SPEL EN SPEELGOED
Kind en spel zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Kinderen over de hele wereld
spelen. Omdat ze het leuk vinden en omdat ze er zin in hebben. Spel wordt niet voor
niets ‘de taal der kinderen’ genoemd, die alle grenzen overschrijdt. Spelende kinderen
maken geen onderscheid in ras, culturele achtergrond en taal en verstaan elkaar. Spel is
een wezenskenmerk van de mens dat tot ontplooiing komt in de interactie met de
omgeving, een activiteit die als essentieel wordt gezien voor de ontwikkeling van de
persoon.
Dit wil tevens zeggen dat spel zich niet beperkt tot kinderen. Spel blijft het gehele leven
belangrijk. Ook volwassen mensen spelen en zij ontlenen daaraan een deel van hun
eigenheid en humaniteit.
1. Spelen
+ Lees hoofdstuk 13C.3 SPELEN uit ‘Grondslagen van de ergotherapie’ van blz. 360
tot 362.
- Wat zijn de basiskenmerken van spel?
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
- Leg uit:
o Playfullness
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
o Framing
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
o Flow
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
Psychomotorische Ontwikkeling – Spel en speelgoed 1
, 2. Spel en ontwikkeling
2.1 Spel en sociale ontwikkeling
Kinderen spelen samen. Al doende leren ze met elkaar rekening houden, speelgoed te
delen, even op elkaar te wachten, zich aan te passen aan wat de groep wil, …
Het ligt daarom voor de hand dat spel bevorderlijk is voor de sociale ontwikkeling. Dit is
niet alleen toe te schrijven aan het feit dat de kinderen samenspelen maar ook aan
andere aspecten van het spel. Als kinderen een rollenspel doen, nemen ze daarin
allerlei sociale rollen spelenderwijs op zich: vadertje en moedertje, melkboertje, boef en
agent,…
Speels verplaatsen ze zich in anderen, waardoor de sociale rol die de ander speelt
geleidelijk bekender en toegankelijker wordt.
2.2 Spel en cognitieve ontwikkeling
Ook voor de cognitieve ontwikkeling is het spel van belang. Het verbreedt de
ervaringswereld van kinderen. Door het manipuleren van speelgoed leert het kind de
mogelijkheden daarvan steeds beter kennen.
Zo leert een kind al in een vroeg stadium dat blokken op elkaar gestapeld kunnen
worden, maar ballen niet; dat je met een bal kan rollen maar met een blokje weer niet. Al
spelend leert hij dat blokjes hout kunnen drijven en dat te hoog opspattend water uit de
emmer vliegt.
Spel is een heel belangrijke manier om de wereld om je heen te exploreren en allerlei
ervaringen mee op te doen. Spelen draagt bij tot adaptatie en socialisatie doordat het
kind met allerlei gedragingen en ideeën kan experimenteren in een veilige situatie.
Het ‘alsof-spel ’, ook wel symbolisch, illusief of verbeeldend spel genoemd speelt een
belangrijke rol in de cognitieve ontwikkeling. Dit soort van spel, waarin het kind als het
ware een eigen wereldje opbouwt, maakt het namelijk mogelijk om de ervaringen die het
dagelijks opdoet, op een eigen niveau nog eens door te nemen. Daardoor krijgt het kind
meer greep op die gebeurtenissen en verwerkt het die beter. Bovendien verbreedt dit
opnieuw het ervaren van het kind: een net-echte wereld naast de reële wereld van
alledag. De symboolontwikkeling die samenhangt met de taalontwikkeling, zou daardoor
ook gestimuleerd worden.
2.3 Spel en emotionele ontwikkeling
Bij samenspel komen dikwijls conflicten voor. Binnen het spel kunnen kinderen
eventuele boosheid tegen elkaar kwijt zonder agressie. Spannende of beladen
ervaringen kan een mens niet altijd zo maar verwerken. Steeds opnieuw overdenken we
ze tot ze één of andere plaats krijgen in onze denkwereld. Volwassenen denken
daarover, fantaseren erover. Kinderen kiezen hiervoor dikwijls de vorm van het spel. Dit
helpt hen dan bij het cognitief en emotioneel verwerken van conflictueuze
gebeurtenissen, net zolang ze in hun ervaringswereld kunnen worden opgenomen.
Daarnaast is het spel van emotionele betekenis door de afwisseling van spanning en
ontspanning. Omdat spelen leuk is, ontspant het; maar in het spel kan het kind
daarnaast allerlei spannende dingen laten gebeuren, met nieuwe dingen experimenteren
en ervaren wat dit voor gevoelens oproept.
