Samenvatting spraak- en taalvaardigheden

Samenvatting spraak- en taalvaardigheid

Inleiding

Screening

-Articulatie
● Algemene articulatiebasis
○ Monotoon
○ Posterieur (= muffled speech/hot potato speech)
○ Geringe verticaliteit (mandibulaire restrictie)
● Vocalen (=klinkers)
○ Posterieur
○ Dialectinvloed (goed hoorbaar in klinkers)
● Diftongen (=tweeklanken)
○ Monodiftongatie
● Consonanten (= medeklinkers)
○ Articulatiestoornissen (meest voorkomend tong tegen tanden,
addentaliteit/interdentaliteit)
○ Deletie finale consonanten
○ Clusterreducties
-Stem
● Kwaliteit
○ GRBASI
■ G: grade
■ R: roughness (heesheid)
■ B: breathy (lucht door stembanden)
■ A: asthenicity (draagkracht)
■ S: strained (gespannen)
■ I: instability (instabiliteit)
● Toonhoogte
○ Te hoog
○ Te laag
● Intensiteit
○ Te luid
○ Te stil
● Intonatie
○ Monotoon
● Ademhaling
○ Moet costo-abdominaal zijn
-Taal
● Woordgebruik
○ Dialectinvloed
● Zinsvorming

, ○ Te lange zinnen
○ Onafgewerkte zinnen
● Vloeiendheid
○ Onvloeiend
○ 3 types
■ Verlenging
■ Blokkades
■ Herhaling
● Spreekritme
○ Verhoogd
■ Spraakverstaanbaarheid naar beneden
○ Verlaagd
■ Spraakverstaanbaarheid naar beneden
-Algemeen
● Spraakverstaanbaarheid
○ Verlaagd
● Expressiviteit
○ Gering
● Houding
○ Hypotoon (slap)
○ Hypertoon (gespannen)
● Aankijkgedrag
○ Afwezig

Stem en stemhygiëne

-Functies van de larynx
● Begeleiden/controleren airflow
○ Stoornis: respiratoire problemen
● Protectie luchtwegen
○ Stoornis: dysfagie
● Productie stemgeluid
○ Stoornis: stemstoornis, heesheid, afonie (wegvallen stem), tremor
-Symptomen van een stemstoornis
● Kwaliteitsveranderingen: heesheid, afonie, tremor, zwakte, timbreverandering
● Toonhoogteveranderingen: lagere, hogere stem, moeilijk hoge tonen treffen
● Intensiteitsveranderingen: minder draagkracht
● Subjectieve gewaardwording: pijn, prikkelgevoel, slijmvorming
-Stemband noduli of zang/stemknobbeltjes
● Epitheelreactie verkeerd stemgebruik of stemmisbruik
● Mucosale of fibreuse letseltjes: 1-4 mm (symmetrisch) thb anterieure ⅓
stemband
● 3 fases
○ Gelokaliseerde roodheid met gedilateerde bloedvaten
○ Jonge/onrijpe knobbeltjes
○ Plaatselijke verdikking hyalinisatie & fibrose

, ○ Eerste 2 nog omkeerbaar, vanaf 3e chirurgie
● Vnl bij kinderen en vrouwen met spreekberoep
● Symptomen
○ Heesheid/wilde lucht/keelpijn/globusgevoel (knobbels voelen)
○ Anamnese: stemmisbruik/verkeerd stemgebruik
● Therapie
○ Stemhygiëne + logo
○ Chirurgie (maar altijd eerst logo om goed stemgebruik etc te leren)
-Stembandpoliep
● Roze of bloedkleurige poliep (sessiel of gependiculeerd)
● Meestal unilateraal (aan 1 kant)
● Na acute bovenste luchtweginfectie of hevig stemmisbruik
● Symptomen: opvallende heesheid, daling toonhoogte, voorkomen
stembreuken, diplofonie
● Therapie:
○ Microchirurgische fonochirurgie
○ Post-op logo
○ Pre-op logo
-Oedeem van Reinke
● Vochtaccumulatie in losmazig subepitheliaal weefsel (ruimte van Reinke) vd
stembanden
● Stembanden: oedemateus, floppy transparant (slap, gezwollen, glazig,
rood…)
● Etiologisch
○ Roken
○ Chronische infectie bovenste luchtwegen
○ Al dan niet gepaard met langdurig stemmisbruik
● Symptomen
○ Matig/ernstige heesheid
○ Lage stem
○ Prikkelgevoel
● Therapie
○ Rookstop en stemhygiëne
○ Chirurgisch
-Chronische laryngitis
● Chronische supperatieve infecties bovenste en onderste luchtwegen
● Etiologie: roken, stemmisbruik, purulente ontsteking bovenste luchtwegen +
slijmvorming, misbruik mondspoelingen
● Symptomen
○ Diffuus rode larynxmucosa
○ Mucosale hyperplasie → chronische polypoiede laryngitis
○ Heesheid, lage stem, valse stembandspraak
○ Rode stembanden → ontsteking
● Therapie
○ Medicamenteus: antiflogistica, antibiotica, aerosol, inhalatie
○ Relatieve stemrust