Identiteit en werkveld
Inhoudstafel
Identiteit en werkveld.......................................................................................................................................1
Inhoudstafel......................................................................................................................................................1
Algemene info...................................................................................................................................................5
1. Doelen......................................................................................................................................................5
WAT?.........................................................................................................................................................5
HOE?.........................................................................................................................................................5
2. Lesdata en planning..................................................................................................................................6
3. Evaluatie...................................................................................................................................................6
4. Cursusdocumenten...................................................................................................................................7
5. Afspraken voor een vlot verloop van de lessen.........................................................................................7
Les 1: Wat is sociaal werk?...............................................................................................................................8
Lesdoelen..................................................................................................................................................8
Inhoud......................................................................................................................................................8
1. GLOBALE DEFINITIE SOCIAAL WERK..........................................................................................................8
Sociaal werk is … SOCIALE RECHTVAARDIGHEID.......................................................................................8
Sociaal werk is … VERANDERING...............................................................................................................9
Sociaal werk is … VERBINDING................................................................................................................10
Sociaal werk is … WELZIJN BEVORDEREN................................................................................................10
Globale definitie sociaal werk: SAMENVATTING.....................................................................................11
2. De opleidingen sociaal werk...................................................................................................................12
3. Het competentieprofiel van de maatschappelijk werker........................................................................12
4. De waarden van de maatschappelijk werker..........................................................................................12
WAT?.......................................................................................................................................................13
WAAROM?..............................................................................................................................................13
HOE?.......................................................................................................................................................13
LES 2: Sociale kaart en algemeen sociaal werk...............................................................................................14
Lesdoelen................................................................................................................................................14
Inhoud....................................................................................................................................................14
1. Informatiebronnen voor sociaal werk.....................................................................................................14
2. Sociale kaart: Situering en structuren.....................................................................................................14
Achtergrond............................................................................................................................................14
Wat is de sociale kaart?..........................................................................................................................15
Waarom sociale kaart kennen?...............................................................................................................15
Actoren in sociaal werk?.........................................................................................................................15
Indeling sociale kaart..............................................................................................................................15
Indeling...................................................................................................................................................15
1
, Subsidiariteitsbeginsel............................................................................................................................16
Trapsgewijze ordening............................................................................................................................16
Toegankelijkheid.....................................................................................................................................17
1. Individuele drempels of drempels bij de persoon zelf (microniveau)..............................................17
2. Rationele drempels.........................................................................................................................17
3. Drempels in het aanbod (mesoniveau)...........................................................................................18
3. Door wie?................................................................................................................................................19
Formele en informele zorg......................................................................................................................19
Juridisch statuut......................................................................................................................................20
4. Voor wie: Algemeen sociaal werk...........................................................................................................21
Algemeen sociaal werk: OCMW..............................................................................................................21
Het OCMW..............................................................................................................................................21
Inhoud.................................................................................................................................................21
Missie OCMW.....................................................................................................................................21
Doelgroep OCMW...............................................................................................................................23
Relatie gemeente en OCMW...............................................................................................................23
Algemene taken van een OCMW........................................................................................................23
Specifieke taken OCMW......................................................................................................................24
Wat betekent dit als MW’er bij het OCMW?.......................................................................................26
Algemeen sociaal werk: CAW..................................................................................................................27
Algemeen sociaal werk: SAAMO.............................................................................................................27
5. Uitdaging voor sociaal werk: 1ste lijn versterken......................................................................................28
Les 3: Werkbezoeken inspirerende maatschappelijk werkers.........................................................................29
Les 4: Voor wie? De grote leeftijdsgroepen....................................................................................................29
Inhoud....................................................................................................................................................29
4.1 Kinderen, jongeren en gezinnen...........................................................................................................29
Lesdoelen................................................................................................................................................29
Situering.....................................................................................................................................................29
Situering: Het beleidsdomein Welzijn, volksgezondheid en gezin...............................................................30
Kind en gezin...............................................................................................................................................30
Belang van de 1ste 100 dagen..................................................................................................................31
Opvoedingsondersteuning......................................................................................................................31
Wat is integrale jeugdhulp?........................................................................................................................31
Indelingen: RTH en NRTH !!!!......................................................................................................................32
Intersectorale toegangspoort..................................................................................................................32
Vrijwillige of gedwongen hulpverlening......................................................................................................33
De verschillende soorten jeugdhulp...........................................................................................................33
GEMANDATEERDE VOORZIENINGEN.......................................................................................................34
Schema werking intersectorale toegangspoort.......................................................................................34
2
, CRISISHULP.............................................................................................................................................35
Crisishulp CAW Vlaams Brabant..............................................................................................................35
