CASEMANCACOMMUNITY BASED WERKEN INTERNATIONAAL PERSPECTIEF
Les 1
Twee ingesproken pwp: belang organisatie en structuur en beroepsidentiteiten en het belang ervan
beroepsID is belangrijk.
Crustatieve zorg (GGZ) deel 1 was online en deel 2 komt aan bod in de les
Voor examen:
- Twee online momenten voor het examen
- Op het ex gaat 15 punten multiple choise
- In lessen soms “hintje”
- De rest open vragen: 1 vraag uit leeswijzer
- Toepassingsvraag van internationale week en koppelen aan de theorie: al 7 jaar dezelfde vraag
- Les doelstellingen zijn belangrijk
- Crustatieve zorg : artikelen die erin zitten (word residentieel toegepast, waar verschilt dat van de oude residentiële
zorg?) vragen vanop filmpje zijn belangrijk.
- Iedereen gelijke kansen op micro niveau.
INLEIDING
OVERZICHT LESSENREEKS.
LESWEEK 1 week 12/02 Inleidende les
LESWEEK 2 week 19/02 Formele-Informele zorg
LESWEEK 3 week 26/02 Mantelzorg
LESWEEK 4 week 04/03 Leerpad Netwerkversterking
LESWEEK 5 GEEN LES: INTERNATIONALE WEEK
LESWEEK 6 week 18/03 Netwerkversterking en netwerkontwikkeling
LESWEEK 7 week 25/03 Outreachend werken
PAASVAKANTIE
LESWEEK 8 week 15/04 Casemanagement
LESWEEK 9 week 22/04 Herstelacademie en kwartiermaken
LESWEEK 10 week 29/04 Leerpad Inclusie vanuit de residentie (GGZ)
LESWEEK 11 week 06/05 Professionele competenties
LESWEEK 12 week 13/05 Inclusie vanuit de residentie(Jeugdhulp)
CURSUS EN EXAMEN.
ONLINE CURSUS
▷ Artikels op Chamilo per thema
▷ Inleidende tekst ter situering
▷ Leeswijzer: leer- en reflectievragen*
▷ 2 online leerpaden
EXAMEN
▷ 30 meerkeuzevragen
▷ 1 open vraag over de buitenlandse reis
▷ 1 open vraag uit de leeswijzer*
KLEMTONEN.
• IDEALEN EN ADDERTJES
• ERVARINGSKENNIS
• COMPETENTIES VAN PROFESSIONALS
,VERMAATSCHAPPELIJKING.
WHAT’S IN A NAME?
→ mensen zorg laten krijgen in en door hun eigen netwerk, door familie, vrienden..
1. VERMAATSCHAPPELIJKING IS HOT.
- Populaire term met een hoge aaibaarheidsfactor
→ iedereen spreekt over vermaatschappelijking maar heeft verschillende invullingen
- Tegelijk: containerbegrip dat vele ladingen dekt
Dezelfde terminologie, andere invulling/visie
Onderhevig aan discussie en kritiek
2. SOCIO-HISTORISCHE ONTLEDING.5EN
LAAG 1: DE SOCIALE RELATIE TUSSEN OVERHEID EN BURGERS
gaat altijd over die relatie
1830: Klassiek-liberale staatsopvatting
De overheid komt zo min mogelijk tussen in private aangelegenheden.
• Bvb. In de verhouding tss werknemers en arbeiders, geen pension
Eind 19de eeuw: sociale kwestie
Slechte leefomstandigheden en grote kindersterfte zorgden voor sociale onrust.