Psychomotorische Ontwikkeling – Spel en speelgoed 2
Kind en spel zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Kinderen over de hele wereld
spelen. Omdat ze het leuk vinden en omdat ze er zin in hebben. Spel wordt niet voor
niets ‘de taal der kinderen’ genoemd, die alle grenzen overschrijdt. Spelende kinderen
maken geen onderscheid in ras, culturele achtergrond en taal en verstaan elkaar. Spel is
een wezenskenmerk van de mens dat tot ontplooiing komt in de interactie met de
omgeving, een activiteit die als essentieel wordt gezien voor de ontwikkeling van de
persoon.
Dit wil tevens zeggen dat spel zich niet beperkt tot kinderen. Spel blijft het gehele leven
belangrijk. Ook volwassen mensen spelen en zij ontlenen daaraan een deel van hun
eigenheid en humaniteit.
1. Spelen
+ Lees hoofdstuk 13C.3 SPELEN uit ‘Grondslagen van de ergotherapie’ van blz. 360
tot 362.
- Wat zijn de basiskenmerken van spel?
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
- Leg uit:
o Playfullness
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
o Framing
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
o Flow
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
Psychomotorische Ontwikkeling – Spel en speelgoed 1
, 2. Spel en ontwikkeling
2.1 Spel en sociale ontwikkeling
Kinderen spelen samen. Al doende leren ze met elkaar rekening houden, speelgoed te
delen, even op elkaar te wachten, zich aan te passen aan wat de groep wil, …
Het ligt daarom voor de hand dat spel bevorderlijk is voor de sociale ontwikkeling. Dit is
niet alleen toe te schrijven aan het feit dat de kinderen samenspelen maar ook aan
andere aspecten van het spel. Als kinderen een rollenspel doen, nemen ze daarin
allerlei sociale rollen spelenderwijs op zich: vadertje en moedertje, melkboertje, boef en
agent,…
Speels verplaatsen ze zich in anderen, waardoor de sociale rol die de ander speelt
geleidelijk bekender en toegankelijker wordt.
2.2 Spel en cognitieve ontwikkeling
Ook voor de cognitieve ontwikkeling is het spel van belang. Het verbreedt de
ervaringswereld van kinderen. Door het manipuleren van speelgoed leert het kind de
mogelijkheden daarvan steeds beter kennen.
Zo leert een kind al in een vroeg stadium dat blokken op elkaar gestapeld kunnen
worden, maar ballen niet; dat je met een bal kan rollen maar met een blokje weer niet. Al
spelend leert hij dat blokjes hout kunnen drijven en dat te hoog opspattend water uit de
emmer vliegt.
Spel is een heel belangrijke manier om de wereld om je heen te exploreren en allerlei
ervaringen mee op te doen. Spelen draagt bij tot adaptatie en socialisatie doordat het
kind met allerlei gedragingen en ideeën kan experimenteren in een veilige situatie.
Het ‘alsof-spel ’, ook wel symbolisch, illusief of verbeeldend spel genoemd speelt een
belangrijke rol in de cognitieve ontwikkeling. Dit soort van spel, waarin het kind als het
ware een eigen wereldje opbouwt, maakt het namelijk mogelijk om de ervaringen die het
dagelijks opdoet, op een eigen niveau nog eens door te nemen. Daardoor krijgt het kind
meer greep op die gebeurtenissen en verwerkt het die beter. Bovendien verbreedt dit
opnieuw het ervaren van het kind: een net-echte wereld naast de reële wereld van
alledag. De symboolontwikkeling die samenhangt met de taalontwikkeling, zou daardoor
ook gestimuleerd worden.
2.3 Spel en emotionele ontwikkeling
Bij samenspel komen dikwijls conflicten voor. Binnen het spel kunnen kinderen
eventuele boosheid tegen elkaar kwijt zonder agressie. Spannende of beladen
ervaringen kan een mens niet altijd zo maar verwerken. Steeds opnieuw overdenken we
ze tot ze één of andere plaats krijgen in onze denkwereld. Volwassenen denken
daarover, fantaseren erover. Kinderen kiezen hiervoor dikwijls de vorm van het spel. Dit
helpt hen dan bij het cognitief en emotioneel verwerken van conflictueuze
gebeurtenissen, net zolang ze in hun ervaringswereld kunnen worden opgenomen.
Daarnaast is het spel van emotionele betekenis door de afwisseling van spanning en
ontspanning. Omdat spelen leuk is, ontspant het; maar in het spel kan het kind
daarnaast allerlei spannende dingen laten gebeuren, met nieuwe dingen experimenteren
en ervaren wat dit voor gevoelens oproept.
Psychomotorische Ontwikkeling – Spel en speelgoed 2