Uitdaging 1ste lijn versterken.....................................................................................................................35
4.2 Ouderenzorg.........................................................................................................................................36
Inhoud....................................................................................................................................................36
Lesdoelen................................................................................................................................................36
Maatschappelijke kijk op ouder worden.....................................................................................................36
Niet iedereen wordt op dezelfde manier oud.........................................................................................36
Vergrijzing...................................................................................................................................................37
Verschillende vormen van ouderenzorg......................................................................................................37
Thuiszorg.................................................................................................................................................37
Dagbesteding......................................................................................................................................37
Woonvormen..............................................................................................................................................38
Initiatiefnemers van woonvormen..........................................................................................................38
Taken maatschappelijk werker in WZC........................................................................................................38
Toegankelijkheid 1ste lijn versterken..........................................................................................................38
Andere interessante organisaties................................................................................................................39
Les 5: Uitstap naar Brussel..............................................................................................................................39
Les 6: De verschillende levensdomeinen........................................................................................................39
Inhoud....................................................................................................................................................39
5.1. Wonen.................................................................................................................................................39
Inhoud....................................................................................................................................................39
Lesdoelen................................................................................................................................................39
Recht op wonen?........................................................................................................................................39
Actualiteit: oprichting woonmaatschappijen..............................................................................................40
Oprichting woonmaatschappijen............................................................................................................40
Steun aan huurders.....................................................................................................................................41
Woonondersteuning voor specifieke doelgroepen.....................................................................................41
JONGEREN..............................................................................................................................................41
BEGELEID WONEN VOOR MENSEN MET EEN BEPERKING.......................................................................41
BESCHUT WONEN VOOR MENSEN MET EEN PSYCHISCHE KWETSBAARHEID..........................................41
Nieuwkomers..........................................................................................................................................41
Dak- en thuislozen......................................................................................................................................41
Nieuwe tendensen..................................................................................................................................42
5.2. Werken................................................................................................................................................42
Inhoud....................................................................................................................................................42
Lesdoelen................................................................................................................................................42
Trajectbegeleiding: wat is het?...................................................................................................................42
Wie doet er aan trajectbegeleiding?.......................................................................................................43
3
, Sociale economie........................................................................................................................................43
Situering sociale economie.....................................................................................................................44
Werkvormen in de sociale economie......................................................................................................44
MAATWERK.........................................................................................................................................45
5.3. Veiligheid en justitie.............................................................................................................................46
Inhoud....................................................................................................................................................46
Lesdoelen................................................................................................................................................46
Debat..........................................................................................................................................................47
De justitiehuizen.........................................................................................................................................47
De taken van de justitieassistent.................................................................................................................47
Het CAW.....................................................................................................................................................48
Andere interessante organisaties/ vormen van hulpverlening....................................................................49
Les 7: Specifieke doelgroepen.....................................................................................................................50
Inhoud....................................................................................................................................................50
1. Categoriaal denken?...............................................................................................................................50
2. Personen met een beperking..................................................................................................................51
Inhoud....................................................................................................................................................51
Lesdoelen................................................................................................................................................51
Terminologie...............................................................................................................................................51
Definitie ‘handicap door VAPH’...............................................................................................................51
INCLUSIE.....................................................................................................................................................52
Zorgaanbod voor personen met een handicap...........................................................................................52
Concentrisch cirkelmodel........................................................................................................................53
Hulp aan minderjarigen..........................................................................................................................53
Hulp aan meerderjarigen........................................................................................................................53
3. Mensen in armoede................................................................................................................................54
Lesdoelen................................................................................................................................................55
Wat is armoede?.........................................................................................................................................55
Hoe wordt de armoederisicogrens bepaald?..............................................................................................55
Hoeveel bedraagt de armoederisicogrens?................................................................................................55
Netwerk tegen armoede.............................................................................................................................56
Voorbeelden van organisaties die hulp biedt aan mensen in armoede......................................................56
4. Nieuwkomers en mensen op de vlucht...................................................................................................56
Inhoud....................................................................................................................................................57
Lesdoelen................................................................................................................................................57
4.1. Enkele begrippen.................................................................................................................................57
Situering:................................................................................................................................................57
Juridisch statuut ‘vreemdeling’...............................................................................................................58
4.2. Toegang tot en verblijf in België...........................................................................................................59
