Onderzoek & Demografie
1
,INHOUDSOPGAVE
,1. Inleidende les
1.1. Definitie van onderzoek
“Onderzoek is een doelbewust en methodisch zoeken naar nieuwe kennis in de vorm van
antwoorden op vooraf gestelde vragen volgens een opgesteld plan (= onderzoeksplan)
1.1.1. Doelbewust zoeken
betekent dat er heel gericht op zoek wordt gegaan naar bepaalde informatie. Een onderzoek begint met
een probleemstelling. Deze probleemstelling moet neutraal van aard zijn.
1.1.2. Methodisch
betekent dat er handelingsvoorschriften van verschillende methoden gevolgd worden doorheen het
volledige onderzoeksproces.
1.1.3. Naar nieuwe kennis
Bij voorkeur is dit op zoek gaan naar niet bestaande kennis OF bestaande kennis toepassen op
bijvoorbeeld een nieuwe doelgroep of een specifieke setting. De zoektocht naar kennis kan ook in functie
zijn van het oplossen van een probleem dat zich in het werkveld stelt.
1.1.4. Gestuurd door een vraag
Onderzoek start met vragen die leidinggevend zijn in het onderzoeksproces. Het onderzoek wil
een antwoord krijgen op de centrale vraagstelling.
1.1.5. Volgens een vast stappenplan ( = onderzoeksplan )
Vertrekkende van de probleemstelling brengen we in kaart wat er gedaan zal worden
(onderzoeksmethoden), bij wie en waar (onderzoekspopulatie en –plaats) en wanneer (planning). Ook de
randvoorwaarden voor het onderzoek (zoals kostenplaatje, infrastructuur) worden in een plan opgenomen.
Definitie onderzoek =
Doelbewust zoeken naar nieuwe kennis methodisch gestuurd door een vraag volgens een vast
stappenplan = onderzoeksplan.
1.2. Grondhouding van een onderzoeker
Harinck, geeft een aantal kenmerken aan die de houding van een onderzoeker omschrijven:
empirisch,
werkwijze is methodisch en systematisch,
kritische instelling,
verifieert,
leidt conclusies zorgvuldig uit de gegevens af,
gaat zorgvuldig om met alle betrokkenen.
Sommige kenmerken hangen heel sterk met elkaar in verband. Een kritische ingesteldheid betekent dat
een onderzoeker zich tijdens het proces voortdurend afvraagt of iets dat wordt vastgesteld of wordt verteld
wel zo is. Dat betekent dat gegevens gecheckt worden (verifiëren).
, Roose & Meuleman (2014) stellen drie principes voorop in het zorgvuldig omgaan met mensen in
een onderzoek:
1. vermijd schade ( voorleggen aan een commissie om na te gaan of er schadelijke gevolgen
zullen zijn)
2. vrijwillige instemming en privacy; (toestemming, info moet begrijpbaar zijn voor de
doelpubliek. Kinderen tot 12 jaar = toestemming van ouders. Expliciete en impliciete
toestemming expliciet = document ondertekenen en impliciet informeel consent)
3. vertrouwelijkheid en anonimiteit. ( antwoorden op vragen mogen niet traceerbaar zijn naar
hun eigen persoon. Gegevens moeten anoniem verwerkt worden. Vertrouwelijk zorgt voor
een zorgvuldig handelen)
Naast de drie basishoudingen van zorgvuldigheid, onderscheiden Roose en Meuleman (2014) nog
twee belangrijke ethische principes bij onderzoekers
1. Onderzoekers plegen geen plagiaat= Ze nemen geen ideeën over van anderen en doen
alsof het hun eigen ideeën zijn. Daarom passen ze rigoureus de regels van citeren en
parafraseren toe.
2. Onderzoekers verzinnen of vervalsen onderzoekers hun gegevens niet
Van deze ethische principes wordt er niet afgeweken.
1.3. Vereisten waaraan onderzoek moet voldoen
Er zijn vier criteria waaraan onderzoek moet voldoen om wetenschappelijk te zijn. Het moet
representatief, valide, betrouwbaar en objectief zijn. RVBO
1.3.1. Representativiteit
= indien het mogelijk is om de hele bevolking waarover de uitspraak wordt gedaan te betrekken is
dit altijd de voorkeur (vb. Alle studenten SW van het tweede semester in Brugge) maar als dat niet
kan Bv.alle Belgen dan wordt er een steekproef gemaakt en kan je 10 000 Belgen bevragen en
deze mensen doen dan uitspraken doen over alle Belgen ALS EN SLECHT ALS de steekproef
representatief is. Je moet dus 50% mannen en 50% vrouwen bevragen uit verschillende
leeftijdscategorieën en van verschillende provincies en deelgemeenten in Belgie.
Je moet vooral streven naar representativiteit het is zelden dat een onderzoek volledig
representatief is. Ook is er een probleem van non-respons, men kan nooit verplicht worden deel
te nemen. Deze non-respons kan het onderzoek enorm beïnvloeden.
= Nooit nodig bij kwalitatief onderzoek !!
