Professionalisering van de thuisverpleegkunde in de
cardiozorg
1. Klinische situatie na hartfalenhospitatisatie
• Heropname in het ziekenhuis voorkomen & levenskwaliteit van patiënten
• optimaliseren door:
o Een naadloze overgang van ziekenhuis naar thuiszorg en omgekeerd, continuïteit in
communicatie en transmurale samenwerking in de zorg voor de patiënt.
o Een maximale mulidisciplinaire samenwerking door alle betrokken eerstelijnszorg- en
hulpverleners optimaal in te schakelen (huisarts, thuisverpleegkundige, kinesist,
zorgkundige, verzorgende..).
o Therapietrouw en inzicht in zijn pathologie te verhogen bij de patiënt en zijn
leefomgeving door gericht observeren, rapporteren, informeren en opvolging:
ondersteuning door vpk/diëtiste(n)
Opvolging parameters
• Gewicht
o Weeg dagelijks op een vast moment van de dag, bij voorkeur ’s ochtends na
toiletbezoek onder dezelfde omstandigheden. Gewicht bij ontslag uit ziekenhuis zal
wel in ontslagbrief vermeld staan als streefgewicht. Maar het correcte gewicht om
thuis op verder te gaan is best het gewicht op de eigen weegschaal thuis, gemeten de
ochtend na ontslag uit het ziekenhuis. Dit wordt best door huisarts, thuisverpleegster
of thuiszorg ingevuld.
o Opgelet bij een gewichtstoename van meer dan 2kg op 3 dagen (ondanks normaal
eetpatroon). Verwittig de huisarts.
• Bloeddruk + pols
o Patiënt staat onder medicatie, dit beïnvloed per definitie de bloeddruk, een hoge
bloeddruk balast het hart
o Laagste bloeddruk zonder symptomen = beste bloeddruk
o Hoge bloeddruk: vanaf 14/9 cmHg en hoger: huisarts verwittigen
o Lage bloeddruk zonder symptomen is oke
(Vroegtijdig) herkennen van hartfalen-symptomen
• Bij teken van verslechtering: verwittig de huisarts
o Gewichtstoename: stijging van 2kg op 3 dagen ondanks normale eetpatroon
o Toenemende vochtophoping (oedemen) van benen, enkels of buik
o Toenemende kortademigheid bij inspanning (dyspnoe d’effort): sneller moe, trap niet
meer op geraken
o Verhoogde bloeddruk
o Nachtelijke ademnood (dyspnoe) of moeten gaan rechtzitten in bed
o Toenemende vervelende hoest
o Kortstondig en abrupt bewustzijnsverlies en duizeligheid
o Hartkloppingen (palpaties)
1
,Medicatie
• Te mijden
o Ontstekingsremmers (niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID)
Bv: Brufen, Voltaren, Nurofen, Apranax, Breine, Feldene, Celebrex en analogen)
o Bruistabletten
o Bepaalde orale antidiabetica (Actos)
-> Zorgen voor vocht ophouding en zijn belastend voor de nieren
• Medicatie telkens op hetzelfde tijdstip van de dag innemen
• Vergeet geen medicatie, inname zoals voorgeschreven door de arts en nooit stopzetten
zonder overleg met de arts
• Bij nevenwerkingen van medicatie: verwittig de huisarts
• Wist je dat?
o Schaal- en schelpdieren (garnalen en mosselen) bevatten veel zout.
o Zoete producten (ijs, melkproducten, chocolade en koekjes) bevatten ook zout
o De dranken Apollinaris, Tönissteiner en Vichy hebben een hoog zoutgehalte. Kies
voor water met een laag zoutgehalte zoals Spa, Reine, Volvic, Evian of Bru
Vochtbeperking
• Richtlijn is 1,5 – 2 liter vocht per dag. Alles inbegrepen: water, koffie, soep,… Daarom drinken
volgens dorst.
