S10 ontwikkel je
onderzoekend
vermogen
XXX
DOCENT: XXX
HOGE SCHOOL SAXION | Toegepaste psychologie
,Voorwoord
Mijn naam is XXX. In het dagelijks leven woon ik samen met mijn vriendin X en onze dochter X in het Achterhoeks
pittoreske Borculo. In februari 2018 ben ik gestart met de opleiding toegepaste psychologie waar deze module
“ontwikkel je onderzoekend vermogen” een onderdeel van is. Ik ben de opleiding toegepaste psychologie gaan doen
omdat ik nieuwsgierig ben naar het gedrag van mensen. Sinds 2009 ben ik werkzaam in de jeugdzorg als
hulpverlener bij Horizon Harreveld op de afdeling ZIKOS meander waar kinderen worden opgenomen die in een
heftige psychiatrische crisis zitten in combinatie met gedragsproblemen. In deze module zijn de opdrachten
uitgevoerd binnen mijn werkveld op ZIKOS meander. Tijdens deze module heb ik geleerd hoe onderzoek op een
adequate wijze kan worden uitgevoerd binnen het werkveld.
Ik wil de docent XXXe Odink bedanken voor de feedback en fijne lessen. Daarnaast wil ik XXX bedanken voor de
samenwerking, feedback en luisterend oor.
Ik wens u veel leesplezier toe!
XXXXX
Borculo, 4 februari 2019
1
,Inhoud
Voorwoord......................................................................................................................................................................1
Inleiding...........................................................................................................................................................................3
Hoofdstuk 1 Probleemanalyse.........................................................................................................................................4
Inleiding praktijksituatie..............................................................................................................................................4
Beschrijving praktijksituatie.........................................................................................................................................5
Probleemstelling..........................................................................................................................................................5
De onderzoeksvraag....................................................................................................................................................5
Doelstelling..................................................................................................................................................................5
Hoofdstuk 2 interview.....................................................................................................................................................6
Methode beschrijving interview..................................................................................................................................6
Samenvatting interviews.............................................................................................................................................6
Hoofdstuk 3 literatuur onderzoek...................................................................................................................................7
literatuur verkenning...................................................................................................................................................7
Literatuuronderzoek 1.................................................................................................................................................7
Litratuuronderzoek 2...................................................................................................................................................8
Litratuuronderzoek 3...................................................................................................................................................8
Hoofdstuk 4 vergelijking data..........................................................................................................................................9
Verdieping................................................................................................................................................................. 10
Hoofdstuk 5 conclusie...................................................................................................................................................10
Hoofdstuk 6 Discussie....................................................................................................................................................11
Methoden..................................................................................................................................................................11
Kritische beschouwing...............................................................................................................................................11
Hoofdstuk 7 Aanbeveling..............................................................................................................................................12
Individueel niveau.....................................................................................................................................................12
Afdeling niveau..........................................................................................................................................................12
Advies vervolg onderzoek..........................................................................................................................................12
Literatuurlijst................................................................................................................................................................. 12
Bijlagen.......................................................................................................................................................................... 14
Bijlage 1 Interviewschema.........................................................................................................................................14
Bijlage 2 informatiebrief............................................................................................................................................15
Bijlage 3 Toestemmingsverklaring.............................................................................................................................16
Bijlage 4 protocol Suïcidaliteit ZIKOS.........................................................................................................................17
Bijlage 5 ZIKOS wetgeving..........................................................................................................................................19
Bijlage 6 Banner en samenvatting bevindingen congres dwang en drang.................................................................20
Bijlage 7 aanbeveling beleid inspectie jeugdzorg.....................................................................................................22
Bijlage 8 methodiek HIC............................................................................................................................................24
2
, Bijlage 9 zoekplan......................................................................................................................................................26
Inleiding
Dit is het eindproduct van de module “ontwikkel je onderzoekend vermogen.” In dit eindproduct is middels een
praktijksituatie een probleemanalyse uitgevoerd. Door interviews op de werkvloer, een literatuuronderzoek en een
congresbezoek met elkaar te vergelijken is er een conclusie, discussie en een advies geschreven. Tevens zijn er
bijlagen toegevoegd waar meerdere malen naar verwezen wordt in de tekst.
3
, Hoofdstuk 1 Probleemanalyse
Inleiding praktijksituatie
Het aantal kinderen dat zelfmoord pleegt in instellingen neemt gestaag toe, waardoor het een maatschappelijk
debat is. In een krantenartikel (AD, 3 juli 2018) wordt een citaat uit een rapport van de inspectie jeugdzorg geciteerd
naar aanleiding van een gelukte zelfmoord in een jeugdzorginstelling. De conclusie van de inspectie jeugdzorg is dat
deze jeugdige gedurende lange tijd geen passende hulp heeft gehad. In een ander artikel (AD, 3 juli 2018) blijkt dat
de regeringscoalitie wil uitzoeken wat maakt dat het aantal zelfdodingen in Nederland gestaag toeneemt. Deze
baseren zich op cijfers van het Centraal Bureau Statistiek (CBS, 2018).