Eind 19de – begin 20ste eeuw:
Van afstandelijke naar sociale relatie tussen overheid en burgers/gezinnen
• Door sociale kwestie is breuklijn tussen private en publieke sfeer meer doorbroken
• De overheid gaat een rol vervullen in private sfeer, eerste laag van vermaatschappelijking
Bv. 1914: Invoering leerplicht
Bv. Gesubsidieerde liefdadigheid: van alle initiatieven om mensen te ondersteunen -> overheid trok
Daar niks van aan maar ging ze wel subsidiariseren
Bv. Sociaal beleid & sociale voorzieningen
LAAG 2: DEÏNSTITUTIONALISERING EN ‘COMMUNITY CARE’
1960/1970: Kritiek op de residentiële zorg
Sluiting grote psychiatrische instellingen
Begrip ‘Community care’: Extramuralisering (buiten de muren) van de zorg
Onderscheid in de (gezondheids)zorg tussen eerste, tweede, derde & nulde lijn
-> als laatste derde lijn naar voorziening
,Mensen werden gereduceerd tot hun problematiek verloren eigen regie, deelname aan samenleving dit was de tegenbeweging
tot de-institutionalisering
De samenleving moet zich aanpassen aan de mensen niet omgekeerd -> inclusie stimuleren
Evolutie naar gemeenschap
LAAG 3: SOLIDARITEIT
Mensen voelen zich verantwoordelijk voor elkaar en voor elkaar willen zorgen
Koude solidariteit
=rationele solidariteit
Inzicht die mensen ervaren, niet enkel individueel probleem -> maatschappij heeft hier een rol in zo is er sociale zekerheid
opgebouwd
Iedereen heeft zorg, ondersteuning nodig -> iedereen moet hier op moeten kunnen rekenen, ook zorg dragen voor mensen die je
niet kent of die iets mispeutert hebben -> universele zorg dragen
De koude verwijst naar de afstand, zorg dragen voor mensen die ook ver van je afstaan of niet kent
MAAR iedereen verdient sociale ondersteuning, zorg -> daarom betaalt iedereen belastingen
- Na WOII: Uitbouw van de verzorgingsstaat
- Via de sociale zekerheid:
- levenslange sociale bescherming voor iedereen (o.a. door belastingen)
(bv. gezinsbijslag, pensioenen, werkloosheidsuitkering, ongevallen-/ziekteverzekering,….)
- solidariteit tussen mensen die elkaar niet persoonlijk kennen
(‘koud’ = rationeel, vanop afstand)
Warme solidariteit
Solidariteit die je hebt voor mensen die je graag ziet -> in de informele en private sfeer -> zorg dragen voor je naasten je wordt
verplicht, morele plicht
Hier bepalen de burgers bepalen zelf wie dit verdient
- Leidend principe: subsidiariteit
- Zorg wordt in de eerste plaats verwacht in de informele en private sfeer.
(‘warm’ = dichtbij, rechtstreeks)
- Burgers worden aangesproken op een ‘morele plicht’ om de zorg en ondersteuning voor medeburgers feitelijk op te
nemen.
- Burgers beslissen zelf over de spelregels: wie dit ‘verdient’ en wie niet.
3. NIEUW BEGRIP? OF HISTORISCHE CONSTANTE?.
- Vormgeving aan de relatie tussen overheid en burgers
, - Rol van formele hulpverleners (professionals) en informele hulpverleners (mantelzorg, buren, vrijwilligers,…)
- Verbonden met solidariteitsopvattingen
DE HUIDIGE CONTEXT
4. ‘VERMAATSCHAPPELIJKING’ IN HET RECENTE BELEIDSDISCOURS
“Verschuiving binnen de zorg waarbij ernaar gestreefd wordt om mensen met beperkingen (van lichamelijke, verstandelijke of
psychische aard), chronisch zieken, kwetsbare ouderen, jongeren met gedrags- en emotionele problemen, mensen die in
armoede leven,… met al hun mogelijkheden en kwetsbaarheden een eigen zinvolle plek in de samenleving te laten innemen,
hen daarbij waar nodig te ondersteunen en de zorg zoveel mogelijk geïntegreerd in de samenleving te laten verlopen. ”
“De lokale besturen nemen ten volle hun regierol op inzake de vermaatschappelijking van de zorg. Dit betekent dat ze voluit
ondersteuning geven aan de mantelzorgers, vrijwilligerszorg en buurtzorg.” (Vlaamse Regering, 2019)
“We blijven verder inzetten op de vermaatschappelijking van de zorg.” (Vlaamse Regering, 2019)