1
,INHOUDSOPGAVE
,1. Inleidende les
1.1. Definitie van onderzoek
“Onderzoek is een doelbewust en methodisch zoeken naar nieuwe kennis in de vorm van
antwoorden op vooraf gestelde vragen volgens een opgesteld plan (= onderzoeksplan)
1.1.1. Doelbewust zoeken
betekent dat er heel gericht op zoek wordt gegaan naar bepaalde informatie. Een onderzoek begint met
een probleemstelling. Deze probleemstelling moet neutraal van aard zijn.
1.1.2. Methodisch
betekent dat er handelingsvoorschriften van verschillende methoden gevolgd worden doorheen het
volledige onderzoeksproces.
1.1.3. Naar nieuwe kennis
Bij voorkeur is dit op zoek gaan naar niet bestaande kennis OF bestaande kennis toepassen op
bijvoorbeeld een nieuwe doelgroep of een specifieke setting. De zoektocht naar kennis kan ook in functie
zijn van het oplossen van een probleem dat zich in het werkveld stelt.
1.1.4. Gestuurd door een vraag
Onderzoek start met vragen die leidinggevend zijn in het onderzoeksproces. Het onderzoek wil
een antwoord krijgen op de centrale vraagstelling.
1.1.5. Volgens een vast stappenplan ( = onderzoeksplan )
Vertrekkende van de probleemstelling brengen we in kaart wat er gedaan zal worden
(onderzoeksmethoden), bij wie en waar (onderzoekspopulatie en –plaats) en wanneer (planning). Ook de
randvoorwaarden voor het onderzoek (zoals kostenplaatje, infrastructuur) worden in een plan opgenomen.
Definitie onderzoek =
Doelbewust zoeken naar nieuwe kennis methodisch gestuurd door een vraag volgens een vast
stappenplan = onderzoeksplan.
1.2. Grondhouding van een onderzoeker
Harinck, geeft een aantal kenmerken aan die de houding van een onderzoeker omschrijven:
empirisch,
werkwijze is methodisch en systematisch,
kritische instelling,
verifieert,
leidt conclusies zorgvuldig uit de gegevens af,
gaat zorgvuldig om met alle betrokkenen.
Sommige kenmerken hangen heel sterk met elkaar in verband. Een kritische ingesteldheid betekent dat
een onderzoeker zich tijdens het proces voortdurend afvraagt of iets dat wordt vastgesteld of wordt verteld
wel zo is. Dat betekent dat gegevens gecheckt worden (verifiëren).
, Roose & Meuleman (2014) stellen drie principes voorop in het zorgvuldig omgaan met mensen in
een onderzoek:
1. vermijd schade ( voorleggen aan een commissie om na te gaan of er schadelijke gevolgen
zullen zijn)
2. vrijwillige instemming en privacy; (toestemming, info moet begrijpbaar zijn voor de
doelpubliek. Kinderen tot 12 jaar = toestemming van ouders. Expliciete en impliciete
toestemming expliciet = document ondertekenen en impliciet informeel consent)
3. vertrouwelijkheid en anonimiteit. ( antwoorden op vragen mogen niet traceerbaar zijn naar
hun eigen persoon. Gegevens moeten anoniem verwerkt worden. Vertrouwelijk zorgt voor
een zorgvuldig handelen)
Naast de drie basishoudingen van zorgvuldigheid, onderscheiden Roose en Meuleman (2014) nog
twee belangrijke ethische principes bij onderzoekers
1. Onderzoekers plegen geen plagiaat= Ze nemen geen ideeën over van anderen en doen
alsof het hun eigen ideeën zijn. Daarom passen ze rigoureus de regels van citeren en
parafraseren toe.
2. Onderzoekers verzinnen of vervalsen onderzoekers hun gegevens niet
Van deze ethische principes wordt er niet afgeweken.
1.3. Vereisten waaraan onderzoek moet voldoen
Er zijn vier criteria waaraan onderzoek moet voldoen om wetenschappelijk te zijn. Het moet
representatief, valide, betrouwbaar en objectief zijn. RVBO
1.3.1. Representativiteit
= indien het mogelijk is om de hele bevolking waarover de uitspraak wordt gedaan te betrekken is
dit altijd de voorkeur (vb. Alle studenten SW van het tweede semester in Brugge) maar als dat niet
kan Bv.alle Belgen dan wordt er een steekproef gemaakt en kan je 10 000 Belgen bevragen en
deze mensen doen dan uitspraken doen over alle Belgen ALS EN SLECHT ALS de steekproef
representatief is. Je moet dus 50% mannen en 50% vrouwen bevragen uit verschillende
leeftijdscategorieën en van verschillende provincies en deelgemeenten in Belgie.
Je moet vooral streven naar representativiteit het is zelden dat een onderzoek volledig
representatief is. Ook is er een probleem van non-respons, men kan nooit verplicht worden deel
te nemen. Deze non-respons kan het onderzoek enorm beïnvloeden.
= Nooit nodig bij kwalitatief onderzoek !!
