Sociotherapie
1. Het ontstaan van sociotherapie als nieuwe benadering in de
psychiatrie
● Benadering van abnormaal gedrag is geëvolueerd van tucht en
dressuur naar inzicht in dynamiek tussen mensen als bron van
ontwikkeling.
● Rond 1930 ontdekking dat uitdaging, verantwoordelijkheden, vrijheid en
persoonlijke relaties de psychische toestand van patiënten verbeteren,
leidend tot opkomst van milieutherapie.
● Rond 1950 ontstaan sociothérapie in Frankrijk, gericht op ontplooien
persoonlijkheid en aangaan van contacten.
● Definitie van Sociotherapie:
● Sociotherapie is méér dan het inslijpen van sociale gedragspatronen;
moet gefundeerd zijn en samengaan met psychotherapeutische
uitgangspunten.
● Onderscheid tussen directieve en non-directieve sociotherapie, met
focus op steunend/structurerend versus ontregelend/confronterend.
2. Werken in een therapeutisch milieu
● Opkomst therapeutisch milieu leidde tot verandering in het werkgebied
van verplegers.
● Groepen van tien patiënten onder begeleiding van een vaste verpleger
vervangen afdelingen met zestig patiënten.
● Titel sociotherapeut oorspronkelijk voor psychiater of psychotherapeut;
later ook voor sociaal-psychologisch geschoolde verplegers en sociaal
werkers.
● Kritiek en Erkenning:
● Toename van verpleegkundigen en sociaal werkers als
sociotherapeuten zowel aangemoedigd als bekritiseerd.
● Multidisciplinaire behandelingen erkennen de kracht van sociotherapie
als 'cement' in de behandeling van de cliënt.
● Werkveld van Sociotherapeut:
● Sociotherapie toegepast in verschillende zorginstellingen binnen
geestelijke gezondheidszorg, psychosociale zorg, jeugdzorg, dak- en
thuislozenzorg, verslavingszorg, en forensische zorg (zoals bij tbs).
● Therapeutisch milieu ingericht op basis van zorgbehoefte van de
doelgroep, met verschillende accenten afhankelijk van kwetsbaarheid
of psychotherapeutische doelen.
● Werkveld in Psychotherapeutisch Milieu:
● Sociotherapie toegepast in zowel klinische als dagklinische
behandelsettings.
, ● Klinische setting met hogere druk door permanente aanwezigheid van
cliënten, terwijl dagkliniek meer contact met buitenwereld mogelijk
maakt.
● Spelers in Sociale Oefenveld:
● Therapeutisch milieu als afspiegeling van de maatschappij met
verschillende disciplines, zoals klinisch psycholoog, psychiater,
sociotherapeuten, vaktherapeuten, maatschappelijk werker, en
systeemtherapeut.
● Psychotherapeut en sociotherapeut zijn actief betrokken bij vormgeven
en hanteren van het leefmilieu.
● Hechting en Reparenting:
● Ideaal therapeutisch milieu biedt ruimte voor emotionele
basisbehoeften, waaronder veilige hechting.
● Sociotherapie vervult een limited reparenting-rol, fungeert als externe
Gezonde Volwassene met als doel dat de cliënt deze intern kan
ontwikkelen, wat bijdraagt aan zelfredzaamheid.
3. Sociotherapie, ‘gedoe’ of dynamiek?
● Het therapeutische milieu wordt gevormd door het multidisciplinaire
team met een duidelijke beleidsvisie.
● Drie interventiestrategieën:
Eerstegraadsstrategie: Creëren en handhaven van voorwaarden
voor een leefmilieu waarin cliënten zich kunnen
handhaven/ontwikkelen.
Tweedegraadsstrategie: Methodisch groepswerk.
Derdegraadsstrategie: Gericht bijkleuren van de eerste- en
tweedegraadsstrategie per cliënt.
● Eerstegraadsstrategie in Detail:
● Vergelijkbaar met een gezinssituatie, het milieu moet veilig en
uitnodigend zijn.
● Sociotherapeut vervult essentiële ouderrol, bewaakt kaders, grenzen,
dagplanning en stimuleert cliënten om medeverantwoordelijk te
worden.
● Goed ingerichte ruimtes:
● Indeling van ruimtes, kleuren, meubels en inventaris afgestemd op
behoefte van de groep.
● Sociotherapeut als 'the good enough mother' zorgt voor
milieu-elementen zoals hygiëne, sfeer, en functionaliteit.
● Tweedegraadsstrategie in Detail:
● Therapeutisch milieu als sociaal oefenveld waar 'gedoe' ontstaat, wat
leerkansen biedt.
● Sociotherapeut grijpt in bij overvraging, moedigt aan om oude
controleagenda los te laten, helpt bij ontwarren van gedrag, gevoelens
en gedachten, en stimuleert cliënten om behoeften en wensen te uiten.
● Derdegraadsstrategie in Detail:
● Leefgroep als gezin; het team als ouder dat emotionele basisbehoeften
voorziet.