5. EEN VERHAAL IN VERSCHILLENDE SECTOREN.
Geestelijke gezondheidszorg Art. 107 vd ziekenhuiswet
Ziekenhuisopnames doen vermijden door bedden ter beschikking te stellen
- “De Koning kan in specifieke financieringswijzen voorzien om, op experimentele basis en beperkt in de tijd,
een prospectieve en programmageoriënteerde financiering van zorgcircuits en netwerken mogelijk te maken.”
(Vlaamse Regering, 2008)
Ondersteuning voor mensen met een beperking → Perspectief 2020
- “Gewoon als het kan, bijzonder als het moet.” → eerst ondersteuning zoeken nabij, pas later residentieel
Integrale Jeugdhulp
- “De jeugdhulpverlening ‘vermaatschappelijken’ of met andere woorden maximaal een beroep doen op de
eigen krachten van de gebruikers van de jeugdhulpverlening en van hun omgeving.” (Vlaams Parlement, 2013)
Ouderenzorg
- “Een leeftijdsvriendelijk Vlaanderen versterkt de positie van de ouder wordende personen in de samenleving,
beklemtoont hun eigen regie en biedt toegankelijke en kwaliteitsvolle zorg en ondersteuning op maat en
tegemoetkomingen wanneer kwetsbaarheid de overhand neemt.” (Vlaamse Regering, 2022 – Vlaams
ouderenbeleidsplan 2020-2025)
- Ageing in place: (zolang mogelijk oud worden in een gekende omgeving) “De mogelijkheid voor oudere
personen om veilig, onafhankelijk en comfortabel in hun eigen huis en omgeving te blijven wonen, ongeacht
hun leeftijd, inkomen of intrinsieke capaciteiten” (WHO, 2015)
Les 1
Twee ingesproken pwp: belang organisatie en structuur en beroepsidentiteiten en het belang ervan
beroepsID is belangrijk.
Crustatieve zorg (GGZ) deel 1 was online en deel 2 komt aan bod in de les
Voor examen:
- Twee online momenten voor het examen
- Op het ex gaat 15 punten multiple choise
- In lessen soms “hintje”
- De rest open vragen: 1 vraag uit leeswijzer
- Toepassingsvraag van internationale week en koppelen aan de theorie: al 7 jaar dezelfde vraag
- Les doelstellingen zijn belangrijk
- Crustatieve zorg : artikelen die erin zitten (word residentieel toegepast, waar verschilt dat van de oude residentiële
zorg?) vragen vanop filmpje zijn belangrijk.
- Iedereen gelijke kansen op micro niveau.
INLEIDING
OVERZICHT LESSENREEKS.
LESWEEK 1 week 12/02 Inleidende les
LESWEEK 2 week 19/02 Formele-Informele zorg
LESWEEK 3 week 26/02 Mantelzorg
LESWEEK 4 week 04/03 Leerpad Netwerkversterking
LESWEEK 5 GEEN LES: INTERNATIONALE WEEK
LESWEEK 6 week 18/03 Netwerkversterking en netwerkontwikkeling
LESWEEK 7 week 25/03 Outreachend werken
PAASVAKANTIE
LESWEEK 8 week 15/04 Casemanagement
LESWEEK 9 week 22/04 Herstelacademie en kwartiermaken
LESWEEK 10 week 29/04 Leerpad Inclusie vanuit de residentie (GGZ)
LESWEEK 11 week 06/05 Professionele competenties
LESWEEK 12 week 13/05 Inclusie vanuit de residentie(Jeugdhulp)
CURSUS EN EXAMEN.