4
Inhoudstafel
Identiteit en werkveld.......................................................................................................................................1
Inhoudstafel......................................................................................................................................................1
Algemene info...................................................................................................................................................5
1. Doelen......................................................................................................................................................5
WAT?.........................................................................................................................................................5
HOE?.........................................................................................................................................................5
2. Lesdata en planning..................................................................................................................................6
3. Evaluatie...................................................................................................................................................6
4. Cursusdocumenten...................................................................................................................................7
5. Afspraken voor een vlot verloop van de lessen.........................................................................................7
Les 1: Wat is sociaal werk?...............................................................................................................................8
Lesdoelen..................................................................................................................................................8
Inhoud......................................................................................................................................................8
1. GLOBALE DEFINITIE SOCIAAL WERK..........................................................................................................8
Sociaal werk is … SOCIALE RECHTVAARDIGHEID.......................................................................................8
Sociaal werk is … VERANDERING...............................................................................................................9
Sociaal werk is … VERBINDING................................................................................................................10
Sociaal werk is … WELZIJN BEVORDEREN................................................................................................10
Globale definitie sociaal werk: SAMENVATTING.....................................................................................11
2. De opleidingen sociaal werk...................................................................................................................12
3. Het competentieprofiel van de maatschappelijk werker........................................................................12
4. De waarden van de maatschappelijk werker..........................................................................................12
WAT?.......................................................................................................................................................13
WAAROM?..............................................................................................................................................13
HOE?.......................................................................................................................................................13
LES 2: Sociale kaart en algemeen sociaal werk...............................................................................................14
Lesdoelen................................................................................................................................................14
Inhoud....................................................................................................................................................14
1. Informatiebronnen voor sociaal werk.....................................................................................................14
2. Sociale kaart: Situering en structuren.....................................................................................................14
Achtergrond............................................................................................................................................14
Wat is de sociale kaart?..........................................................................................................................15
Waarom sociale kaart kennen?...............................................................................................................15
Actoren in sociaal werk?.........................................................................................................................15
Indeling sociale kaart..............................................................................................................................15
Indeling...................................................................................................................................................15
1
, Subsidiariteitsbeginsel............................................................................................................................16
Trapsgewijze ordening............................................................................................................................16
Toegankelijkheid.....................................................................................................................................17
1. Individuele drempels of drempels bij de persoon zelf (microniveau)..............................................17
2. Rationele drempels.........................................................................................................................17
3. Drempels in het aanbod (mesoniveau)...........................................................................................18
3. Door wie?................................................................................................................................................19
Formele en informele zorg......................................................................................................................19
Juridisch statuut......................................................................................................................................20
4. Voor wie: Algemeen sociaal werk...........................................................................................................21
Algemeen sociaal werk: OCMW..............................................................................................................21
Het OCMW..............................................................................................................................................21
Inhoud.................................................................................................................................................21
Missie OCMW.....................................................................................................................................21
Doelgroep OCMW...............................................................................................................................23
Relatie gemeente en OCMW...............................................................................................................23
Algemene taken van een OCMW........................................................................................................23
Specifieke taken OCMW......................................................................................................................24
Wat betekent dit als MW’er bij het OCMW?.......................................................................................26
Algemeen sociaal werk: CAW..................................................................................................................27
Algemeen sociaal werk: SAAMO.............................................................................................................27
5. Uitdaging voor sociaal werk: 1ste lijn versterken......................................................................................28
Les 3: Werkbezoeken inspirerende maatschappelijk werkers.........................................................................29
Les 4: Voor wie? De grote leeftijdsgroepen....................................................................................................29
Inhoud....................................................................................................................................................29
4.1 Kinderen, jongeren en gezinnen...........................................................................................................29
Lesdoelen................................................................................................................................................29
Situering.....................................................................................................................................................29
Situering: Het beleidsdomein Welzijn, volksgezondheid en gezin...............................................................30
Kind en gezin...............................................................................................................................................30
Belang van de 1ste 100 dagen..................................................................................................................31
Opvoedingsondersteuning......................................................................................................................31
Wat is integrale jeugdhulp?........................................................................................................................31
Indelingen: RTH en NRTH !!!!......................................................................................................................32
Intersectorale toegangspoort..................................................................................................................32
Vrijwillige of gedwongen hulpverlening......................................................................................................33
De verschillende soorten jeugdhulp...........................................................................................................33
GEMANDATEERDE VOORZIENINGEN.......................................................................................................34
Schema werking intersectorale toegangspoort.......................................................................................34
2
, CRISISHULP.............................................................................................................................................35
Crisishulp CAW Vlaams Brabant..............................................................................................................35
