2023-2024 Bachelor Orthopedagogie Organisatieontwikkeling
INHOUDSOPGAVE
DE IDENTITEIT VAN DE ORGANISATIE: HET FUNDAMENT ................................................................. 3
WAT ZIJN ORGANISATIES? ..................................................................................................................... 3
KENMERKEN VAN EEN ORGANISATIE ............................................................................................................... 3
SOCIAL PROFIT VS PROFIT ORGANISATIES ......................................................................................................... 3
ORGANISATIEONTWIKKELING, WAT? ............................................................................................................... 4
HET GROTE WAAROM: MISSIE VISIE EN KERNWAARDEN ............................................................................. 5
MISSIE ...................................................................................................................................................... 6
VISIE ......................................................................................................................................................... 7
KERNWAARDEN .......................................................................................................................................... 8
OMGEVINGSANALYSE VAN DE ORGANISATIE .................................................................................. 9
DE ORGANISATIE IN EEN VERANDERENDE OMGEVING ................................................................................... 9
VERANDERINGEN IN DE SAMENLEVING ............................................................................................................ 9
DE ORGANISATIE BINNEN DE SAMENLEVING ................................................................................................... 10
DE ORGANISATIE IN HET WERKVELD .............................................................................................................. 12
DE ORGANISATIE ZELF ................................................................................................................................ 12
STRATEGIE VOOR DE ORGANISATIE ............................................................................................... 14
INLEIDING ........................................................................................................................................ 14
BELANG VAN EEN STRATEGISCHE AANPAK................................................................................................ 14
SWOT EN CONFRONTATIEMATRIX ........................................................................................................ 15
STAP 1: SELECTIE VAN INZICHTEN UIT OMGEVINGSANALYSE -> SWOT ............................................................... 15
STAP 2: ‘CONFRONTEREN’ OF COMBINEREN VAN INZICHTEN -> CONFRONTATIEMATRIX........................................ 15
STAP 3: VOORKEURSSTRATEGIE .................................................................................................................. 16
DOELSTELLINGEN .......................................................................................................................... 17
INLEIDING ........................................................................................................................................ 17
NIVEAUS VAN (SOORTEN) DOELSTELLINGEN ............................................................................................. 17
WAT IS EEN GOEDE DOELSTELLING? ....................................................................................................... 18
ORGANISATIESTRUCTUUR ............................................................................................................. 19
INLEIDING ........................................................................................................................................ 19
COÖRDINATIEMECHANISMEN VAN MINTZBERG ........................................................................................ 19
TYPES ORGANISATIESTRUCTUREN .......................................................................................................... 20
ORGANISATIECULTUUR ................................................................................................................. 22
1
,INLEIDING ........................................................................................................................................ 22
ALGEMENE TYPERING ......................................................................................................................... 22
MENS- OF ORGANISATIEGERICHT ................................................................................................................. 22
STERKE EN ZWAKKE ORGANISATIES ............................................................................................................... 23
GEZONDE EN ZIEKE ORGANISATIE ................................................................................................................. 23
ENKELE CULTUURMODELLEN ................................................................................................................. 24
CULTUURTYPOLOGIEËN VAN CHARLES HANDY ................................................................................................ 24
CULTUURNIVEAUS VAN SCHEIN .................................................................................................................... 24
UI-MODEL VAN SANDERS EN NEUIJEN EN (LATER) HOFSTEDE ............................................................................ 25
DENISON CULTUURMODEL .......................................................................................................................... 26
DE MAAKBAARHEID VAN EEN ORGANISATIECULTUUR ................................................................................. 26
KWALITEITSBELEID ........................................................................................................................ 27
INLEIDING ........................................................................................................................................ 27
