GEZONDHEIDSPSYCHOLOGIE:
HOOFDSTUK 1: INLEIDING IN GEZONDHEIDSPSYCHOLOGIE:
WAT IS GEZONDHEIDSPSYCHOLOGIE?
Preventie & behandeling ziekte
Oorzaken & verbanden tussen:
- Gezondheid
- Ziekte
- Disfunctioneren
Gezondheidszorg & beleid verbeteren bv. preventiecampagnes
VOEDING EN GEZONDHEIDSRISICO’S:
Slechte voeding negatieve invloed op gezondheid
VOEDING EN HARTAANDOENINGEN:
Directe relatie tussen:
voeding & hartaandoeningen
voeding & bepaalde vormen kanker
Indirecte relatie:
fout eetpatroon obesitas
VOEDING EN CHOLESTEROL:
Veel LDL plaquevorming in aders
BEWEGEN EN GEZONDHEIDSRISICO’S:
VOORDELEN VAN BEWEGEN VOOR DE LICHAMELIJKE GEZONDHEID:
Risico’s verkleinen van:
- diabetes type 2
- hart- en vaatziekten
- overgewicht
- borstkanker
- colonkanker
Bescherming tegen ontstaan van osteoporose of botafbraak
VOORDELEN VAN BEWEGEN VOOR DE PSYCHISCHE GEZONDHEID:
Gunstig effect op stemming
1
, Toegeschreven aan biologische mechanismen:
o Beweging lichaamseigen stoffen aan bloed afgeven geven een natuurlijke kick &
werken als pijnstillers
o Afgifte adrenaline & noradrenaline verminderen stressreactie & verbetert stemming
o Spierontspanning nemen gevoelens van spanning af
HOOFDSTUK 2: EETSTOORNISSEN
KENMERKEN:
A.N.
gebrek aan eetlust
magerzucht
EPIDEMIOLOGIE:
A.N. komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen
Aantal gevallen van A.N. vermeerdert per jaar.
DSM V:
Prevalentie: totaal aantal nieuwe en oude gevallen op bepaald moment
Classificatieschema (lezen):
A) Het beperken van de energie-inname ten opzichte van de energiebehoefte, resulterend in een
significant te laag lichaamsgewicht voor de leeftijd, de sekse, de groeicurve en de lichamelijke
gezondheid.
B) Een intense vrees om aan te komen of dik te worden, of persisterend gedrag dat gewichtstoename
verhindert, zelfs al heeft de betrokkene een significant te laag gewicht.
C) Een stoornis in de manier waarop de betrokkene zijn of haar lichaamsgewicht of lichaamsvorm
ervaart, een onevenredig grote invloed van het lichaamsgewicht op het oordeel over zichzelf, of
persisteren in het niet onderkennen van de ernst van het actuele lage lichaamsgewicht.
Specificeer of (lezen):
Restrictieve type: gedurende de afgelopen drie maanden is de betrokkene niet gedurende
recidiverende episoden bezig geweest met eetbuien of pureergedrag
Eetbuien-/ purgerende type: gedurende de afgelopen drie maanden is de betrokkene gedurende
recidiverende episoden bezig geweest met eetbuien of pureergedrag.
LICHAMELIJKE SYMPTOMEN:
Gewichtsafname (20-40%)
Belemmering van de groei en de puberteitsontwikkeling
Uitblijven menstruatie
Obstipatie (verstopping)
Droge huid, dor en broos haar, haaruitval
Lanugo-beharing
Daling van BMR
2
, Koude handen en voeten
Anemie
Oedemen
Kaliumtekort, natriumtekort
Hartproblemen en bloedsomloopstoornissen, verlaagde hartslag
Hormonale stoornissen
Vermoeidheid
Botontkalking / osteoporose
GEDRAGSPROBLEMEN:
Voedsel weigeren
Calorie-obsessie
Traag eten
Hyperactiviteit
Veel studeren
Isoleren ten opzichte van leeftijdsgenoten
Conflicten aan tafel
Vermijdingsgedrag
Purgeren
Leefwereld = gezin
Sociaal compenseren
PSYCHISCHE EFFECTEN:
Gestoord lichaamsbeeld “dik voelen”
Angst om volwassenen te worden
Moeite om eigen mening te vormen uit angst afgewezen te worden door andere, niet aan
verwachtingen voldoen
Perfectionisme
Faalangst
Labiele stemming, eigen gevoelens worden verborgen.