• Tips:
o Kleine kopjes en glazen gebruiken. Verdeel het drinken over de dag
o Drink warme dranken (worden trager gedronken)
o Medicijnen innemen bij de maaltijd en niet apart met een glas water
o Smeerbaar beleg (confituur, siroop, platte kaas) maakt de broodmaaltijd minder
droog dan droog beleg (bv kaas in plakjes)
o Bij dorst:
▪ Zuigen op een ijsblokje of zuurtje
▪ Citroensap in wat thee of mineraalwater
2
, ▪ Eventueel mond spoelen en lippen nat maken
• Extra aandacht indien:
o Zeer warme dag en veel zweten: 1 à 2 glazen per dag meer
o Bij ziekte: koorts, diarree, braken: raadpleeg de huisarts. Mogelijk ook tijdelijk
stoppen diuretica
o Controleer op symptomen van uitdroging (dehydratatie)! Zoals: staande huidplooien,
droge tong, lage bloeddruk (hypothensie), verminderd plassen (diurese) of
geconcentreerde urine, algemene zwakte, sufheid…
• Wist je dat?
o Dorstlessers: zure melkproducten, fruit, sportdranken zonder zout, koffie en thee,
bittere dranken, ijsblokjes, mond spoelen met water, tanden poetsen
o Te mijnden dorstveroorzakers: zoete melkproducten, chocolademelk, gekruide
gerechten, zoete limonade, koffie en thee met suiker en melk, cosumtie-ijs
Algemene levensstijl
• Voldoende beweging
o Dagelijkse, gedoseerde activiteiten zoals wandelen en fietsen. NIET: competitiesport,
contactsport zoals gevechtsporten, gewichtheffen (bv. zware boodschappen),
inspanningen bij extreme tempreraturen
• Rookstop en alcoholbeperking
• Gezonde voeding
o Voldoende variatie, vermijd verzadigde vetzuren, veel groenten en fruit
• Jaarlijks griepvaccinatie en pneumokokkenvaccinatie (op de 5 jaar, tot 80 jaar)
• Mijden van reizen naar grote hoogtes (> 1500-2000 meter) + extreem warme of koude
temperaturen
1.1 Aanleggen dauerbinde
• Vanaf de inplant van de tenen.
• Zwachtel 1 stevige slag om de voet, waardoor zwachtel wordt vastgezet
• Zwachtel hielgewricht in, waarbij slag voor 2/3 om hiel en 1/3 om hak
• Zwachtel 1 slag terug om de voet: open venster vullen
• Zwachtel 1 circulaire toer om enkel
• Zwachtel in schuine lijn naar boven, elke toer ongeveer 2/3 over vorige
• Leg bovenaan de kuit 2 vingers onder de knie een circulaire toer.
• Fixeer met 2 stukken pleister
3
cardiozorg
1. Klinische situatie na hartfalenhospitatisatie
• Heropname in het ziekenhuis voorkomen & levenskwaliteit van patiënten
• optimaliseren door:
o Een naadloze overgang van ziekenhuis naar thuiszorg en omgekeerd, continuïteit in
communicatie en transmurale samenwerking in de zorg voor de patiënt.
o Een maximale mulidisciplinaire samenwerking door alle betrokken eerstelijnszorg- en
hulpverleners optimaal in te schakelen (huisarts, thuisverpleegkundige, kinesist,
zorgkundige, verzorgende..).
o Therapietrouw en inzicht in zijn pathologie te verhogen bij de patiënt en zijn
leefomgeving door gericht observeren, rapporteren, informeren en opvolging:
ondersteuning door vpk/diëtiste(n)
Opvolging parameters
• Gewicht
o Weeg dagelijks op een vast moment van de dag, bij voorkeur ’s ochtends na
toiletbezoek onder dezelfde omstandigheden. Gewicht bij ontslag uit ziekenhuis zal
wel in ontslagbrief vermeld staan als streefgewicht. Maar het correcte gewicht om
thuis op verder te gaan is best het gewicht op de eigen weegschaal thuis, gemeten de
ochtend na ontslag uit het ziekenhuis. Dit wordt best door huisarts, thuisverpleegster
of thuiszorg ingevuld.
o Opgelet bij een gewichtstoename van meer dan 2kg op 3 dagen (ondanks normaal
eetpatroon). Verwittig de huisarts.
