Samenvatting Jeugdrecht
DEEL 1: Inleiding
HOOFDSTUK 1: jeugdrecht: een vlag die meerdere ladingen kan dekken
1. Algemeen jeugdrecht
: regels bedoeld om de welzijn en ontplooiing van alle minderjarigen te bevorderen en te waarborgen
(in ruimte opvatting)
2. Bijzonder jeugdrecht
: (enge zin) viseert enkel regels die bedoeld zijn voor deze groepen jongeren:
Minderjarigen wier welzijn of ontplooiing onvoldoende gewaarborgd w door gezinsmilieu en
algemene maatschappelijke voorzieningen (jongeren in probleemsituatie (POS) in een
verontrustende situatie (VOS), ook juridisch kader voor andere minderjarigen wiens situatie
niet verontrustend is
o Daarom: minderjarigen in moeilijkheden
o Jeugdhulprecht: geheel van regels mbt deze jongeren
Voorziet ook regels voor de geesteszieke minderjarigen
Delinquente minderjarigen: minderjarigen die een jeugddelict gepleegd hebben
o Jeugddelict: vervangt het ‘als misdrijf omschreven feit (MOF)’: verwijst naar
gedragingen die beantwoorden aan misdrijfomschrijvingen uit de strafwetgeving
o Jeugddelinquentierecht: alle regels mbt delinquente minderjarigen
Kan worden onderscheiden:
Buitengerechtelijke (vrijwillige) jeugdhulp: hulpverlening die op vrijwillige basis w
toegestaan door niet-gerechtelijke organen, die daartoe werden opgericht
Gerechtelijke (gedwongen) interventies: maatregelen die gedwongen w opgelegd door een
gerechtelijk orgaan (jeugdRB)
! opgelet !
Buitengerechtelijke jeugdhulp richt zich NIET enkel tot jongeren in moeilijkheden en de
gerechtelijke interventies richten zich ook NIET enkel op delinquente minderjarigen
o Buitengerechtelijke hulp is ook toegankelijk voor delinquente jongeren
Jeugdrechter kan op dwingende manier maatregelen opleggen aan jongeren die geen
delinquent gedrag hebben maar wel in een verontrustende situatie zitten of geestesziek zijn
HOOFDSTUK 2: Wie is bevoegd voor het jeugdrecht?
1. Het principe
Bijzonder jeugdrecht valt onder de persoonsgebonden aangelegenheden (geregeld door
gemeenschappen)
, 2. De uitzonderingen
5 aspecten waarvoor de federale overheid bevoegd is:
1) Burgerrechtelijke regels mbt het statuut v/d minderjarigen en v/d familie, zoals die zijn
vastgesteld door het BW en wetten tot aanvulling ervan
a. Vaststellen van leeftijd van meerderjarigheid
b. Regels mbt ouderlijk gezag, voogdijschap, pleegvoogdij, adoptie etc.
2) Strafrechtelijke regels waarbij gedragingen die inbreuk plegen op de jeugdbescherming als
misdrijf worden omschreven en waarbij op die inbreuken straffen w gesteld, met inbegrip
v/d bepalingen die betrekking hebben op de vervolgingen
a. Restrictief interpreteren
b. Verbod om de identiteit in jeugdzaken te publiceren
3) Organisatie van jeugdgerechten, hun territoriale bevoegdheid en de rechtspleging
a. Inrichting van jeugdRB’n en jeugdkamers in hof van beroep, vaststellen van
procedureregels
4) De uitvoering van straffen aan minderjarigen die een MOF gepleegd hebben en uit handen
zijn gegeven, behalve voor de centra voor deze jongeren tot leeftijd van 23 jaar
a. Van 2014
b. Minderjarigen NIET uit handen gegeven => gemeenschappen bevoegd (opgave en
uitvoering maatregelen)
c. Minderjarigen WEL uit handen gegeven => federale overheid bevoegd (bepalen en
uitvoeren van straffen)
i. Uitzondering: opvangcentra voor uit handen gegeven jongeren jonger dan 23
jaar is gemeenschapsbevoegdheid
5) Ontzetting van het ouderlijk gezag en toezicht op de gezinsbijslag of andere soc. Uitkeringen
a. Betrekking op 2 maatregelen ten aanzien van ouders
b. Nauw verband met regels over ouderlijk gezag werden ze voorbehouden aan fed.