1. Het ontstaan van sociotherapie als nieuwe benadering in de
psychiatrie
● Benadering van abnormaal gedrag is geëvolueerd van tucht en
dressuur naar inzicht in dynamiek tussen mensen als bron van
ontwikkeling.
● Rond 1930 ontdekking dat uitdaging, verantwoordelijkheden, vrijheid en
persoonlijke relaties de psychische toestand van patiënten verbeteren,
leidend tot opkomst van milieutherapie.
● Rond 1950 ontstaan sociothérapie in Frankrijk, gericht op ontplooien
persoonlijkheid en aangaan van contacten.
● Definitie van Sociotherapie:
● Sociotherapie is méér dan het inslijpen van sociale gedragspatronen;
moet gefundeerd zijn en samengaan met psychotherapeutische
uitgangspunten.
● Onderscheid tussen directieve en non-directieve sociotherapie, met
focus op steunend/structurerend versus ontregelend/confronterend.
2. Werken in een therapeutisch milieu
● Opkomst therapeutisch milieu leidde tot verandering in het werkgebied
van verplegers.
● Groepen van tien patiënten onder begeleiding van een vaste verpleger
vervangen afdelingen met zestig patiënten.
● Titel sociotherapeut oorspronkelijk voor psychiater of psychotherapeut;
later ook voor sociaal-psychologisch geschoolde verplegers en sociaal
werkers.
● Kritiek en Erkenning:
● Toename van verpleegkundigen en sociaal werkers als
sociotherapeuten zowel aangemoedigd als bekritiseerd.
● Multidisciplinaire behandelingen erkennen de kracht van sociotherapie
als 'cement' in de behandeling van de cliënt.
● Werkveld van Sociotherapeut:
● Sociotherapie toegepast in verschillende zorginstellingen binnen
geestelijke gezondheidszorg, psychosociale zorg, jeugdzorg, dak- en
thuislozenzorg, verslavingszorg, en forensische zorg (zoals bij tbs).
● Therapeutisch milieu ingericht op basis van zorgbehoefte van de
doelgroep, met verschillende accenten afhankelijk van kwetsbaarheid
of psychotherapeutische doelen.
● Werkveld in Psychotherapeutisch Milieu:
● Sociotherapie toegepast in zowel klinische als dagklinische
behandelsettings.
, ● Klinische setting met hogere druk door permanente aanwezigheid van
cliënten, terwijl dagkliniek meer contact met buitenwereld mogelijk
maakt.
● Spelers in Sociale Oefenveld:
● Therapeutisch milieu als afspiegeling van de maatschappij met
verschillende disciplines, zoals klinisch psycholoog, psychiater,
sociotherapeuten, vaktherapeuten, maatschappelijk werker, en
systeemtherapeut.
● Psychotherapeut en sociotherapeut zijn actief betrokken bij vormgeven
en hanteren van het leefmilieu.
● Hechting en Reparenting:
● Ideaal therapeutisch milieu biedt ruimte voor emotionele
basisbehoeften, waaronder veilige hechting.
● Sociotherapie vervult een limited reparenting-rol, fungeert als externe
Gezonde Volwassene met als doel dat de cliënt deze intern kan
ontwikkelen, wat bijdraagt aan zelfredzaamheid.
3. Sociotherapie, ‘gedoe’ of dynamiek?
● Het therapeutische milieu wordt gevormd door het multidisciplinaire
team met een duidelijke beleidsvisie.
● Drie interventiestrategieën:
Eerstegraadsstrategie: Creëren en handhaven van voorwaarden
voor een leefmilieu waarin cliënten zich kunnen
handhaven/ontwikkelen.
Tweedegraadsstrategie: Methodisch groepswerk.
Derdegraadsstrategie: Gericht bijkleuren van de eerste- en
tweedegraadsstrategie per cliënt.
● Eerstegraadsstrategie in Detail:
● Vergelijkbaar met een gezinssituatie, het milieu moet veilig en
uitnodigend zijn.
● Sociotherapeut vervult essentiële ouderrol, bewaakt kaders, grenzen,
dagplanning en stimuleert cliënten om medeverantwoordelijk te
worden.
● Goed ingerichte ruimtes:
● Indeling van ruimtes, kleuren, meubels en inventaris afgestemd op
behoefte van de groep.
● Sociotherapeut als 'the good enough mother' zorgt voor
milieu-elementen zoals hygiëne, sfeer, en functionaliteit.
● Tweedegraadsstrategie in Detail:
● Therapeutisch milieu als sociaal oefenveld waar 'gedoe' ontstaat, wat
leerkansen biedt.
● Sociotherapeut grijpt in bij overvraging, moedigt aan om oude
controleagenda los te laten, helpt bij ontwarren van gedrag, gevoelens
en gedachten, en stimuleert cliënten om behoeften en wensen te uiten.
● Derdegraadsstrategie in Detail:
● Leefgroep als gezin; het team als ouder dat emotionele basisbehoeften
voorziet.
