Deel 1: leerlingenbegeleiding
1. leerlingenbegeleiding: visie
• Definitie:
Leerlingenbegeleiding vertrekt vanuit het functioneren van de leerling op school en draagt bij tot het
functioneren in de schoolse én maatschappelijke context.
Dit met als doel de totale ontwikkeling van de leerling, het verhogen van de gekwalificeerde uitstroom
en het realiseren van gelijke onderwijskansen. De focus ligt op het welbevinden van alle leerlingen, nu
en in de toekomst.
• Doel:
Alle jongeren optimale kansen te bieden en aandacht te besteden aan het welbevinden van jongeren tijdens
hun schoolloopbaan.
De totale persoonlijkheid van de jongere staat centraal, daarom zet leerlingenbegeleiding in op vier
begeleidingsdomeinen
• Werking:
Om jongeren, zowel individueel als in groepsverband optimaal te laten participeren aan en in het
onderwijsaanbod worden verschillende proactieve, preventieve en curatieve acties ondernomen.
o Proactief = indirecte preventie
Het organiseren van een positief schoolklimaat waarbij leerlingen, leerkrachten en ouders betrokken
zijn bij het schoolgebeuren.
Voorbeeld: Sport na school, ontmoetingsdagen, …
o Preventief = focust op het voorkomen van problemen.
Voorbeeld: Duidelijke afspraken en regels, pestbeleid,…
o Curatief = remediërend (Extra begeleiding)
Voorbeeld: Gedragscontract, time-out kamer,…
Pagina 0 van 55
, Pagina 1 van 55
2. Begeleidingsdomeinen van leerlingenbegeleiding
Onderwijsloopbaan
• Doel = adequate keuzes leren maken
• Start kleuterschool
• Levenslang leren
• Zelfkennis
• Inzicht in structuur en mogelijkheden onderwijs en
arbeidsmarkt
Psychisch en sociaal functioneren
• Inzetten op welbevinden van leerlingen: Ontwikkelen tot veerkrachtige volwassenen
• Via een krachtige leeromgeving binnen een veilig, warm, uitdagend en verbindend schoolklimaat
• Welke factoren kunnen het welbevinden bedreigen?
o Emotionele problemen (faalangst, angst, suïcide, depressie),
o Sociale vaardigheden,
o Psychiatrische problemen
o Verwerkingsproblemen (verliesverwerking, verwerking, handicap)
o Verslavingsproblemen
o Mishandeling
o Verwaarlozing,….
➔ Dit alles kan leiden tot spijbelen, gedragsproblemen,…
Leren en studeren
• Leraar als begeleider van leer- en ontwikkelingsprocessen
• Ontwikkelen van leer- en studeervaardigheden
• Integratie van deze vaardigheden in lessen (geen aparte sessies leren leren)
• Opgenomen in eindtermen!
➔ Voorbeelden: Planningsagenda, leervaardigheden,…
Preventieve gezondheidszorg
• Beschermen gezondheid, groei en ontwikkeling
• Via medische consulten (vaccinatie in het lager)
• Maar ook vaststellen van signalen van problemen m.b.t. andere begeleidingsdomeinen
➔ Voorbeeld: De gezonde school!
Pagina 1 van 55
,Pagina 2 van 55
Pagina 2 van 55
, Pagina 3 van 55
3. Actoren van de leerlingenbegeleiding
• Elke leraar, personeelslid is een begeleider en helpt leerlingenbegeleiding mee realiseren. (niet enkel dus
door specialisten)
• Leerlingenbegeleiding wordt gedragen door verschillende actoren:
o De leerlingen en hun ouders
o De school
o Het centrum voor leerlingenbegeleiding (CLB)
o Pedagogische begeleidingsdienst (PBD).
• Het decreet leerlingenbegeleiding zorgt voor een duidelijkere rolverdeling tussen deze actoren en een
intensievere samenwerking.
3.1 Leerlingen en ouders
• De leerling staat centraal en wordt gezien als een volwaardige partner.
Niet spreken over lln maar MET lln
3.2 De school
DE SCHOOL heeft een duidelijke en gedragen zorgvisie
• Clb niet los van onderwijsgebeuren, maakt er integraal deel van uit
• Inspectie controleert of het beleid van voldoende kwaliteit is.
• Leraar als belangrijkste schakel (vertrouwensfiguur)
o Als vakleraar alert zijn voor signalen van lln
o Als klastitularis eerste verantw. voor klas of groep lln.
• Zorgteam (interne leerlingenbegeleider of zorgcoördinator)
3.3 Centrum leerlingenbegeleiding (CLB)
• CLB is een dienst waarop leerlingen, ouders, leerkrachten en schooldirecties een beroep kunnen doen voor
informatie, hulp en begeleiding.
• Verantwoordelijk voor :
o Kwaliteitsvolle leerlingenbegeleiding
o Het ondersteunen van de schoolinterne leerlingenbegeleiding via haar signaalfunctie en consultatieve
leerlingenbegeleiding
3.3.1 kwaliteitsvolle llb
4 begeleidingsdomeinen
• Onderwijsloopbaan: vragen bij de studiekeuze, richtingen, attesten en diploma's,
• Psychisch en sociaal functioneren: depressieve gevoelens, stress, faalangst, pestproblemen,
grensoverschrijdend gedrag, een moeilijke thuissituatie, …
• Leren en studeren: problemen met lezen, schrijven, rekenen, leren, ...
• Preventieve gezondheidszorg: gezondheidsproblemen, inentingen, groeistoornissen, druggebruik,
overgewicht, organisatie systematische contacten (medische onderzoeken), …
Beschrijf de draaischijffunctie van het CLB:
Pagina 3 van 55
1. leerlingenbegeleiding: visie
• Definitie:
Leerlingenbegeleiding vertrekt vanuit het functioneren van de leerling op school en draagt bij tot het
functioneren in de schoolse én maatschappelijke context.
