non-farmacologische pijnbestrijding bij pasgeborenen of kinderen van verschillende
leeftijden tot minder acute pijn?
 Ervaren kinderen in verschillende leeftijdsgroepen minder acute pijn als farmacologische
pijnbestrijding wordt aangevuld met non-farmacologische pijnbestrijding?

Organisatie rondom pijnbeleid:

 Wat zijn de (organisatorische) voorwaarden voor de invoering van een optimaal pijnbeleid?
Gevolgen van pijn:
 Beïnvloedt symptomatische pijnbestrijding bij kinderen met chronische pijn de kwaliteit van
leven?
 Heeft symptomatische pijnbestrijding bij kinderen met chronische pijn invloed op het
schoolverzuim?
 Leidt symptomatische pijnbestrijding bij kinderen met chronische pijn tot minder pijn?

Farmacologische pijnbestrijding:
 Leidt pijnbestrijding met systemische analgetica bij pasgeborenen of kinderen tot minder
pijn?
 Leidt pijnbestrijding met lokale analgetica bij pasgeborenen of kinderen tot minder pijn?

,TAB 4.1 Farmacologie – MEVR. PRESENT

Hoofdstuk 1: Inleiding

De student kan de complexiteit van het pijnbeleid bij kinderen verduidelijken
De student kan een classificatieschema opstellen voor acute pijn, chronische pijn en
discomfort • De student kan factoren die agitatie veroorzaken bij kinderen signaleren in
casuïstiek

 Wat staat in de weg van de ‘pijnvrije patiënt’?

 Gebrek aan tijd
 Geen beschikbare medewerking
 Angst voor complicaties
 Miskenning van impact van pijn
 Onvoldoende kennis van mogelijkheden
 Ontbreken van procedures & TOOLS

 Meer aandacht voor pijnmanagement bij kinderen

 Meer onderzoek naar pijn bij kinderen

 Meer kennis omtrent pijn bij kinderen

 Nog onvoldoende geleid tot verbetering in pijnbeleid
 Nog geen standaard implementatie van pijnmeetinstrumenten voor alle leeftijden

 Uitdagingen voor pijnmeting

 Nog geen standaard geschikte pijnmeetinstrumenten voor non-verbale kind
 Moeilijk om mate & ernst van pijn in te schatten + objectief vast te leggen
 Verschillende observatoren schatten vaak niet zelfde mate van pijn in
 Onderscheid pijn / angst?
 Juiste dosering van analgetica heeft grote variabiliteit op kinderleeftijd
 Tijdig vaststellen & effectief behandelen
 Gevaar vnl bij toediening opiaten
- Risico op ademhalingsdepressie
 Angst voor toedieningsmethode
 Goede monitorbewaking
 Continue observatie
 Psychische druk inschatten
 Angst/onzekerheid wegnemen (veilige omgeving creëren)
 Beter voorkomen dan genezen! (pijn, agitatie, stress)


Hoofdstuk 2: Wat is pijn?

De student kan pijn correct definiëren
• De student het multifactoriële model van pijn volgens Loeser illustreren
• De student kan 4 effecten van pijn op het kind formuleren
• De student kan de effecten van pijn en de omgang met pijn aan de hand van de
verschillende ontwikkelingsstadia van kinderen categoriseren

,TAB 4.1 Farmacologie – MEVR. PRESENT

2.1 Definities

 Pijn = Onplezierige sensorische en/of emotionele ervaring die in verband
wordt gebracht met actuele of potentiële weefselbeschadiging, of in
dergelijke termen wordt beschreven

 Geen eerdere ervaring met pijn nodig om pijn te kunnen ervaren

 Pijn = Altijd SUBJECTIEF

 Kan beschouwd worden als ‘fifth vital sign’ (nog geen standaard)

2.2 Het ei van Loeser

 Veelvuldig gebruikte theorie over pijn & pijnbestrijding

 Nociceptie = Vermogen van organisme om
(dreigende) weefselbeschadiging
waar te nemen

 Basis voor logische pijnbehandeling

 Multifactorieel

 Pijn > optelsom van alle nociceptieve stimuli

 Nociceptie leidt bij iedereen tot
pijngewaarwording
 Pijngewaarwording
- Bewust of onbewust
- Verschil op basis van ontwikkelingsstadia kind
 Pijnbeleving (mate van pijn lijden)
- Individueel
- Sterk verschillend
 Pijngedrag
- Uiting van pijnbeleving
- Bepaald door individu zelf (ontwikkelingsniveau – leeftijd – gezondheid)
- Beïnvloed door sociale omgeving

 4 belangrijke zaken voor correcte pijnbehandeling

 Bron + grootte van nociceptie juist inschatten
 Begrip van relatie tussen nociceptie & andere pijncomponenten`
- Angst
- Etnoculturele invloeden
- Vroegere ervaringen
 Analgesie waarborgen + angst bestrijden
 Continu evalueren & therapie zo nodig bijstellen

2.3 Effecten van pijn

 Negatieve relatie tussen stressrespons & herstel en voorkomen van complicaties

 Effect van pijn op lichaam & geest?

, TAB 4.1 Farmacologie – MEVR. PRESENT


 Belemmering van de ademhaling
 Angst & slaapstoornissen (ontstaan verhoogde spierspanning)
 Hypertonie = Spasmen in skeletspieren
 Misselijkheid & braken (verhoogde prikkeling nervus vagus)
 Slechter bewegen (ontstaan stijfheid)
 Slechte wondgenezing
 Overgaan in chronische pijn

 Gedragsveranderingen op korte termijn

 Verstoring aanpassing aan hun omgeving
 Verstoring ouder-kind binding

 Gedragsveranderingen lange termijn

 Psychologische gevolgen!

 Zingevingsfactoren spelen belangrijke rol

 Pijn wordt beter ervaren wanneer kind deze kan plaatsen in de context van het
genezingsproces

 Pijn + inadequate sedatie = Bron van stress = Belemmering genezingsproces

2.4 Omgaan met pijn

 Dagelijks leerproces

 Leren door ervaring

 Pijngedrag dat zich ontwikkelt is afhankelijk van de reactie van de omgeving

 Cultureel bepaald gedrag

 Voorbeeldgedrag = De manier waarop ouders of verzorgers omgaan met pijn

 Eerste 6 maanden: ontwikkeling ‘pijngeheugen’

 Vanaf +/- 18 maand: ontwijkend gedrag bij pijndreiging

 Hoe ouder het kind, hoe beter begrip voor de oorzaak van pijn

 Leren communiceren over pijn = belangrijk voor het ontwikkelen van positief pijngedrag

 Op basis van ontwikkelingsstadia

 Kind beleeft pijn op andere manier dan volwassene

 Kind gedraagt zich anders
 Gelinkt aan cognitieve stadia in ontwikkeling van het denken


 Cognitieve gedragsinterventies moeten afgestemd worden op ontwikkelingsfase