Gebrek aan zelfvertrouwen en eigenwaarde, negatieve zelfbeleving.
Sterke minderwaardigheidsgevoelens.
Vaak opvallende gehoorzame, lieve en meegaande mensen
Heel gevoelig voor spanningen tussen hun ouders
Ouders zeer afhankelijk van kind zijn steun
LICHAAMSBELEVING:
Gestoorde perceptie (eigen beeld) van eigen lichaam
Negatieve lichaamsbeleving
Onrealistische beoordeling van lichaamsvormen & lichaamsbreedte
Onrealistische idealen over lichaamsvormen
Tegenovergestelde tussen wat ze zien en wat ze ervaren
De rol lichaamsbeleving bij eetstoornissen:
Realistisch lichaamsbeeld + eigen lichaam aanvaarden nodig voor herstel
De lichaamsbeleving omvat:
3
, - Perceptueel
- Fysiologisch
- Cognitief
- Affectief
- Sociaal
Risicofactoren van een gestoorde lichaamsbeleving:
Maatschappelijke & culturele invloeden: sociale media
Lichamelijke veranderingen tijdens puberteit tegelijk met ontwikkeling identiteit
Negatieve seksuele ervaringen/misbruik
LAV
= LichaamsAttitudeVragenlijst.
Lijst peilt naar:
- subjectieve beleving
- attitude van patiënten tegenover hun eigen lichaam
Voor A.N. en B.N.
BOULIMIA NERVOSA:
Voornamelijk:
- vrouwen
- 15-19j
DSM V (LEZEN):
LICHAMELIJKE SYMPTOMEN:
Gewichtsschommelingen
4
HOOFDSTUK 1: INLEIDING IN GEZONDHEIDSPSYCHOLOGIE:
WAT IS GEZONDHEIDSPSYCHOLOGIE?
Preventie & behandeling ziekte
Oorzaken & verbanden tussen:
- Gezondheid
- Ziekte
- Disfunctioneren
Gezondheidszorg & beleid verbeteren bv. preventiecampagnes
VOEDING EN GEZONDHEIDSRISICO’S:
Slechte voeding negatieve invloed op gezondheid
VOEDING EN HARTAANDOENINGEN:
Directe relatie tussen:
voeding & hartaandoeningen
voeding & bepaalde vormen kanker
Indirecte relatie:
fout eetpatroon obesitas
VOEDING EN CHOLESTEROL:
Veel LDL plaquevorming in aders
BEWEGEN EN GEZONDHEIDSRISICO’S:
VOORDELEN VAN BEWEGEN VOOR DE LICHAMELIJKE GEZONDHEID:
Risico’s verkleinen van:
- diabetes type 2
- hart- en vaatziekten
- overgewicht
- borstkanker
- colonkanker
Bescherming tegen ontstaan van osteoporose of botafbraak
VOORDELEN VAN BEWEGEN VOOR DE PSYCHISCHE GEZONDHEID:
Gunstig effect op stemming
1
, Toegeschreven aan biologische mechanismen:
o Beweging lichaamseigen stoffen aan bloed afgeven geven een natuurlijke kick &
werken als pijnstillers
o Afgifte adrenaline & noradrenaline verminderen stressreactie & verbetert stemming
o Spierontspanning nemen gevoelens van spanning af
HOOFDSTUK 2: EETSTOORNISSEN
KENMERKEN:
A.N.
gebrek aan eetlust
magerzucht
EPIDEMIOLOGIE:
A.N. komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen
Aantal gevallen van A.N. vermeerdert per jaar.