WAT BETEKENT KWALITEIT? ................................................................................................................. 27
ALGEMEEN ............................................................................................................................................... 27
BEDRIJFSLEVEN VS HULP- EN DIENSTVERLENING ............................................................................................. 27
SPECIFIEK VOOR NON-PROFIT ORGANISATIES .................................................................................................. 28
KWALITEITSMODELLEN........................................................................................................................ 29
INTEGRALE KWALITEITSZORG (IKZ) ............................................................................................................... 29
DEMING PDCA-CYCLUS: PLAN-DO-CHECK-ACT ............................................................................................. 30
LERENDE ORGANISATIES ............................................................................................................................. 31
KWALITEITSBEWIJZEN ......................................................................................................................... 31
REGELGEVING ................................................................................................................................... 32
KWALITEITSWET ........................................................................................................................................ 32
KWALITEITSDECREET.................................................................................................................................. 32
LEIDERSCHAP ................................................................................................................................ 33
LEIDERSCHAPSMODELLEN .................................................................................................................... 33
LEIDERSCHAP IN HET VERLEDEN .................................................................................................................... 33
HEDENDAAGSE VISIES OP LEIDERSCHAP ......................................................................................................... 34
BESLUIT: WAT IS GOED LEIDERSCHAP ANNO 2024? ......................................................................................... 35
WAT IS GOED LEIDERSCHAP? ................................................................................................................ 35
HRM .............................................................................................................................................. 36
BELANG VAN INZICHT HRM STUDENTEN ORTHO ..................................................................................... 36
DEFINITIE HRM ................................................................................................................................ 36
HUMAN RESOURCES .................................................................................................................................. 36
HUMAN RESOURCES MANAGEMENT ............................................................................................................. 36
HARD EN SOFT HRM ................................................................................................................................. 37
HARVARD EN MICHIGAN HRM MODEL ......................................................................................................... 37
HRM EN MOTIVATIE .......................................................................................................................... 38
ACTUELE MODELLEN HRM .................................................................................................................. 38
DE TERM DUURZAAM HRM ........................................................................................................................ 38
2
, 2023-2024 Bachelor Orthopedagogie Organisatieontwikkeling
INCLUSIEF HRM........................................................................................................................................ 39
DE SHIFT VAN STRATEGISCH MANAGEMENT NAAR DUURZAAM MANAGEMENT ................................................ 39
HR-CYCLUS ...................................................................................................................................... 39
WERVING OF REKRUTERING EN SELECTIE........................................................................................................ 40
ONBOARDING ........................................................................................................................................... 41
BEOORDELEN EN EVALUEREN ....................................................................................................................... 42
BELONEN VAN MEDEWERKERS ..................................................................................................................... 42
ONTWIKKELEN .......................................................................................................................................... 42
UITSTROOM VAN MEDEWERKERS ................................................................................................................. 43
DE IDENTITEIT VAN DE ORGANISATIE: HET FUNDAMENT
Dit fundament, bestaande uit missie, visie en kernwaarden, vormt de grondslag waarop alle strategische beslissingen
binnen organisaties worden genomen. Hierbij rijzen belangrijke vragen, zoals de bestemming en de bestaansreden
van een organisatie, en welke unieke bijdrage zij levert aan haar omgeving. We onderzoeken samen deze vragen en
analyseren de missie, visie en kernwaarden van organisaties om inzicht te krijgen in hun rol en impact.
WAT ZIJN ORGANISATIES?
Constante in het verdere levensverloop: verrichten van arbeid, opdoen van kennis, beleven van onze
religie, beschermen van onze gezondheid, beoefenen van sporten en vrijetijdsbesteding, ….