Overheid
HOOFDSTUK 4: De actoren in het bijzonder jeugdrecht
Schema:
,1. De hoofdrolspeler: de minderjarige
Belang van minderjarige staat centraal
Decreet rechtspositie stelt: belang van minderjarige belangrijkste overweging bij het
verlenen van jeugdhulp
Inspraak en participatie kenmerken regels uit jeugdhulprecht en jeugddelinquentierecht
2. De directe omgeving van de minderjarige
Cliëntsysteem:
o Ouders van minderjarigen
o Opvoedingsverantwoordelijken (vb. pleegouders)
o Andere personen met wie de minderjarige samenwoont zoals broers/zussen
3. Jeugdhulpaanbieders
2.1 algemeen
o een ruim aanbod, in diverse actoren uit het welzijnsbeleid
jeugdhulpaanbieders: natuurlijke personen of voorzieningen die concrete jeugdhulpverlening
aanbieden
je vindt ze in diverse actoren uit het welzijnsbeleid:
algemeen welzijnswerk
geestelijke gezondheidszorg
kind en gezin, clb, vlaams agentschap voor personen met een handicap…
voorzieningen jeugdhulp:
pleegzorgdiensten
erkende voorzieningen in de jeugdhulp
gemeenschapsinstellingen
jeugdhulpaanbod is dus veel groter dan aanbod dat door erkende voorzieningen in de
jeugdhulp wordt versterkt!
Intussen is jeugdhulp en een deel van aanbod van vlaamse agentschap voor personene met
een handicap samengesmolten met het agentschap kind en gezin tot ‘opgroeien’
o Een gemoduleerd aanbod
Vergemakkelijkt de zoektocht naar de gepaste hulp
1 gemeenschappelijk taal en hulpaanbod w beschreven vanuit de functie (s)
Lijst van Vlaamse regering: (niet kennen)
o Brede instap
o Informatie en advies
o Diagnostiek
o Begeleiding
o Behandeling
o Bemiddeling
o Training
o Hulpcontinuïteit
o Verblijf
o Dagopvang
, o Bijstand
Elke functie levert 1 of meerdere typemodules op
o Vb. verblijf
Verblijf voor kinderen – korte duur
Verblijf voor kinderen – lange duur
Crisisverblijf
Moest ook specifiëren voor welk probleemdomein ze die hulp aanbiedt
o vB. geestelijke gezondheid, lich. Gezondheid, gezin en opvoeding…
o => zo gekomen tot concrete modules
Hulpaanbod is transparanter geworden = voor client als hulpverlener zelf
2.2 de erkende voorzieningen in de jeugdhulp
= private voorzieningen die erkend en gesubsidieerd zijn door jeugdhulp (6 categorieën)
1) organisaties voor bijzondere jeugdzorg (OVBJ)
a. contextbegeleiding (CB):
i. begeleiding (thuis, gezins, netwerkbegeleiding)
ii. centrale module
iii. betrekt niet enkel het kind, gezin, maar de gehele context (= het sociaal
netwerk rond de minderjarige en ouders of opvoeders dat in functie v/d
hulpvraag van betekenis is) dus ook school, clb, soc. Werker
iv. gericht op meerdere levensdomeinen
v. mobiel of ambulant (in organisatie) plaatsvinden
vi. verschillende op vlak van intensiteit
b. contextbegeleiding in functie van autonoom wonen (CBAW)
i. nieuwe term voor begeleid zelfstandig wonen
ii. begeleider gaat samen met ouders op zoek naar hoe zij de jongere kan
ondersteunen in het alleen wonen
iii. begeleider gaat regelmatig langs + biedt ondersteuning
iv. ook hier varianten op intensiteit
c. dagbegeleiding in groep
i. dagcentra
ii. na schooltijd en in vakanties
iii. verschillende componenten (training, schoolbegeleiding, groepswerk)
iv. gaat niet gepaard met overnachting, maar is ambulant
d. modules verblijf
i. begeleiding van kind of jongere in organisatie inclusief overnachting
ii. contextbegeleiding wordt hieraan gekoppeld
iii. in begeleidingstehuizen
iv. verschillende typemodules mogelijk die variëren que duur of frequentie
v. bijzonder: kamertraining
1. permanent toezicht op kamers, in aparte vleugel van
begeleidingstehuis, worden nabij begeleid en getraind in
vaardigheden
2. vormt overgang tussen verblijf in residentiele voorzieningen en cbaw
vi. tot nog toe: open
