Uitspraken Materieel Strafrecht Rijksuniversiteit Groningen 2018-2019 (master)
Week 1A: Inleiding bijzondere delicten
Uitspraak 1: Wordt of kan worden?
1. Onderwerp: Concreet gevaarzettingsdelict? Wat betekent: gevaar ‘kan worden’ veroorzaakt in
art. 5 WVW?
Casus:
Iemand rijdt met zijn brommer over het fietspad, met een flinke vaart, maar hij overschrijdt niet de
maximumsnelheid. Dan passeert hij rakelings een paar fietsers. Er gebeurd verder niets, geen ongeval.
De mensen schrikken wel maar het gaat niet fout. Toevallig is dat geconstateerd door een politieagent
en die haalt hem naar de kant. De bromfietser wordt TLL overtreding van art. 5 WVW. Hij zou een
gedraging hebben verricht waardoor gevaar kon worden veroorzaakt. het oordeel is hier niet bijzonder:
het antwoord luidt ja, deze gedraging kon gevaar veroorzaken. Vanzelfsprekend, want als je met hoge
snelheid rakelings langs fietsers gaat, is het gevaarlijk. Dat je niet een concreet voorschrift hebt
overtreden, doet daar niet aan af. Art. 5 WVW kan ook van toepassing zijn als geen concreet
voorschrift wordt overtreden.
A-G Knigge
De A-G kaart het probleem aan: wat betekent het nou dat art. 5 WVW ook verbiedt een gedraging
waardoor gevaar kan worden veroorzaakt? is het een abstract gevaarzettingsdelict, waarbij je zodra je
een regel hebt overtreden strafbaar bent of moet er daadwerkelijk kans op gevaar zijn?
Hoge Raad
Opmerking verdient nog dat tussen art. 5 WVW opgenomen varianten wordt en kan worden een
gradueel doch niet wezenlijk verschil bestaat. Heel erg onduidelijk. Wat is een niet-wezenlijk verschil?
Doet het er nog toe of doet het er niet toe? Dit betekent waarschijnlijk dat ook voor de variant ‘kan
worden veroorzaakt’ dan toch gevaarlijk moeten zijn. Het enkel door roodrijden of gaan slippen op
een lege parkeerplaats terwijl er niemand is, is geen overtreding van art. 5 WVW. Dit is niet
toegestaan, maar geen overtreding van art. 5 WVW.
Rechtsregel:
Enkele verkeersovertreding is onvoldoende, je kan niet helemaal abstraheren. Er moet wel ander
verkeer zijn (placht aanwezig te zijn). Toch concreet gevaar nodig (uitspraak wordt of kan worden =
verplicht).
Noot
Art. 5 WVW 1994 verbiedt, althans zo lijkt het, vier verschillende gedragingen: de gedraging
waardoor gevaar op de weg wordt veroorzaakt, de gedraging waardoor dat gevaar kan worden
veroorzaakt, de gedraging waardoor het verkeer op de weg wordt gehinderd en de gedraging waardoor
dat verkeer kan worden gehinderd. Bovenstaand arrest is van belang voor de verhouding tussen de
gedragingen waardoor gevaar of hinder wordt veroorzaakt en anderzijds de gedragingen waardoor
gevaar of hinder kan worden veroorzaakt. Mogelijk is het arrest ook van belang voor de ‘ondergrens’
van art. 5 WVW 1994. Als je spreekt van het veroorzaken van een gevaar, heb je het over
gevaarzetting. Het gevaar moet concreet aanwezig zijn en dus bewezen worden (een kwade kans of
een reële mogelijkheid op). Dit is een concreet gevaarzettingsdelict. Daarnaast zijn er abstracte
gevaarzettingdelicten, zoals het overtreden van de maximumsnelheid of het rijden door rood. Hier gaat
het slechts om het verbod dat is overtreden en mag van de overige omstandigheden worden
geabstraheerd. Overtreding van het verbod op een gedraging ex art. 5 WVW waardoor een gevaar
wordt veroorzaakt, ziet op een concreet gevaarzettingsdelict. Maar hoe past een gedraging waardoor
gevaar kan worden veroorzaakt dan in dit onderscheid en hoe verhoudt die gedraging zich tot de
gedraging waardoor gevaar wordt veroorzaakt? Gaat het om 2 verschillende gevaarsdelicten of bestaat
er geen onderscheid tussen de gedragingen, zodat een gedraging waardoor gevaar kan worden
veroorzaakt tevens is aan te merken als een gedraging waardoor gevaar wordt veroorzaakt?