Griekse ‘organon’ ( = werktuig of hulpmiddel)
Þ Organisatie = hulpmiddel om een doel te bereiken
KENMERKEN VAN EEN ORGANISATIE
❊ Menselijke samenwerkingsverbanden
❊ Gericht op het realiseren van een duidelijk doel
❊ Ontworpen als systemen van bewust gestructureerde en gecoördineerde activiteiten
❊ Verbonden met een externe omgeving
SOCIAL PROFIT VS PROFIT ORGANISATIES
SOCIAL PROFIT PROFIT
Bv: vzw
Gemeenschappelijke winst ipv Winstmaximalisatie ten behoeve van de
winstmaximalisatie bedrijfscontinuïteit
Collectieve doelen (maatschappelijk en sociaal) Eigen doelen
3
INHOUDSOPGAVE
DE IDENTITEIT VAN DE ORGANISATIE: HET FUNDAMENT ................................................................. 3
WAT ZIJN ORGANISATIES? ..................................................................................................................... 3
KENMERKEN VAN EEN ORGANISATIE ............................................................................................................... 3
SOCIAL PROFIT VS PROFIT ORGANISATIES ......................................................................................................... 3
ORGANISATIEONTWIKKELING, WAT? ............................................................................................................... 4
HET GROTE WAAROM: MISSIE VISIE EN KERNWAARDEN ............................................................................. 5
MISSIE ...................................................................................................................................................... 6
VISIE ......................................................................................................................................................... 7
KERNWAARDEN .......................................................................................................................................... 8
OMGEVINGSANALYSE VAN DE ORGANISATIE .................................................................................. 9
DE ORGANISATIE IN EEN VERANDERENDE OMGEVING ................................................................................... 9
VERANDERINGEN IN DE SAMENLEVING ............................................................................................................ 9
DE ORGANISATIE BINNEN DE SAMENLEVING ................................................................................................... 10
DE ORGANISATIE IN HET WERKVELD .............................................................................................................. 12
DE ORGANISATIE ZELF ................................................................................................................................ 12
STRATEGIE VOOR DE ORGANISATIE ............................................................................................... 14
INLEIDING ........................................................................................................................................ 14
BELANG VAN EEN STRATEGISCHE AANPAK................................................................................................ 14
SWOT EN CONFRONTATIEMATRIX ........................................................................................................ 15
STAP 1: SELECTIE VAN INZICHTEN UIT OMGEVINGSANALYSE -> SWOT ............................................................... 15
STAP 2: ‘CONFRONTEREN’ OF COMBINEREN VAN INZICHTEN -> CONFRONTATIEMATRIX........................................ 15
STAP 3: VOORKEURSSTRATEGIE .................................................................................................................. 16
DOELSTELLINGEN .......................................................................................................................... 17
INLEIDING ........................................................................................................................................ 17
NIVEAUS VAN (SOORTEN) DOELSTELLINGEN ............................................................................................. 17
WAT IS EEN GOEDE DOELSTELLING? ....................................................................................................... 18
ORGANISATIESTRUCTUUR ............................................................................................................. 19
INLEIDING ........................................................................................................................................ 19
COÖRDINATIEMECHANISMEN VAN MINTZBERG ........................................................................................ 19
TYPES ORGANISATIESTRUCTUREN .......................................................................................................... 20
ORGANISATIECULTUUR ................................................................................................................. 22
1
,INLEIDING ........................................................................................................................................ 22
ALGEMENE TYPERING ......................................................................................................................... 22
MENS- OF ORGANISATIEGERICHT ................................................................................................................. 22
STERKE EN ZWAKKE ORGANISATIES ............................................................................................................... 23
GEZONDE EN ZIEKE ORGANISATIE ................................................................................................................. 23
ENKELE CULTUURMODELLEN ................................................................................................................. 24
CULTUURTYPOLOGIEËN VAN CHARLES HANDY ................................................................................................ 24
CULTUURNIVEAUS VAN SCHEIN .................................................................................................................... 24
UI-MODEL VAN SANDERS EN NEUIJEN EN (LATER) HOFSTEDE ............................................................................ 25
DENISON CULTUURMODEL .......................................................................................................................... 26
DE MAAKBAARHEID VAN EEN ORGANISATIECULTUUR ................................................................................. 26
KWALITEITSBELEID ........................................................................................................................ 27
INLEIDING ........................................................................................................................................ 27
