3.1: regionale beeldvorming
Stereotiepe beelden
Stereotype geeft beeld van algemene karakterisering van een gebied of groep
mensen.
Perceptie
Hoe komen stereotiepe beelden tot stand? Perceptie manier waarop je op basis
van juiste of onjuiste informatie de werkelijkheid inkleurt.
Cultuurelementen spelen belangrijke rol in stereotiepe beeld van Zuid-Amerika.
Grote biodiversiteit verdwijnt.
Geografische beelden
Aardrijkskunde wil stereotiepe beelden opruimen door geografische beelden
objectieve beelden van ligging van gebied en ruimtelijke kenmerken en relaties.
Mental map wordt aangepast door geografische kennis.
3.2: landschappen
West: actieve continentrand
Vasteland omvat Zuid-Amerikaanse plaat en Caribische plaat. Oceanische korst
van Nazcaplaat en Antarctische plaat onder continentale korst: subductie
Andesgebergte. Komt veel andesiet voor.
De Andes is een hooggebergte en bestaat in het noordwesten uit meerdere
bergketens (cordilleras), hiertussen hoogvlakte/plateau, de Altiplano. Bij vorming
ontstond aan oostkant een voorlandbekken: groeiende gebergte dikkere
aardkost zakte dieper weg in mantel trok omliggende gebieden mee, hier
verzamelt sediment van westkant gewicht van sediment drukt aardkorst
verder de mantel in voorlandbekken diep genoeg om sediment te blijven
ontvangen.
Aan westkust op sommige plekken geen vulkanisme, wel gesteente, omdat
onderduikende plaat vlak onder continentale korst schuift.
Oost: passieve continentrand
Ten oosten van Andesgebergte liggen Guyana- en Braziliaanse schild.
Belangrijkste landschapstypen in Zuid-Amerika:
o Hoogland Guyana en Brazilië
o Plateau van Patagonië
, o Andesgebergte
o Altiplano
o Uitgestrekte laaglanden, waarin Orinoco, Amazone en Paraná stromen
Bodemschatten
Andesgebergte en hooglanden rijk aan ertsen, door opstijgende magma
meegenomen uit aardmantel. Onder aardoppervlak koelt magma af en stolt
metalen hopen op bij afkoeling, omdat verschillende onderdelen van magma bij
verschillende temperaturen stollen ertsaders ontstaan: zones waarin
concentratie metaal zo hoog is dat het rendabel is om te winnen door afbraak
van gebergte komen ertsaders dicht aan oppervlak en meegevoerd door rivieren
stroomafwaarts, stroomsnelheid lager, is sedimentatie.
Tropisch regenwoudklimaat is rijk aan bauxiet, ontstaat onder hete en vochtige
omstandigheden door chemische verwering van kleibodems.
3.3: klimaten
Klimaat- en landschapszones
Noordelijke helft ligt in tropen, niet overal warm en vochtig door hoogteligging en
neerslag bepaald door ligging ten opzichte van gebergtes. In juli (winter) schuift
ITCZ naar noorden op hoogland waait zuidoostpassaat en in Noordoost-Brazilië
extreme droogtes. Mangrovebossen met wortels in brak en zout water dus
hebben weinig neerslag nodig.
In zuiden van Brazilië wordt klimaat gematigder met koelere winter en korter
groeiseizoen en nog verder zuidwaarts lopen klimaten uiteen van steppe- en
woestijnklimaat in delen van Chili en Argentinië, tot gematigd zeeklimaat in
uiterste zuiden van Chili
Klimaatfactoren
Overheersende zuidoostpassaat blaast waterdamp van Atlantische Oceaan
westwaarts het Amazonebekken in tot tegen oostelijke hellingen van
Andesgebergte. Ten noorden van evenaar van Andeshellingen aan kant van Grote
Oceaan (westkust) nog nat, maar zuidelijker droogte door aflandige winden. Voor
westkust loopt koude zeestroom dus weinig regen.
Ten zuiden van 30° ZB in Zuid-Chili zorgen westenwinden voor hele jaar door
neerslag. Hier is dus oostzijde de lijzijde. Patagonië, zuiden van Argentinië, is
droog en strekken grasvlakten uit: de pampa’s. Tussen woestijnen van Chili en
natte gebied in Zuid-Chili ligt overgangszone met een mediterraan klimaat met
droge zomers en natte winters.
