Samenvatting van Rome, leven met het verleden Themaboek KCV - Latijn

Hoofdstuk 2 - De stenen spreken klassieke bouwkunst
in Rome

Nadat het Romeinse Rijk in 476 gevallen was, werden de gebouwen niet meer gebruikt en
begon hun tijd van vervalling. Sommige gebouwen behielden hun vorm maar werden in de
loop van de tijd leeggeroofd vanwege hun dure onderdelen zoals bronzer en marmer.
Gelukkig zijn er genoeg gebouwen heel gebleven doordat ze een andere functie kregen en
vanaf het eind van de 18e eeuw begonnen de restauraties.

Forum Romanum
Nu is Forum Romanum een stil, diep gelegen plaats met veel reünies maar vroeger was dit
het politieke, religieuze en handelscentrum van Rome. Hier vonden de politieke
vergaderingen plaats, bevond zich de Via Sacra die leidde naar Jupiter Capitolinus om daar
offers te brengen, winkels en banken zich bevonden, belangrijke processen en
begrafenissen waren.
➔ Het Forum als politiek centrum. De Curia (senaatsgebouw), het Comitium, de Rostra
en de tempel van Caesar waren belangrijke gebouwen die een belangrijk deel
uitmaakten van het politieke centrum. Ook herinneringen aan overwinningen zoals
triomfbogen van Titus en Septimius Severus, de zuil van Trajanus en Marcus
Aurelius bevinden zich op het Forum Romanum.
Curia
Het senaatsgebouw had daarvoor een gewijde cirkelvormige ruimte in de openlucht
waar het volk bijeen kwam in een vergadering over oorlog en vrede, Comitium
geheten. Aan de rand van het Comitium bevond zich een podium waar de sprekers
het volk op het Comitium toe konden spreken, dit was de Rostra. Vernoemd naar de
voorkant die versierd was met rostra, snebben van schepen. In de buurt van het
Comitium stond de gewijde vijgenboom waar het mandje van Romulus en Remus
was blijven steken. Het oude senaatsgebouw werd in 52 v. Christus verbrand. In de
tijd van Julius Caesar is de curia herbouwd en kwam de Curia Julia. Nu is het een
somber gebouw maar vroeger was dit rijkelijk versierd met marmer en beelden van
godin Victoria.
De curia werd bestuurd door Senatus populusque Romanus (SPQR). Echter was dit
een beetje optimistisch omdat het volk hard moest vechten om maar een beetje
invloed te hebben in de beslissingen. In de keizertijd1 was de invloed van de consuls
en senatoren afgenomen doordat de keizers de beslissingen namen en domineerden
in de vergadering. Hiermee was het dus afgelopen met de politieke debatten. Wel
werden de besluiten voorgelegd aan de senaat. Bovendien diende de curia ook als
rechtbank. De manier van spreken, de retorica, was erg belangrijk voor hun aanzien.

Tempel voor Caesar (divus Julius)
Het enige wat nog over is van de tempel van Caesar is een onopvallend podium.
Nadat hij in 45 v. Chr. was aangesteld als dictator tot de dood begon met de bouw
van zijn tempel. Dit leidde uiteindelijk tot zijn dood op de Idus van maart (15 maart)

1
Keizertijd: 27 v. Chr. - ca. 475 na Chr.

, omdat de macht in één man zijn handen viel tot ergernis van de republikeinen voor
wie absolutisme en alleenheerschappij onverdraaglijk was. Marcus Antonius zag dat
de moordenaars verder geen geweld toonden en trad verzoenend op. Maar volgens
het testament van Caesar zou zijn achterneef Octavianus (Augustus) de volgende
keizer worden. De Romeinen raakten in kampen verdeeld en kozen hun ideale
keizer. Na verloop van tijd besloten ze samen een verbond te sluiten en alle vijanden
op de proscriptielijsten2 te zetten. Dit leidde weer tot de dood van Cicero omdat hij
tegen Antonius was.
Nadat Antonius zelfmoorfd had gepleegd doordat Octavianus de Egyptische
Cleopatra had verslagen. Nu was er alleenheerschappij voor Augustus. Met de rostra
van dit schip versierde Augustus de tempel met een sprekerspodium waar Julius
vlakbij was gecremeerd. De vergoddelijkte Julius ‘divus Julius’.

➔ Het Forum heeft ook veel gebouwen met een religieus karakter. Hieronder vallen de
Lapis Niger, Vestatempel, het Atrium van de Vestaalse Maagden en de tempel van
Castor en Pollux.
Lapis Niger
Links van het Comitium (het plein voor de curia) is onder een ijzeren afdakje een
heilige plek die origineel geplaveid was met zwart marmer, de Lapis Niger dus.
Hieronder bevinden zich een klein altaar en een kopie van een van de oudste
Latijnse inscripties. Het origineel ligt in het Forum-museum waarop staat dat
waarschijnlijk de persoon die een heilige plaats schendt ter dood zal worden
gebracht. De koning moet ook een reinigingsoffer brengen. De Lapis Niger was een
cultusplaats voor Romulus.

Regia
Te midden van het Forum bevinden zich gebouwen die verbonden waren met de
opvolger van Romulus, koning Numa Pompilius3, Hij wilde de Romeinse beschaving
bijbrengen door het instellen van priesterorden met aan de top een opperpriester
'Pontifex maximus’ die zich zetelde in het huis van de koning, de Regia dus. Zijn
taken waren het optekenen van de namen van de consuls en andere magistraten.
Ook vormden zij de basis van de Romeinse geschiedschrijving doordat zij de
annalen bewaarden in de Regia, hierin stonden de belangrijke voortekens en hun
gekoppelde gebeurtenissen van dat jaar opgeschreven.
Vestaalse tempel
Men zegt dat koning Numa ook de initiatiefnemer was van het instellen van de orde
van de Vestaalse Maagden. Hun taak is het vuur brandend te houden om Rome te
beschermen van al het onheil en te zorgen voor het beeldje van de godin Pallas
4
(Athene), het Palladium. Als een van deze twee taken niet goed vervuld werden was
het niet te repareren in tegenstelling tot de taken van de priesters die een handeling
gewoon opnieuw konden uitvoeren.
❖ Het leven van een Vestaalse Maagd was een hele eer voor de familie. Deze
taak duurde dertig jaar, waarin zij in een groot huis naast de tempel woonden.
Vlak bij dit huis stonden beelden van de Vestaalse Maagden op het Atrium.

2
Deze lijsten werden bevestigd aan de Rostra
3
716-672 v. Chr
4