ONLINE CURSUS
▷ Artikels op Chamilo per thema
▷ Inleidende tekst ter situering
▷ Leeswijzer: leer- en reflectievragen*
▷ 2 online leerpaden
EXAMEN
▷ 30 meerkeuzevragen
▷ 1 open vraag over de buitenlandse reis
▷ 1 open vraag uit de leeswijzer*
KLEMTONEN.
• IDEALEN EN ADDERTJES
• ERVARINGSKENNIS
• COMPETENTIES VAN PROFESSIONALS
,VERMAATSCHAPPELIJKING.
WHAT’S IN A NAME?
→ mensen zorg laten krijgen in en door hun eigen netwerk, door familie, vrienden..
1. VERMAATSCHAPPELIJKING IS HOT.
- Populaire term met een hoge aaibaarheidsfactor
→ iedereen spreekt over vermaatschappelijking maar heeft verschillende invullingen
- Tegelijk: containerbegrip dat vele ladingen dekt
Dezelfde terminologie, andere invulling/visie
Onderhevig aan discussie en kritiek
2. SOCIO-HISTORISCHE ONTLEDING.5EN
LAAG 1: DE SOCIALE RELATIE TUSSEN OVERHEID EN BURGERS
gaat altijd over die relatie
1830: Klassiek-liberale staatsopvatting
De overheid komt zo min mogelijk tussen in private aangelegenheden.
• Bvb. In de verhouding tss werknemers en arbeiders, geen pension
Eind 19de eeuw: sociale kwestie
Slechte leefomstandigheden en grote kindersterfte zorgden voor sociale onrust.
Eind 19de – begin 20ste eeuw:
Van afstandelijke naar sociale relatie tussen overheid en burgers/gezinnen
• Door sociale kwestie is breuklijn tussen private en publieke sfeer meer doorbroken
• De overheid gaat een rol vervullen in private sfeer, eerste laag van vermaatschappelijking
Bv. 1914: Invoering leerplicht
Bv. Gesubsidieerde liefdadigheid: van alle initiatieven om mensen te ondersteunen -> overheid trok
Daar niks van aan maar ging ze wel subsidiariseren
Bv. Sociaal beleid & sociale voorzieningen
LAAG 2: DEÏNSTITUTIONALISERING EN ‘COMMUNITY CARE’
1960/1970: Kritiek op de residentiële zorg
Sluiting grote psychiatrische instellingen
Begrip ‘Community care’: Extramuralisering (buiten de muren) van de zorg
Onderscheid in de (gezondheids)zorg tussen eerste, tweede, derde & nulde lijn
-> als laatste derde lijn naar voorziening
,Mensen werden gereduceerd tot hun problematiek verloren eigen regie, deelname aan samenleving dit was de tegenbeweging
tot de-institutionalisering
De samenleving moet zich aanpassen aan de mensen niet omgekeerd -> inclusie stimuleren
Evolutie naar gemeenschap
LAAG 3: SOLIDARITEIT
Mensen voelen zich verantwoordelijk voor elkaar en voor elkaar willen zorgen
Koude solidariteit
=rationele solidariteit
Inzicht die mensen ervaren, niet enkel individueel probleem -> maatschappij heeft hier een rol in zo is er sociale zekerheid
opgebouwd
Iedereen heeft zorg, ondersteuning nodig -> iedereen moet hier op moeten kunnen rekenen, ook zorg dragen voor mensen die je
niet kent of die iets mispeutert hebben -> universele zorg dragen
De koude verwijst naar de afstand, zorg dragen voor mensen die ook ver van je afstaan of niet kent
MAAR iedereen verdient sociale ondersteuning, zorg -> daarom betaalt iedereen belastingen
- Na WOII: Uitbouw van de verzorgingsstaat
- Via de sociale zekerheid:
- levenslange sociale bescherming voor iedereen (o.a. door belastingen)
(bv. gezinsbijslag, pensioenen, werkloosheidsuitkering, ongevallen-/ziekteverzekering,….)