ZIKOS staat voor Zeer Intensieve Kortdurende Observatie en Stabilisatie, dit eindproduct is uitgevoerd op de afdeling
meander wat een ZIKOS groep is. Op de afdeling meander worden kinderen tussen de 12 en 18 jaar gestabiliseerd
die in een acute psychiatrische crisis verkeren in combinatie met vaak heftige gedragsproblematiek. Van de kinderen
die opgenomen worden kampt het merendeel met suïcidale gedachten. ZIKOS valt juridisch onder de gesloten
jeugdzorg, echter wordt ZIKOS ook deels als een Geestelijke Gezondheid Zorg instelling (GGZ) gezien. Enerzijds is dit
omdat ZIKOS middelen en maatregelen uit de GGZ kan inzetten, anderzijds omdat de inspectie verwacht dat ZIKOS
aan alle eisen voldoet die gelden voor instellingen die onder de GGZ vallen. Dit is omdat ZIKOS kinderen opneemt die
een combinatie van gedrag en psychiatrische problematiek hebben. Denk hierbij aan een jongen van vijftien jaar die
in een psychose verkeerd met heftige agressie jegens hulpverleners, of een meisje met heftige borderline
problematiek die een poging tot suïcide heeft gedaan.
Het maatschappelijk debat rondom suïcide is een veelbesproken thema op de afdeling ZIKOS. De uitdaging van het
werken op de ZIKOS meander vind ik het grijze gebied tussen beveiligen en ontwikkelen. Als suïcidale kinderen niet
beveiligd worden dan is er een verhoogd risico tot suïcide. Echter als hulpverleners blijven beveiligen om het suïcide
risico te beperken dan ervaren deze kinderen nauwelijks autonomie. Het gevoel hebben dat je autonomie ervaart is
een fundament om jezelf te kunnen ontwikkelen. Hulpverleners gebruiken tegenwoordig veelal de term: “regie
pakken, of regisseur van je eigen bestaan.” Peer van der Helm onderschrijft deze bevindingen in zijn onderzoek uit
2018 waarvan de film: “Nadia 2009, 16 jaar durft niet meer te leven,” de basis is (Van der Helm, 2018).
De totstandkoming van de probleemanalyse voor dit onderzoek en de daarop gebaseerde onderzoeksvraag is
gebaseerd op:
Het maatschappelijk debat aangaande suïcide onder kinderen.
Een eerder gelezen onderzoek van Peer van de Helm “hoe om te gaan met zelfbeschadigend en suïcidaal
gedrag.”
Een recent gelukte zelfmoordpoging op de afdeling Meander (deze wordt verder uitgediept in hoofdstuk 2)
4
onderzoekend
vermogen
XXX
DOCENT: XXX
HOGE SCHOOL SAXION | Toegepaste psychologie
,Voorwoord
Mijn naam is XXX. In het dagelijks leven woon ik samen met mijn vriendin X en onze dochter X in het Achterhoeks
pittoreske Borculo. In februari 2018 ben ik gestart met de opleiding toegepaste psychologie waar deze module
“ontwikkel je onderzoekend vermogen” een onderdeel van is. Ik ben de opleiding toegepaste psychologie gaan doen
omdat ik nieuwsgierig ben naar het gedrag van mensen. Sinds 2009 ben ik werkzaam in de jeugdzorg als
hulpverlener bij Horizon Harreveld op de afdeling ZIKOS meander waar kinderen worden opgenomen die in een
heftige psychiatrische crisis zitten in combinatie met gedragsproblemen. In deze module zijn de opdrachten
uitgevoerd binnen mijn werkveld op ZIKOS meander. Tijdens deze module heb ik geleerd hoe onderzoek op een
adequate wijze kan worden uitgevoerd binnen het werkveld.
Ik wil de docent XXXe Odink bedanken voor de feedback en fijne lessen. Daarnaast wil ik XXX bedanken voor de
samenwerking, feedback en luisterend oor.
Ik wens u veel leesplezier toe!