1
Week 1A: Inleiding bijzondere delicten
Uitspraak 1: Wordt of kan worden?
1. Onderwerp: Concreet gevaarzettingsdelict? Wat betekent: gevaar ‘kan worden’ veroorzaakt in
art. 5 WVW?
Casus:
Iemand rijdt met zijn brommer over het fietspad, met een flinke vaart, maar hij overschrijdt niet de
maximumsnelheid. Dan passeert hij rakelings een paar fietsers. Er gebeurd verder niets, geen ongeval.
De mensen schrikken wel maar het gaat niet fout. Toevallig is dat geconstateerd door een politieagent
en die haalt hem naar de kant. De bromfietser wordt TLL overtreding van art. 5 WVW. Hij zou een
gedraging hebben verricht waardoor gevaar kon worden veroorzaakt. het oordeel is hier niet bijzonder:
het antwoord luidt ja, deze gedraging kon gevaar veroorzaken. Vanzelfsprekend, want als je met hoge
snelheid rakelings langs fietsers gaat, is het gevaarlijk. Dat je niet een concreet voorschrift hebt
overtreden, doet daar niet aan af. Art. 5 WVW kan ook van toepassing zijn als geen concreet
voorschrift wordt overtreden.
A-G Knigge
De A-G kaart het probleem aan: wat betekent het nou dat art. 5 WVW ook verbiedt een gedraging
waardoor gevaar kan worden veroorzaakt? is het een abstract gevaarzettingsdelict, waarbij je zodra je
een regel hebt overtreden strafbaar bent of moet er daadwerkelijk kans op gevaar zijn?
Hoge Raad
Opmerking verdient nog dat tussen art. 5 WVW opgenomen varianten wordt en kan worden een
gradueel doch niet wezenlijk verschil bestaat. Heel erg onduidelijk. Wat is een niet-wezenlijk verschil?
Doet het er nog toe of doet het er niet toe? Dit betekent waarschijnlijk dat ook voor de variant ‘kan
worden veroorzaakt’ dan toch gevaarlijk moeten zijn. Het enkel door roodrijden of gaan slippen op
een lege parkeerplaats terwijl er niemand is, is geen overtreding van art. 5 WVW. Dit is niet
toegestaan, maar geen overtreding van art. 5 WVW.
Rechtsregel:
Enkele verkeersovertreding is onvoldoende, je kan niet helemaal abstraheren. Er moet wel ander
verkeer zijn (placht aanwezig te zijn). Toch concreet gevaar nodig (uitspraak wordt of kan worden =
verplicht).
Noot
Art. 5 WVW 1994 verbiedt, althans zo lijkt het, vier verschillende gedragingen: de gedraging
waardoor gevaar op de weg wordt veroorzaakt, de gedraging waardoor dat gevaar kan worden
veroorzaakt, de gedraging waardoor het verkeer op de weg wordt gehinderd en de gedraging waardoor
dat verkeer kan worden gehinderd. Bovenstaand arrest is van belang voor de verhouding tussen de
gedragingen waardoor gevaar of hinder wordt veroorzaakt en anderzijds de gedragingen waardoor
gevaar of hinder kan worden veroorzaakt. Mogelijk is het arrest ook van belang voor de ‘ondergrens’
van art. 5 WVW 1994. Als je spreekt van het veroorzaken van een gevaar, heb je het over
gevaarzetting. Het gevaar moet concreet aanwezig zijn en dus bewezen worden (een kwade kans of
een reële mogelijkheid op). Dit is een concreet gevaarzettingsdelict. Daarnaast zijn er abstracte
gevaarzettingdelicten, zoals het overtreden van de maximumsnelheid of het rijden door rood. Hier gaat
het slechts om het verbod dat is overtreden en mag van de overige omstandigheden worden
geabstraheerd. Overtreding van het verbod op een gedraging ex art. 5 WVW waardoor een gevaar
wordt veroorzaakt, ziet op een concreet gevaarzettingsdelict. Maar hoe past een gedraging waardoor
gevaar kan worden veroorzaakt dan in dit onderscheid en hoe verhoudt die gedraging zich tot de
gedraging waardoor gevaar wordt veroorzaakt? Gaat het om 2 verschillende gevaarsdelicten of bestaat
er geen onderscheid tussen de gedragingen, zodat een gedraging waardoor gevaar kan worden
veroorzaakt tevens is aan te merken als een gedraging waardoor gevaar wordt veroorzaakt?
1