WAT BETEKENT KWALITEIT? ................................................................................................................. 27
ALGEMEEN ............................................................................................................................................... 27
BEDRIJFSLEVEN VS HULP- EN DIENSTVERLENING ............................................................................................. 27
SPECIFIEK VOOR NON-PROFIT ORGANISATIES .................................................................................................. 28
KWALITEITSMODELLEN........................................................................................................................ 29
INTEGRALE KWALITEITSZORG (IKZ) ............................................................................................................... 29
DEMING PDCA-CYCLUS: PLAN-DO-CHECK-ACT ............................................................................................. 30
LERENDE ORGANISATIES ............................................................................................................................. 31
KWALITEITSBEWIJZEN ......................................................................................................................... 31
REGELGEVING ................................................................................................................................... 32
KWALITEITSWET ........................................................................................................................................ 32
KWALITEITSDECREET.................................................................................................................................. 32
LEIDERSCHAP ................................................................................................................................ 33
LEIDERSCHAPSMODELLEN .................................................................................................................... 33
LEIDERSCHAP IN HET VERLEDEN .................................................................................................................... 33
HEDENDAAGSE VISIES OP LEIDERSCHAP ......................................................................................................... 34
BESLUIT: WAT IS GOED LEIDERSCHAP ANNO 2024? ......................................................................................... 35
WAT IS GOED LEIDERSCHAP? ................................................................................................................ 35
HRM .............................................................................................................................................. 36
BELANG VAN INZICHT HRM STUDENTEN ORTHO ..................................................................................... 36
DEFINITIE HRM ................................................................................................................................ 36
HUMAN RESOURCES .................................................................................................................................. 36
HUMAN RESOURCES MANAGEMENT ............................................................................................................. 36
HARD EN SOFT HRM ................................................................................................................................. 37
HARVARD EN MICHIGAN HRM MODEL ......................................................................................................... 37
HRM EN MOTIVATIE .......................................................................................................................... 38
ACTUELE MODELLEN HRM .................................................................................................................. 38
DE TERM DUURZAAM HRM ........................................................................................................................ 38
2
, 2023-2024 Bachelor Orthopedagogie Organisatieontwikkeling
INCLUSIEF HRM........................................................................................................................................ 39
DE SHIFT VAN STRATEGISCH MANAGEMENT NAAR DUURZAAM MANAGEMENT ................................................ 39
HR-CYCLUS ...................................................................................................................................... 39
WERVING OF REKRUTERING EN SELECTIE........................................................................................................ 40
ONBOARDING ........................................................................................................................................... 41
BEOORDELEN EN EVALUEREN ....................................................................................................................... 42
BELONEN VAN MEDEWERKERS ..................................................................................................................... 42
ONTWIKKELEN .......................................................................................................................................... 42
UITSTROOM VAN MEDEWERKERS ................................................................................................................. 43
DE IDENTITEIT VAN DE ORGANISATIE: HET FUNDAMENT
Dit fundament, bestaande uit missie, visie en kernwaarden, vormt de grondslag waarop alle strategische beslissingen
binnen organisaties worden genomen. Hierbij rijzen belangrijke vragen, zoals de bestemming en de bestaansreden
van een organisatie, en welke unieke bijdrage zij levert aan haar omgeving. We onderzoeken samen deze vragen en
analyseren de missie, visie en kernwaarden van organisaties om inzicht te krijgen in hun rol en impact.
WAT ZIJN ORGANISATIES?
Constante in het verdere levensverloop: verrichten van arbeid, opdoen van kennis, beleven van onze
religie, beschermen van onze gezondheid, beoefenen van sporten en vrijetijdsbesteding, ….
Griekse ‘organon’ ( = werktuig of hulpmiddel)
Þ Organisatie = hulpmiddel om een doel te bereiken
KENMERKEN VAN EEN ORGANISATIE
❊ Menselijke samenwerkingsverbanden
❊ Gericht op het realiseren van een duidelijk doel
❊ Ontworpen als systemen van bewust gestructureerde en gecoördineerde activiteiten
❊ Verbonden met een externe omgeving
SOCIAL PROFIT VS PROFIT ORGANISATIES
SOCIAL PROFIT PROFIT
Bv: vzw
Gemeenschappelijke winst ipv Winstmaximalisatie ten behoeve van de
winstmaximalisatie bedrijfscontinuïteit
Collectieve doelen (maatschappelijk en sociaal) Eigen doelen
3