vii. enkel publieke gemeenschapsinstelling met gesloten afdelingen
viii. in toekomst geen VOS minderjarigen in open gemeenschapsinstellingen,
behalve voor time-out van 14 dagen
DEEL 1: Inleiding
HOOFDSTUK 1: jeugdrecht: een vlag die meerdere ladingen kan dekken
1. Algemeen jeugdrecht
: regels bedoeld om de welzijn en ontplooiing van alle minderjarigen te bevorderen en te waarborgen
(in ruimte opvatting)
2. Bijzonder jeugdrecht
: (enge zin) viseert enkel regels die bedoeld zijn voor deze groepen jongeren:
Minderjarigen wier welzijn of ontplooiing onvoldoende gewaarborgd w door gezinsmilieu en
algemene maatschappelijke voorzieningen (jongeren in probleemsituatie (POS) in een
verontrustende situatie (VOS), ook juridisch kader voor andere minderjarigen wiens situatie
niet verontrustend is
o Daarom: minderjarigen in moeilijkheden
o Jeugdhulprecht: geheel van regels mbt deze jongeren
Voorziet ook regels voor de geesteszieke minderjarigen
Delinquente minderjarigen: minderjarigen die een jeugddelict gepleegd hebben
o Jeugddelict: vervangt het ‘als misdrijf omschreven feit (MOF)’: verwijst naar
gedragingen die beantwoorden aan misdrijfomschrijvingen uit de strafwetgeving
o Jeugddelinquentierecht: alle regels mbt delinquente minderjarigen
Kan worden onderscheiden:
Buitengerechtelijke (vrijwillige) jeugdhulp: hulpverlening die op vrijwillige basis w
toegestaan door niet-gerechtelijke organen, die daartoe werden opgericht
Gerechtelijke (gedwongen) interventies: maatregelen die gedwongen w opgelegd door een
gerechtelijk orgaan (jeugdRB)
! opgelet !
Buitengerechtelijke jeugdhulp richt zich NIET enkel tot jongeren in moeilijkheden en de
gerechtelijke interventies richten zich ook NIET enkel op delinquente minderjarigen
o Buitengerechtelijke hulp is ook toegankelijk voor delinquente jongeren
Jeugdrechter kan op dwingende manier maatregelen opleggen aan jongeren die geen
delinquent gedrag hebben maar wel in een verontrustende situatie zitten of geestesziek zijn
HOOFDSTUK 2: Wie is bevoegd voor het jeugdrecht?
1. Het principe
Bijzonder jeugdrecht valt onder de persoonsgebonden aangelegenheden (geregeld door
gemeenschappen)
, 2. De uitzonderingen
5 aspecten waarvoor de federale overheid bevoegd is:
1) Burgerrechtelijke regels mbt het statuut v/d minderjarigen en v/d familie, zoals die zijn
vastgesteld door het BW en wetten tot aanvulling ervan
a. Vaststellen van leeftijd van meerderjarigheid
b. Regels mbt ouderlijk gezag, voogdijschap, pleegvoogdij, adoptie etc.
2) Strafrechtelijke regels waarbij gedragingen die inbreuk plegen op de jeugdbescherming als
misdrijf worden omschreven en waarbij op die inbreuken straffen w gesteld, met inbegrip
v/d bepalingen die betrekking hebben op de vervolgingen
a. Restrictief interpreteren
b. Verbod om de identiteit in jeugdzaken te publiceren
3) Organisatie van jeugdgerechten, hun territoriale bevoegdheid en de rechtspleging
a. Inrichting van jeugdRB’n en jeugdkamers in hof van beroep, vaststellen van
procedureregels
4) De uitvoering van straffen aan minderjarigen die een MOF gepleegd hebben en uit handen
zijn gegeven, behalve voor de centra voor deze jongeren tot leeftijd van 23 jaar
a. Van 2014
b. Minderjarigen NIET uit handen gegeven => gemeenschappen bevoegd (opgave en
uitvoering maatregelen)
c. Minderjarigen WEL uit handen gegeven => federale overheid bevoegd (bepalen en
uitvoeren van straffen)
i. Uitzondering: opvangcentra voor uit handen gegeven jongeren jonger dan 23
jaar is gemeenschapsbevoegdheid
5) Ontzetting van het ouderlijk gezag en toezicht op de gezinsbijslag of andere soc. Uitkeringen
a. Betrekking op 2 maatregelen ten aanzien van ouders
b. Nauw verband met regels over ouderlijk gezag werden ze voorbehouden aan fed.