DSM V:
Prevalentie: totaal aantal nieuwe en oude gevallen op bepaald moment
Classificatieschema (lezen):
A) Het beperken van de energie-inname ten opzichte van de energiebehoefte, resulterend in een
significant te laag lichaamsgewicht voor de leeftijd, de sekse, de groeicurve en de lichamelijke
gezondheid.
B) Een intense vrees om aan te komen of dik te worden, of persisterend gedrag dat gewichtstoename
verhindert, zelfs al heeft de betrokkene een significant te laag gewicht.
C) Een stoornis in de manier waarop de betrokkene zijn of haar lichaamsgewicht of lichaamsvorm
ervaart, een onevenredig grote invloed van het lichaamsgewicht op het oordeel over zichzelf, of
persisteren in het niet onderkennen van de ernst van het actuele lage lichaamsgewicht.
Specificeer of (lezen):
Restrictieve type: gedurende de afgelopen drie maanden is de betrokkene niet gedurende
recidiverende episoden bezig geweest met eetbuien of pureergedrag
Eetbuien-/ purgerende type: gedurende de afgelopen drie maanden is de betrokkene gedurende
recidiverende episoden bezig geweest met eetbuien of pureergedrag.
LICHAMELIJKE SYMPTOMEN:
Gewichtsafname (20-40%)
Belemmering van de groei en de puberteitsontwikkeling
Uitblijven menstruatie
Obstipatie (verstopping)
Droge huid, dor en broos haar, haaruitval
Lanugo-beharing
Daling van BMR
2
, Koude handen en voeten
Anemie
Oedemen
Kaliumtekort, natriumtekort
Hartproblemen en bloedsomloopstoornissen, verlaagde hartslag
Hormonale stoornissen
Vermoeidheid
Botontkalking / osteoporose
GEDRAGSPROBLEMEN:
Voedsel weigeren
Calorie-obsessie
Traag eten
Hyperactiviteit
Veel studeren
Isoleren ten opzichte van leeftijdsgenoten
Conflicten aan tafel
Vermijdingsgedrag
Purgeren
Leefwereld = gezin
Sociaal compenseren
PSYCHISCHE EFFECTEN:
Gestoord lichaamsbeeld “dik voelen”
Angst om volwassenen te worden
Moeite om eigen mening te vormen uit angst afgewezen te worden door andere, niet aan
verwachtingen voldoen
Perfectionisme
Faalangst
Labiele stemming, eigen gevoelens worden verborgen.
Gebrek aan zelfvertrouwen en eigenwaarde, negatieve zelfbeleving.
Sterke minderwaardigheidsgevoelens.
Vaak opvallende gehoorzame, lieve en meegaande mensen
Heel gevoelig voor spanningen tussen hun ouders
Ouders zeer afhankelijk van kind zijn steun
LICHAAMSBELEVING:
Gestoorde perceptie (eigen beeld) van eigen lichaam
Negatieve lichaamsbeleving
Onrealistische beoordeling van lichaamsvormen & lichaamsbreedte
Onrealistische idealen over lichaamsvormen
Tegenovergestelde tussen wat ze zien en wat ze ervaren
De rol lichaamsbeleving bij eetstoornissen:
Realistisch lichaamsbeeld + eigen lichaam aanvaarden nodig voor herstel
De lichaamsbeleving omvat:
3
, - Perceptueel
- Fysiologisch
- Cognitief
- Affectief
- Sociaal
Risicofactoren van een gestoorde lichaamsbeleving:
Maatschappelijke & culturele invloeden: sociale media
Lichamelijke veranderingen tijdens puberteit tegelijk met ontwikkeling identiteit
Negatieve seksuele ervaringen/misbruik
LAV
= LichaamsAttitudeVragenlijst.
Lijst peilt naar:
- subjectieve beleving
- attitude van patiënten tegenover hun eigen lichaam
Voor A.N. en B.N.
BOULIMIA NERVOSA:
Voornamelijk:
- vrouwen
- 15-19j
DSM V (LEZEN):
LICHAMELIJKE SYMPTOMEN:
Gewichtsschommelingen
4