Hoorcollege 3- Communicatie Basics
Communicatiepatronen en communicatie in groepen (H5 &H7)
Definitie Communicatiepatronen:
Reeksen interacties op betrekkingsniveau tussen 2 of meer mensen waarbij de aard en de
volgorde van de gedragingen tussen de deelnemers in hoge mate voorspelbaar zijn.
(Bijvoorbeeld: dokter bezoek, communicatie met familie en vrienden etc.)
Communicatie wordt gezien als een open systeem
- Elementen beïnvloeden elkaar en hun omgeving voortdurend en wederzijds
- Elk systeem is deel van een groter geheel (bijv. 2 personen die deel uitmaken van een
gezin, en dat gezin maakt weer deel uit van een grotere familie)
- Het patroon bepaald de uitkomst, niet de beginsituatie
Gesloten systeem
- Elementen hebben geen invloed op elkaar of op hun omgeving
- Beïnvloeding heeft 1 richting (bijv. de energie die de zon aan de aarde geeft)
Klassen van regelmatigheden:
- Communicatiewetten (uitspraken die noch vanuit de praktijk noch theoretisch weerlegd
kunnen worden, vaststaand feit> je kunt niet niet communiceren)
- Communicatieregels (regelmatigheden in de communicatie die vaker wel dan niet
voorkomen, wat in grote mate zo is> tegengestelde boodschap, non-verbaal wordt als waar
beschouwd.) wordt in het algemeen gezien als het product van sociale groepen en
groeperingen.
- Communicatiepatronen (de voorspelbaarheid van interactie tussen 2 of meer mensen)
Niveaus in communicatiepatronen:
Sociale programmering
(Half)rituele uitwisseling gebonden aan situaties en rollen
- Begroeting
- Trouw-/begrafenisceremonie (bijv. Niet lachen tijdens een begrafenisceremonie)
- Huisarts/ patiënt
- Leerkracht/leerling
Individuele programmering
Interactie wordt voorspelbaar als persoonlijke relaties gestabiliseerd raken
Hoe wij onze patronen ontwikkelen op individueel niveau met mensen uit onze omgeving
- Keuze partner (versterking van elkaars gedrag) > dingen van elkaar overnemen, grapjes etc.
- Ruzie tussen broer en zus
-koosnaampjes of afkortingen van namen
, Waarom gebruiken we communicatiepatronen?
1. Maken communicatie mogelijk (zodat wij weten hoe/wat we moeten communiceren)
2. Integratie individu in sociale omgeving (voorstellen aan elkaar in een nieuwe
omgeving, bijv. Introweek)
3. Voorwaarde voor mentale/ denkprocessen (hoe we ons moeten gedragen in
bepaalde situaties, bijv. Je groet elkaar als je thuiskomt)
4. Bevorderen regulering (eigen) gedrag
Ligt alles vast? Hoe zit het dan met vrije wil?
- Verandering binnen het patroon is mogelijk > binnen bepaalde grenzen.
- Het gehele patroon kan veranderen. De regels maken we zelf.
- Communicatiepatronen verschillen per (sub)cultuur.
-vrije wil: beperkt. Regelloze communicatie is onmogelijk.
Hoe herken je communicatiepatronen dat is erg moeilijk. Het vraagt veel zelfinzicht en
eerlijkheid. Mensen komen er pas achter wat hun aandeel in de interactie is zodra het een
keer fout loopt (bijv. bij echtscheidingen).
Naarmate men zijn sociale intelligentie verder heeft ontwikkeld, kan men het eigen gedrag
beter reguleren, en daarmee meer greep krijgen op sociale situaties en de relaties met
anderen.
Onzichtbaarheid van patronen> makkelijker zichtbaar en herkenbaar bij andere, moeilijker
bij onszelf.
- Verklaringen van menselijk gedrag geleerd, die ons belemmeren te denken in
patronen.
- We interpreteren oorzaak-gevolg subjectief en in ons voordeel.
- Zo zeer onderdeel van onze cultuur, dat we ze niet als zodanig herkennen.
- Kennis van patronen nog onvolledig.
- Het zien van patronen vereist kennis, inzicht en abstractievermogen.
- Gevoelsmatige weerstand (vrije wil, keuze)
Standaardreacties
Standaardreacties zijn bouwstenen van patronen
Reactieovereenkomst/symmetrie
-imitatie (spiegelen) mensen die dagelijks met elkaar omgaan nemen bijv. woordgebruik
over. Gaat automatisch. Wordt bevorderd door ongelijke status.
-wederkerigheid (gelijkwaardige actie) wie open over zichzelf verteld geeft de ander
vertrouwen, en die persoon zal dan ook sneller persoonlijke informatie delen. Gaat
langzamer en vereisen bewust denken. Suggereert sociale ongelijkheid.
Compensatie/complementariteit
-aanvullen gedrag (praten/zwijgen)
We gebruiken deze standaardreacties om relaties af te stemmen. Welke rol (verkoper-klant)?
Wat is mate van intimiteit? Hoe is de invloed verdeeld? Wat is de inhoud van de interactie?
Er moeten standaard reacties plaats vinden en deelnemers moeten non-verbaal op elkaar
reageren. Ook moet er overeenkomst in stemming zijn.