El Niño
Stereotiepe beelden
Stereotype geeft beeld van algemene karakterisering van een gebied of groep
mensen.
Perceptie
Hoe komen stereotiepe beelden tot stand? Perceptie manier waarop je op basis
van juiste of onjuiste informatie de werkelijkheid inkleurt.
Cultuurelementen spelen belangrijke rol in stereotiepe beeld van Zuid-Amerika.
Grote biodiversiteit verdwijnt.
Geografische beelden
Aardrijkskunde wil stereotiepe beelden opruimen door geografische beelden
objectieve beelden van ligging van gebied en ruimtelijke kenmerken en relaties.
Mental map wordt aangepast door geografische kennis.
3.2: landschappen
West: actieve continentrand
Vasteland omvat Zuid-Amerikaanse plaat en Caribische plaat. Oceanische korst
van Nazcaplaat en Antarctische plaat onder continentale korst: subductie
Andesgebergte. Komt veel andesiet voor.
De Andes is een hooggebergte en bestaat in het noordwesten uit meerdere
bergketens (cordilleras), hiertussen hoogvlakte/plateau, de Altiplano. Bij vorming
ontstond aan oostkant een voorlandbekken: groeiende gebergte dikkere
aardkost zakte dieper weg in mantel trok omliggende gebieden mee, hier
verzamelt sediment van westkant gewicht van sediment drukt aardkorst
verder de mantel in voorlandbekken diep genoeg om sediment te blijven
ontvangen.
Aan westkust op sommige plekken geen vulkanisme, wel gesteente, omdat
onderduikende plaat vlak onder continentale korst schuift.
Oost: passieve continentrand
Ten oosten van Andesgebergte liggen Guyana- en Braziliaanse schild.
Belangrijkste landschapstypen in Zuid-Amerika:
o Hoogland Guyana en Brazilië
o Plateau van Patagonië
, o Andesgebergte
o Altiplano
o Uitgestrekte laaglanden, waarin Orinoco, Amazone en Paraná stromen
Bodemschatten
Andesgebergte en hooglanden rijk aan ertsen, door opstijgende magma
meegenomen uit aardmantel. Onder aardoppervlak koelt magma af en stolt
metalen hopen op bij afkoeling, omdat verschillende onderdelen van magma bij
verschillende temperaturen stollen ertsaders ontstaan: zones waarin
concentratie metaal zo hoog is dat het rendabel is om te winnen door afbraak
van gebergte komen ertsaders dicht aan oppervlak en meegevoerd door rivieren
stroomafwaarts, stroomsnelheid lager, is sedimentatie.
Tropisch regenwoudklimaat is rijk aan bauxiet, ontstaat onder hete en vochtige
omstandigheden door chemische verwering van kleibodems.
3.3: klimaten
Klimaat- en landschapszones
Noordelijke helft ligt in tropen, niet overal warm en vochtig door hoogteligging en
neerslag bepaald door ligging ten opzichte van gebergtes. In juli (winter) schuift
ITCZ naar noorden op hoogland waait zuidoostpassaat en in Noordoost-Brazilië
extreme droogtes. Mangrovebossen met wortels in brak en zout water dus
hebben weinig neerslag nodig.
In zuiden van Brazilië wordt klimaat gematigder met koelere winter en korter
groeiseizoen en nog verder zuidwaarts lopen klimaten uiteen van steppe- en
woestijnklimaat in delen van Chili en Argentinië, tot gematigd zeeklimaat in
uiterste zuiden van Chili
Klimaatfactoren
Overheersende zuidoostpassaat blaast waterdamp van Atlantische Oceaan
westwaarts het Amazonebekken in tot tegen oostelijke hellingen van
Andesgebergte. Ten noorden van evenaar van Andeshellingen aan kant van Grote
Oceaan (westkust) nog nat, maar zuidelijker droogte door aflandige winden. Voor
westkust loopt koude zeestroom dus weinig regen.
Ten zuiden van 30° ZB in Zuid-Chili zorgen westenwinden voor hele jaar door
neerslag. Hier is dus oostzijde de lijzijde. Patagonië, zuiden van Argentinië, is
droog en strekken grasvlakten uit: de pampa’s. Tussen woestijnen van Chili en
natte gebied in Zuid-Chili ligt overgangszone met een mediterraan klimaat met
droge zomers en natte winters.
El Niño