Uitdaging 1ste lijn versterken.....................................................................................................................35
4.2 Ouderenzorg.........................................................................................................................................36
Inhoud....................................................................................................................................................36
Lesdoelen................................................................................................................................................36
Maatschappelijke kijk op ouder worden.....................................................................................................36
Niet iedereen wordt op dezelfde manier oud.........................................................................................36
Vergrijzing...................................................................................................................................................37
Verschillende vormen van ouderenzorg......................................................................................................37
Thuiszorg.................................................................................................................................................37
Dagbesteding......................................................................................................................................37
Woonvormen..............................................................................................................................................38
Initiatiefnemers van woonvormen..........................................................................................................38
Taken maatschappelijk werker in WZC........................................................................................................38
Toegankelijkheid 1ste lijn versterken..........................................................................................................38
Andere interessante organisaties................................................................................................................39
Les 5: Uitstap naar Brussel..............................................................................................................................39
Les 6: De verschillende levensdomeinen........................................................................................................39
Inhoud....................................................................................................................................................39
5.1. Wonen.................................................................................................................................................39
Inhoud....................................................................................................................................................39
Lesdoelen................................................................................................................................................39
Recht op wonen?........................................................................................................................................39
Actualiteit: oprichting woonmaatschappijen..............................................................................................40
Oprichting woonmaatschappijen............................................................................................................40
Steun aan huurders.....................................................................................................................................41
Woonondersteuning voor specifieke doelgroepen.....................................................................................41
JONGEREN..............................................................................................................................................41
BEGELEID WONEN VOOR MENSEN MET EEN BEPERKING.......................................................................41
BESCHUT WONEN VOOR MENSEN MET EEN PSYCHISCHE KWETSBAARHEID..........................................41
Nieuwkomers..........................................................................................................................................41
Dak- en thuislozen......................................................................................................................................41
Nieuwe tendensen..................................................................................................................................42
5.2. Werken................................................................................................................................................42
Inhoud....................................................................................................................................................42
Lesdoelen................................................................................................................................................42
Trajectbegeleiding: wat is het?...................................................................................................................42
Wie doet er aan trajectbegeleiding?.......................................................................................................43
3
, Sociale economie........................................................................................................................................43
Situering sociale economie.....................................................................................................................44
Werkvormen in de sociale economie......................................................................................................44
MAATWERK.........................................................................................................................................45
5.3. Veiligheid en justitie.............................................................................................................................46
Inhoud....................................................................................................................................................46
Lesdoelen................................................................................................................................................46
Debat..........................................................................................................................................................47
De justitiehuizen.........................................................................................................................................47
De taken van de justitieassistent.................................................................................................................47
Het CAW.....................................................................................................................................................48
Andere interessante organisaties/ vormen van hulpverlening....................................................................49
Les 7: Specifieke doelgroepen.....................................................................................................................50
Inhoud....................................................................................................................................................50
1. Categoriaal denken?...............................................................................................................................50
2. Personen met een beperking..................................................................................................................51
Inhoud....................................................................................................................................................51
Lesdoelen................................................................................................................................................51
Terminologie...............................................................................................................................................51
Definitie ‘handicap door VAPH’...............................................................................................................51
INCLUSIE.....................................................................................................................................................52
Zorgaanbod voor personen met een handicap...........................................................................................52
Concentrisch cirkelmodel........................................................................................................................53
Hulp aan minderjarigen..........................................................................................................................53
Hulp aan meerderjarigen........................................................................................................................53
3. Mensen in armoede................................................................................................................................54
Lesdoelen................................................................................................................................................55
Wat is armoede?.........................................................................................................................................55
Hoe wordt de armoederisicogrens bepaald?..............................................................................................55
Hoeveel bedraagt de armoederisicogrens?................................................................................................55
Netwerk tegen armoede.............................................................................................................................56
Voorbeelden van organisaties die hulp biedt aan mensen in armoede......................................................56
4. Nieuwkomers en mensen op de vlucht...................................................................................................56
Inhoud....................................................................................................................................................57
Lesdoelen................................................................................................................................................57
4.1. Enkele begrippen.................................................................................................................................57
Situering:................................................................................................................................................57
Juridisch statuut ‘vreemdeling’...............................................................................................................58
4.2. Toegang tot en verblijf in België...........................................................................................................59
4