XXXXX
Borculo, 4 februari 2019
1
,Inhoud
Voorwoord......................................................................................................................................................................1
Inleiding...........................................................................................................................................................................3
Hoofdstuk 1 Probleemanalyse.........................................................................................................................................4
Inleiding praktijksituatie..............................................................................................................................................4
Beschrijving praktijksituatie.........................................................................................................................................5
Probleemstelling..........................................................................................................................................................5
De onderzoeksvraag....................................................................................................................................................5
Doelstelling..................................................................................................................................................................5
Hoofdstuk 2 interview.....................................................................................................................................................6
Methode beschrijving interview..................................................................................................................................6
Samenvatting interviews.............................................................................................................................................6
Hoofdstuk 3 literatuur onderzoek...................................................................................................................................7
literatuur verkenning...................................................................................................................................................7
Literatuuronderzoek 1.................................................................................................................................................7
Litratuuronderzoek 2...................................................................................................................................................8
Litratuuronderzoek 3...................................................................................................................................................8
Hoofdstuk 4 vergelijking data..........................................................................................................................................9
Verdieping................................................................................................................................................................. 10
Hoofdstuk 5 conclusie...................................................................................................................................................10
Hoofdstuk 6 Discussie....................................................................................................................................................11
Methoden..................................................................................................................................................................11
Kritische beschouwing...............................................................................................................................................11
Hoofdstuk 7 Aanbeveling..............................................................................................................................................12
Individueel niveau.....................................................................................................................................................12
Afdeling niveau..........................................................................................................................................................12
Advies vervolg onderzoek..........................................................................................................................................12
Literatuurlijst................................................................................................................................................................. 12
Bijlagen.......................................................................................................................................................................... 14
Bijlage 1 Interviewschema.........................................................................................................................................14
Bijlage 2 informatiebrief............................................................................................................................................15
Bijlage 3 Toestemmingsverklaring.............................................................................................................................16
Bijlage 4 protocol Suïcidaliteit ZIKOS.........................................................................................................................17
Bijlage 5 ZIKOS wetgeving..........................................................................................................................................19
Bijlage 6 Banner en samenvatting bevindingen congres dwang en drang.................................................................20
Bijlage 7 aanbeveling beleid inspectie jeugdzorg.....................................................................................................22
Bijlage 8 methodiek HIC............................................................................................................................................24
2
, Bijlage 9 zoekplan......................................................................................................................................................26
Inleiding
Dit is het eindproduct van de module “ontwikkel je onderzoekend vermogen.” In dit eindproduct is middels een
praktijksituatie een probleemanalyse uitgevoerd. Door interviews op de werkvloer, een literatuuronderzoek en een
congresbezoek met elkaar te vergelijken is er een conclusie, discussie en een advies geschreven. Tevens zijn er
bijlagen toegevoegd waar meerdere malen naar verwezen wordt in de tekst.
3
, Hoofdstuk 1 Probleemanalyse
Inleiding praktijksituatie
Het aantal kinderen dat zelfmoord pleegt in instellingen neemt gestaag toe, waardoor het een maatschappelijk
debat is. In een krantenartikel (AD, 3 juli 2018) wordt een citaat uit een rapport van de inspectie jeugdzorg geciteerd
naar aanleiding van een gelukte zelfmoord in een jeugdzorginstelling. De conclusie van de inspectie jeugdzorg is dat
deze jeugdige gedurende lange tijd geen passende hulp heeft gehad. In een ander artikel (AD, 3 juli 2018) blijkt dat
de regeringscoalitie wil uitzoeken wat maakt dat het aantal zelfdodingen in Nederland gestaag toeneemt. Deze
baseren zich op cijfers van het Centraal Bureau Statistiek (CBS, 2018).
ZIKOS staat voor Zeer Intensieve Kortdurende Observatie en Stabilisatie, dit eindproduct is uitgevoerd op de afdeling
meander wat een ZIKOS groep is. Op de afdeling meander worden kinderen tussen de 12 en 18 jaar gestabiliseerd
die in een acute psychiatrische crisis verkeren in combinatie met vaak heftige gedragsproblematiek. Van de kinderen
die opgenomen worden kampt het merendeel met suïcidale gedachten. ZIKOS valt juridisch onder de gesloten
jeugdzorg, echter wordt ZIKOS ook deels als een Geestelijke Gezondheid Zorg instelling (GGZ) gezien. Enerzijds is dit
omdat ZIKOS middelen en maatregelen uit de GGZ kan inzetten, anderzijds omdat de inspectie verwacht dat ZIKOS
aan alle eisen voldoet die gelden voor instellingen die onder de GGZ vallen. Dit is omdat ZIKOS kinderen opneemt die
een combinatie van gedrag en psychiatrische problematiek hebben. Denk hierbij aan een jongen van vijftien jaar die
in een psychose verkeerd met heftige agressie jegens hulpverleners, of een meisje met heftige borderline
problematiek die een poging tot suïcide heeft gedaan.
Het maatschappelijk debat rondom suïcide is een veelbesproken thema op de afdeling ZIKOS. De uitdaging van het
werken op de ZIKOS meander vind ik het grijze gebied tussen beveiligen en ontwikkelen. Als suïcidale kinderen niet
beveiligd worden dan is er een verhoogd risico tot suïcide. Echter als hulpverleners blijven beveiligen om het suïcide
risico te beperken dan ervaren deze kinderen nauwelijks autonomie. Het gevoel hebben dat je autonomie ervaart is
een fundament om jezelf te kunnen ontwikkelen. Hulpverleners gebruiken tegenwoordig veelal de term: “regie
pakken, of regisseur van je eigen bestaan.” Peer van der Helm onderschrijft deze bevindingen in zijn onderzoek uit
2018 waarvan de film: “Nadia 2009, 16 jaar durft niet meer te leven,” de basis is (Van der Helm, 2018).
De totstandkoming van de probleemanalyse voor dit onderzoek en de daarop gebaseerde onderzoeksvraag is
gebaseerd op:
Het maatschappelijk debat aangaande suïcide onder kinderen.
Een eerder gelezen onderzoek van Peer van de Helm “hoe om te gaan met zelfbeschadigend en suïcidaal
gedrag.”
Een recent gelukte zelfmoordpoging op de afdeling Meander (deze wordt verder uitgediept in hoofdstuk 2)
4