- solidariteit tussen mensen die elkaar niet persoonlijk kennen
(‘koud’ = rationeel, vanop afstand)
Warme solidariteit
Solidariteit die je hebt voor mensen die je graag ziet -> in de informele en private sfeer -> zorg dragen voor je naasten je wordt
verplicht, morele plicht
Hier bepalen de burgers bepalen zelf wie dit verdient
- Leidend principe: subsidiariteit
- Zorg wordt in de eerste plaats verwacht in de informele en private sfeer.
(‘warm’ = dichtbij, rechtstreeks)
- Burgers worden aangesproken op een ‘morele plicht’ om de zorg en ondersteuning voor medeburgers feitelijk op te
nemen.
- Burgers beslissen zelf over de spelregels: wie dit ‘verdient’ en wie niet.
3. NIEUW BEGRIP? OF HISTORISCHE CONSTANTE?.
- Vormgeving aan de relatie tussen overheid en burgers
, - Rol van formele hulpverleners (professionals) en informele hulpverleners (mantelzorg, buren, vrijwilligers,…)
- Verbonden met solidariteitsopvattingen
DE HUIDIGE CONTEXT
4. ‘VERMAATSCHAPPELIJKING’ IN HET RECENTE BELEIDSDISCOURS
“Verschuiving binnen de zorg waarbij ernaar gestreefd wordt om mensen met beperkingen (van lichamelijke, verstandelijke of
psychische aard), chronisch zieken, kwetsbare ouderen, jongeren met gedrags- en emotionele problemen, mensen die in
armoede leven,… met al hun mogelijkheden en kwetsbaarheden een eigen zinvolle plek in de samenleving te laten innemen,
hen daarbij waar nodig te ondersteunen en de zorg zoveel mogelijk geïntegreerd in de samenleving te laten verlopen. ”
“De lokale besturen nemen ten volle hun regierol op inzake de vermaatschappelijking van de zorg. Dit betekent dat ze voluit
ondersteuning geven aan de mantelzorgers, vrijwilligerszorg en buurtzorg.” (Vlaamse Regering, 2019)
“We blijven verder inzetten op de vermaatschappelijking van de zorg.” (Vlaamse Regering, 2019)
5. EEN VERHAAL IN VERSCHILLENDE SECTOREN.
Geestelijke gezondheidszorg Art. 107 vd ziekenhuiswet
Ziekenhuisopnames doen vermijden door bedden ter beschikking te stellen
- “De Koning kan in specifieke financieringswijzen voorzien om, op experimentele basis en beperkt in de tijd,
een prospectieve en programmageoriënteerde financiering van zorgcircuits en netwerken mogelijk te maken.”
(Vlaamse Regering, 2008)
Ondersteuning voor mensen met een beperking → Perspectief 2020
- “Gewoon als het kan, bijzonder als het moet.” → eerst ondersteuning zoeken nabij, pas later residentieel
Integrale Jeugdhulp
- “De jeugdhulpverlening ‘vermaatschappelijken’ of met andere woorden maximaal een beroep doen op de
eigen krachten van de gebruikers van de jeugdhulpverlening en van hun omgeving.” (Vlaams Parlement, 2013)
Ouderenzorg
- “Een leeftijdsvriendelijk Vlaanderen versterkt de positie van de ouder wordende personen in de samenleving,
beklemtoont hun eigen regie en biedt toegankelijke en kwaliteitsvolle zorg en ondersteuning op maat en
tegemoetkomingen wanneer kwetsbaarheid de overhand neemt.” (Vlaamse Regering, 2022 – Vlaams
ouderenbeleidsplan 2020-2025)
- Ageing in place: (zolang mogelijk oud worden in een gekende omgeving) “De mogelijkheid voor oudere
personen om veilig, onafhankelijk en comfortabel in hun eigen huis en omgeving te blijven wonen, ongeacht
hun leeftijd, inkomen of intrinsieke capaciteiten” (WHO, 2015)