Overheid
HOOFDSTUK 4: De actoren in het bijzonder jeugdrecht
Schema:
,1. De hoofdrolspeler: de minderjarige
Belang van minderjarige staat centraal
Decreet rechtspositie stelt: belang van minderjarige belangrijkste overweging bij het
verlenen van jeugdhulp
Inspraak en participatie kenmerken regels uit jeugdhulprecht en jeugddelinquentierecht
2. De directe omgeving van de minderjarige
Cliëntsysteem:
o Ouders van minderjarigen
o Opvoedingsverantwoordelijken (vb. pleegouders)
o Andere personen met wie de minderjarige samenwoont zoals broers/zussen
3. Jeugdhulpaanbieders
2.1 algemeen
o een ruim aanbod, in diverse actoren uit het welzijnsbeleid
jeugdhulpaanbieders: natuurlijke personen of voorzieningen die concrete jeugdhulpverlening
aanbieden
je vindt ze in diverse actoren uit het welzijnsbeleid:
algemeen welzijnswerk
geestelijke gezondheidszorg
kind en gezin, clb, vlaams agentschap voor personen met een handicap…
voorzieningen jeugdhulp:
pleegzorgdiensten
erkende voorzieningen in de jeugdhulp
gemeenschapsinstellingen
jeugdhulpaanbod is dus veel groter dan aanbod dat door erkende voorzieningen in de
jeugdhulp wordt versterkt!
Intussen is jeugdhulp en een deel van aanbod van vlaamse agentschap voor personene met
een handicap samengesmolten met het agentschap kind en gezin tot ‘opgroeien’
o Een gemoduleerd aanbod
Vergemakkelijkt de zoektocht naar de gepaste hulp
1 gemeenschappelijk taal en hulpaanbod w beschreven vanuit de functie (s)
Lijst van Vlaamse regering: (niet kennen)
o Brede instap
o Informatie en advies
o Diagnostiek
o Begeleiding
o Behandeling
o Bemiddeling
o Training
o Hulpcontinuïteit
o Verblijf
o Dagopvang
, o Bijstand
Elke functie levert 1 of meerdere typemodules op
o Vb. verblijf
Verblijf voor kinderen – korte duur
Verblijf voor kinderen – lange duur
Crisisverblijf
Moest ook specifiëren voor welk probleemdomein ze die hulp aanbiedt
o vB. geestelijke gezondheid, lich. Gezondheid, gezin en opvoeding…
o => zo gekomen tot concrete modules
Hulpaanbod is transparanter geworden = voor client als hulpverlener zelf
2.2 de erkende voorzieningen in de jeugdhulp
= private voorzieningen die erkend en gesubsidieerd zijn door jeugdhulp (6 categorieën)
1) organisaties voor bijzondere jeugdzorg (OVBJ)
a. contextbegeleiding (CB):
i. begeleiding (thuis, gezins, netwerkbegeleiding)
ii. centrale module
iii. betrekt niet enkel het kind, gezin, maar de gehele context (= het sociaal
netwerk rond de minderjarige en ouders of opvoeders dat in functie v/d
hulpvraag van betekenis is) dus ook school, clb, soc. Werker
iv. gericht op meerdere levensdomeinen
v. mobiel of ambulant (in organisatie) plaatsvinden
vi. verschillende op vlak van intensiteit
b. contextbegeleiding in functie van autonoom wonen (CBAW)
i. nieuwe term voor begeleid zelfstandig wonen
ii. begeleider gaat samen met ouders op zoek naar hoe zij de jongere kan
ondersteunen in het alleen wonen
iii. begeleider gaat regelmatig langs + biedt ondersteuning
iv. ook hier varianten op intensiteit
c. dagbegeleiding in groep
i. dagcentra
ii. na schooltijd en in vakanties
iii. verschillende componenten (training, schoolbegeleiding, groepswerk)
iv. gaat niet gepaard met overnachting, maar is ambulant
d. modules verblijf
i. begeleiding van kind of jongere in organisatie inclusief overnachting
ii. contextbegeleiding wordt hieraan gekoppeld
iii. in begeleidingstehuizen
iv. verschillende typemodules mogelijk die variëren que duur of frequentie
v. bijzonder: kamertraining
1. permanent toezicht op kamers, in aparte vleugel van
begeleidingstehuis, worden nabij begeleid en getraind in
vaardigheden
2. vormt overgang tussen verblijf in residentiele voorzieningen en cbaw
vi. tot nog toe: open
vii. enkel publieke gemeenschapsinstelling met gesloten afdelingen
viii. in toekomst geen VOS minderjarigen in open gemeenschapsinstellingen,
behalve voor time-out van 14 dagen