Communicatiepatronen en communicatie in groepen (H5 &H7)
Definitie Communicatiepatronen:
Reeksen interacties op betrekkingsniveau tussen 2 of meer mensen waarbij de aard en de
volgorde van de gedragingen tussen de deelnemers in hoge mate voorspelbaar zijn.
(Bijvoorbeeld: dokter bezoek, communicatie met familie en vrienden etc.)
Communicatie wordt gezien als een open systeem
- Elementen beïnvloeden elkaar en hun omgeving voortdurend en wederzijds
- Elk systeem is deel van een groter geheel (bijv. 2 personen die deel uitmaken van een
gezin, en dat gezin maakt weer deel uit van een grotere familie)
- Het patroon bepaald de uitkomst, niet de beginsituatie
Gesloten systeem
- Elementen hebben geen invloed op elkaar of op hun omgeving
- Beïnvloeding heeft 1 richting (bijv. de energie die de zon aan de aarde geeft)
Klassen van regelmatigheden:
- Communicatiewetten (uitspraken die noch vanuit de praktijk noch theoretisch weerlegd
kunnen worden, vaststaand feit> je kunt niet niet communiceren)
- Communicatieregels (regelmatigheden in de communicatie die vaker wel dan niet
voorkomen, wat in grote mate zo is> tegengestelde boodschap, non-verbaal wordt als waar
beschouwd.) wordt in het algemeen gezien als het product van sociale groepen en
groeperingen.
- Communicatiepatronen (de voorspelbaarheid van interactie tussen 2 of meer mensen)
Niveaus in communicatiepatronen:
Sociale programmering
(Half)rituele uitwisseling gebonden aan situaties en rollen
- Begroeting
- Trouw-/begrafenisceremonie (bijv. Niet lachen tijdens een begrafenisceremonie)
- Huisarts/ patiënt
- Leerkracht/leerling
Individuele programmering
Interactie wordt voorspelbaar als persoonlijke relaties gestabiliseerd raken
Hoe wij onze patronen ontwikkelen op individueel niveau met mensen uit onze omgeving
- Keuze partner (versterking van elkaars gedrag) > dingen van elkaar overnemen, grapjes etc.
- Ruzie tussen broer en zus
-koosnaampjes of afkortingen van namen
, Waarom gebruiken we communicatiepatronen?
1. Maken communicatie mogelijk (zodat wij weten hoe/wat we moeten communiceren)
2. Integratie individu in sociale omgeving (voorstellen aan elkaar in een nieuwe
omgeving, bijv. Introweek)
3. Voorwaarde voor mentale/ denkprocessen (hoe we ons moeten gedragen in
bepaalde situaties, bijv. Je groet elkaar als je thuiskomt)
4. Bevorderen regulering (eigen) gedrag
Ligt alles vast? Hoe zit het dan met vrije wil?
- Verandering binnen het patroon is mogelijk > binnen bepaalde grenzen.
- Het gehele patroon kan veranderen. De regels maken we zelf.
- Communicatiepatronen verschillen per (sub)cultuur.
-vrije wil: beperkt. Regelloze communicatie is onmogelijk.
Hoe herken je communicatiepatronen dat is erg moeilijk. Het vraagt veel zelfinzicht en
eerlijkheid. Mensen komen er pas achter wat hun aandeel in de interactie is zodra het een
keer fout loopt (bijv. bij echtscheidingen).
Naarmate men zijn sociale intelligentie verder heeft ontwikkeld, kan men het eigen gedrag
beter reguleren, en daarmee meer greep krijgen op sociale situaties en de relaties met
anderen.
Onzichtbaarheid van patronen> makkelijker zichtbaar en herkenbaar bij andere, moeilijker
bij onszelf.
- Verklaringen van menselijk gedrag geleerd, die ons belemmeren te denken in
patronen.
- We interpreteren oorzaak-gevolg subjectief en in ons voordeel.
- Zo zeer onderdeel van onze cultuur, dat we ze niet als zodanig herkennen.
- Kennis van patronen nog onvolledig.
- Het zien van patronen vereist kennis, inzicht en abstractievermogen.
- Gevoelsmatige weerstand (vrije wil, keuze)
Standaardreacties
Standaardreacties zijn bouwstenen van patronen
Reactieovereenkomst/symmetrie
-imitatie (spiegelen) mensen die dagelijks met elkaar omgaan nemen bijv. woordgebruik
over. Gaat automatisch. Wordt bevorderd door ongelijke status.
-wederkerigheid (gelijkwaardige actie) wie open over zichzelf verteld geeft de ander
vertrouwen, en die persoon zal dan ook sneller persoonlijke informatie delen. Gaat
langzamer en vereisen bewust denken. Suggereert sociale ongelijkheid.
Compensatie/complementariteit
-aanvullen gedrag (praten/zwijgen)
We gebruiken deze standaardreacties om relaties af te stemmen. Welke rol (verkoper-klant)?
Wat is mate van intimiteit? Hoe is de invloed verdeeld? Wat is de inhoud van de interactie?
Er moeten standaard reacties plaats vinden en deelnemers moeten non-verbaal op elkaar
reageren. Ook moet er overeenkomst in stemming zijn.