• Bloeddruk + pols
o Patiënt staat onder medicatie, dit beïnvloed per definitie de bloeddruk, een hoge
bloeddruk balast het hart
o Laagste bloeddruk zonder symptomen = beste bloeddruk
o Hoge bloeddruk: vanaf 14/9 cmHg en hoger: huisarts verwittigen
o Lage bloeddruk zonder symptomen is oke
(Vroegtijdig) herkennen van hartfalen-symptomen
• Bij teken van verslechtering: verwittig de huisarts
o Gewichtstoename: stijging van 2kg op 3 dagen ondanks normale eetpatroon
o Toenemende vochtophoping (oedemen) van benen, enkels of buik
o Toenemende kortademigheid bij inspanning (dyspnoe d’effort): sneller moe, trap niet
meer op geraken
o Verhoogde bloeddruk
o Nachtelijke ademnood (dyspnoe) of moeten gaan rechtzitten in bed
o Toenemende vervelende hoest
o Kortstondig en abrupt bewustzijnsverlies en duizeligheid
o Hartkloppingen (palpaties)
1
,Medicatie
• Te mijden
o Ontstekingsremmers (niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID)
Bv: Brufen, Voltaren, Nurofen, Apranax, Breine, Feldene, Celebrex en analogen)
o Bruistabletten
o Bepaalde orale antidiabetica (Actos)
-> Zorgen voor vocht ophouding en zijn belastend voor de nieren
• Medicatie telkens op hetzelfde tijdstip van de dag innemen
• Vergeet geen medicatie, inname zoals voorgeschreven door de arts en nooit stopzetten
zonder overleg met de arts
• Bij nevenwerkingen van medicatie: verwittig de huisarts
• Wist je dat?
o Schaal- en schelpdieren (garnalen en mosselen) bevatten veel zout.
o Zoete producten (ijs, melkproducten, chocolade en koekjes) bevatten ook zout
o De dranken Apollinaris, Tönissteiner en Vichy hebben een hoog zoutgehalte. Kies
voor water met een laag zoutgehalte zoals Spa, Reine, Volvic, Evian of Bru
Vochtbeperking
• Richtlijn is 1,5 – 2 liter vocht per dag. Alles inbegrepen: water, koffie, soep,… Daarom drinken
volgens dorst.
• Tips:
o Kleine kopjes en glazen gebruiken. Verdeel het drinken over de dag
o Drink warme dranken (worden trager gedronken)
o Medicijnen innemen bij de maaltijd en niet apart met een glas water
o Smeerbaar beleg (confituur, siroop, platte kaas) maakt de broodmaaltijd minder
droog dan droog beleg (bv kaas in plakjes)
o Bij dorst:
▪ Zuigen op een ijsblokje of zuurtje
▪ Citroensap in wat thee of mineraalwater
2
, ▪ Eventueel mond spoelen en lippen nat maken
• Extra aandacht indien:
o Zeer warme dag en veel zweten: 1 à 2 glazen per dag meer
o Bij ziekte: koorts, diarree, braken: raadpleeg de huisarts. Mogelijk ook tijdelijk
stoppen diuretica
o Controleer op symptomen van uitdroging (dehydratatie)! Zoals: staande huidplooien,
droge tong, lage bloeddruk (hypothensie), verminderd plassen (diurese) of
geconcentreerde urine, algemene zwakte, sufheid…
• Wist je dat?
o Dorstlessers: zure melkproducten, fruit, sportdranken zonder zout, koffie en thee,
bittere dranken, ijsblokjes, mond spoelen met water, tanden poetsen
o Te mijnden dorstveroorzakers: zoete melkproducten, chocolademelk, gekruide
gerechten, zoete limonade, koffie en thee met suiker en melk, cosumtie-ijs
Algemene levensstijl
• Voldoende beweging
o Dagelijkse, gedoseerde activiteiten zoals wandelen en fietsen. NIET: competitiesport,
contactsport zoals gevechtsporten, gewichtheffen (bv. zware boodschappen),
inspanningen bij extreme tempreraturen
• Rookstop en alcoholbeperking
• Gezonde voeding
o Voldoende variatie, vermijd verzadigde vetzuren, veel groenten en fruit
• Jaarlijks griepvaccinatie en pneumokokkenvaccinatie (op de 5 jaar, tot 80 jaar)
• Mijden van reizen naar grote hoogtes (> 1500-2000 meter) + extreem warme of koude
temperaturen
1.1 Aanleggen dauerbinde
• Vanaf de inplant van de tenen.
• Zwachtel 1 stevige slag om de voet, waardoor zwachtel wordt vastgezet
• Zwachtel hielgewricht in, waarbij slag voor 2/3 om hiel en 1/3 om hak
• Zwachtel 1 slag terug om de voet: open venster vullen
• Zwachtel 1 circulaire toer om enkel
• Zwachtel in schuine lijn naar boven, elke toer ongeveer 2/3 over vorige
• Leg bovenaan de kuit 2 vingers onder de knie een circulaire toer.
• Fixeer met 2 stukken pleister
3