Dit met als doel de totale ontwikkeling van de leerling, het verhogen van de gekwalificeerde uitstroom
en het realiseren van gelijke onderwijskansen. De focus ligt op het welbevinden van alle leerlingen, nu
en in de toekomst.
• Doel:
Alle jongeren optimale kansen te bieden en aandacht te besteden aan het welbevinden van jongeren tijdens
hun schoolloopbaan.
De totale persoonlijkheid van de jongere staat centraal, daarom zet leerlingenbegeleiding in op vier
begeleidingsdomeinen
• Werking:
Om jongeren, zowel individueel als in groepsverband optimaal te laten participeren aan en in het
onderwijsaanbod worden verschillende proactieve, preventieve en curatieve acties ondernomen.
o Proactief = indirecte preventie
Het organiseren van een positief schoolklimaat waarbij leerlingen, leerkrachten en ouders betrokken
zijn bij het schoolgebeuren.
Voorbeeld: Sport na school, ontmoetingsdagen, …
o Preventief = focust op het voorkomen van problemen.
Voorbeeld: Duidelijke afspraken en regels, pestbeleid,…
o Curatief = remediërend (Extra begeleiding)
Voorbeeld: Gedragscontract, time-out kamer,…
Pagina 0 van 55
, Pagina 1 van 55
2. Begeleidingsdomeinen van leerlingenbegeleiding
Onderwijsloopbaan
• Doel = adequate keuzes leren maken
• Start kleuterschool
• Levenslang leren
• Zelfkennis
• Inzicht in structuur en mogelijkheden onderwijs en
arbeidsmarkt
Psychisch en sociaal functioneren
• Inzetten op welbevinden van leerlingen: Ontwikkelen tot veerkrachtige volwassenen
• Via een krachtige leeromgeving binnen een veilig, warm, uitdagend en verbindend schoolklimaat
• Welke factoren kunnen het welbevinden bedreigen?
o Emotionele problemen (faalangst, angst, suïcide, depressie),
o Sociale vaardigheden,
o Psychiatrische problemen
o Verwerkingsproblemen (verliesverwerking, verwerking, handicap)
o Verslavingsproblemen
o Mishandeling
o Verwaarlozing,….
➔ Dit alles kan leiden tot spijbelen, gedragsproblemen,…
Leren en studeren
• Leraar als begeleider van leer- en ontwikkelingsprocessen
• Ontwikkelen van leer- en studeervaardigheden
• Integratie van deze vaardigheden in lessen (geen aparte sessies leren leren)
• Opgenomen in eindtermen!
➔ Voorbeelden: Planningsagenda, leervaardigheden,…
Preventieve gezondheidszorg
• Beschermen gezondheid, groei en ontwikkeling
• Via medische consulten (vaccinatie in het lager)
• Maar ook vaststellen van signalen van problemen m.b.t. andere begeleidingsdomeinen
➔ Voorbeeld: De gezonde school!
Pagina 1 van 55
,Pagina 2 van 55
Pagina 2 van 55
, Pagina 3 van 55
3. Actoren van de leerlingenbegeleiding
• Elke leraar, personeelslid is een begeleider en helpt leerlingenbegeleiding mee realiseren. (niet enkel dus
door specialisten)
• Leerlingenbegeleiding wordt gedragen door verschillende actoren:
o De leerlingen en hun ouders
o De school
o Het centrum voor leerlingenbegeleiding (CLB)
o Pedagogische begeleidingsdienst (PBD).
• Het decreet leerlingenbegeleiding zorgt voor een duidelijkere rolverdeling tussen deze actoren en een
intensievere samenwerking.
3.1 Leerlingen en ouders
• De leerling staat centraal en wordt gezien als een volwaardige partner.
Niet spreken over lln maar MET lln
3.2 De school
DE SCHOOL heeft een duidelijke en gedragen zorgvisie
• Clb niet los van onderwijsgebeuren, maakt er integraal deel van uit
• Inspectie controleert of het beleid van voldoende kwaliteit is.
• Leraar als belangrijkste schakel (vertrouwensfiguur)
o Als vakleraar alert zijn voor signalen van lln
o Als klastitularis eerste verantw. voor klas of groep lln.
• Zorgteam (interne leerlingenbegeleider of zorgcoördinator)
3.3 Centrum leerlingenbegeleiding (CLB)
• CLB is een dienst waarop leerlingen, ouders, leerkrachten en schooldirecties een beroep kunnen doen voor
informatie, hulp en begeleiding.
• Verantwoordelijk voor :
o Kwaliteitsvolle leerlingenbegeleiding
o Het ondersteunen van de schoolinterne leerlingenbegeleiding via haar signaalfunctie en consultatieve
leerlingenbegeleiding
3.3.1 kwaliteitsvolle llb
4 begeleidingsdomeinen
• Onderwijsloopbaan: vragen bij de studiekeuze, richtingen, attesten en diploma's,
• Psychisch en sociaal functioneren: depressieve gevoelens, stress, faalangst, pestproblemen,
grensoverschrijdend gedrag, een moeilijke thuissituatie, …
• Leren en studeren: problemen met lezen, schrijven, rekenen, leren, ...
• Preventieve gezondheidszorg: gezondheidsproblemen, inentingen, groeistoornissen, druggebruik,
overgewicht, organisatie systematische contacten (medische onderzoeken), …
Beschrijf de draaischijffunctie van het CLB:
Pagina 3 van 55
