Ontwerptheorie
samenvatting ppt’s + nota’s + reader
2020 - 2021
van nieuwe ontwikkelingen. De kanalen zelf zouden daartoe telkens verbreed,
gesplitst of verlengd worden.
○ Het kanalennetwerk genoot daardoor verschillende ‘wederopstandingen’ dankzij
de synergie met andere transportnetwerken, die vaak pas vele jaren later
geïmplementeerd werden.
○ Vandaag staat de Kempense regio opnieuw voor grote economische en sociale
uitdagingen, zeker na de sluiting van de Fordfabrieken.
○ Het gevaar bestaat te vervallen in verspreide en sectorale remedies.
○ De geschiedenis van de Kempen nodigt ons uit om op geïntegreerde wijze na te
denken over economische ontwikkeling, huisvesting en infrastructuur. Deze case
stimuleert ons om, complementair aan nieuwe initiatieven, de bestaande
infrastructuur en de historische landschappelijke lijnen te herdenken.
○ De Kempen van vandaag hebben geen nood aan een nieuw, megalomaan
ontginning project, noch een zoveelste infrastructuurlaag die morgen autonoom
over het hele territorium moet worden uitgerold. De toekomst begint wellicht met
het herdenken van een infrastructuur die er al ligt, en een verbeelding die zich
verankert in de lokale, latente mogelijkheden.
10. Op zoek naar patronen
10.1. Op zoek naar patronen in de
stedenbouwgeschiedenis
● Onderzoek Richard Cross (1982): ontwerp matige vormen van kennis
○ vergelijking tussen probleemoplossende methodes van wetenschappers en
ontwerpers
■ wetenschappers: probleem gericht, op zoek naar de regel
■ ontwerpers: oplossingsgericht, op zoek naar resultaat via trial & error
○ belangrijke mentale vaardigheid van graphicacy, naast numeracy en literacy
● stedenbouwkundige ontwerper: aan de opgave moet nog een ingrediënt toegevoegd
worden → een ordenend principe
○ metaforische beoordeling: ontdekken van patroon, een manier van redeneren
die het geheel overziet, opneemt, samenvoegt, classificeert en vergelijkt
○ stedenbouwkundige lezen de wereld, vertalen dat terug in concrete objecten en
abstracte eisen via hun ontwerp
○ zowel patronen inzetten bij analyse als ontwerp, bij het benoemen van de
fysieke wereld als strategieën formuleren om ermee om te gaan en tot een
aanvaardbare oplossing te komen
134
, Ontwerptheorie
samenvatting ppt’s + nota’s + reader
2020 - 2021
● ontbrekend ingrediënt - ordended principe/patroon - metaforische beoordeling
● vergelijking Antwerpse ring met celopbouw
○ heel homogene kern → middeleeuws weefsel
○ rondomrond verstedelijking die niet coherent samenhangt
● Bottle of Klein: oppervlakte dat nooit ophoudt
135
, Ontwerptheorie
samenvatting ppt’s + nota’s + reader
2020 - 2021
○ beeldspraak voor nieuw station in Arles
10.2. Kevin Lynch (the image of the city, 1960)
● Zijn methode om de ruimte te begrijpen is gebaseerd op visuele analyse:
fenomenologisch onderzoek.
○ LEESBAARHEID : de visuele kwaliteit van de stad. Lynch ging op zoek naar
eigenschappen om delen van de stad te herkennen en die in een coherent
patroon onder te brengen. Zonder leesbaarheid, ben je “lost”.
○ MENTAL MAP : tijdens het vinden van de weg en het lezen van de stad ontstaat
een omgevingsbeeld, een veralgemenende mentale prent van de fysieke wereld
die een individu heeft.
● Dat beeld is het resultaat van onmiddellijke gevoelens en ervaringen uit het verleden
met een gelijkaardige belevenis. Dit beeld wordt gebruikt om nieuwe informatie te
interpreteren en acties te geleiden. Een duidelijk beeld is niet alleen noodzakelijk om
vlot door de stad te bewegen, maar ook voor de individuele ontwikkeling.
● Iedereen vormt een individuele mental map, maar het is de overlapping tussen al die
individuele kaarten die de stedenbouwkundige interesseert (verschil met psychologie).
● Lynch ging op zoek naar waar die mentale beelden collectief samenvallen via case-
studie onderzoek in drie steden: Boston, LA en New Jersey. Via diepte interviews met
de bewoners ging hij op zoek naar het mentale beeld dat stadsbewoners hebben van
hun omgeving.
● Lynch identificeerde 5 sleutelelementen die de individuele perceptie van een stad
samenstellen
○ paths: lineaire structuren (straten, rivieren)
○ edges: vind je tussen twee verschillende gebieden (dijk, gewestweg)
○ districts:karakteristieke gelijkenissen
○ nodes: effectief in kunne staan → kruisen van paden
○ landmarks: figuur/gebouw van ver zichtbaar
● Verdiensten:
136
samenvatting ppt’s + nota’s + reader
2020 - 2021
van nieuwe ontwikkelingen. De kanalen zelf zouden daartoe telkens verbreed,
gesplitst of verlengd worden.
○ Het kanalennetwerk genoot daardoor verschillende ‘wederopstandingen’ dankzij
de synergie met andere transportnetwerken, die vaak pas vele jaren later
geïmplementeerd werden.
○ Vandaag staat de Kempense regio opnieuw voor grote economische en sociale
uitdagingen, zeker na de sluiting van de Fordfabrieken.
○ Het gevaar bestaat te vervallen in verspreide en sectorale remedies.
○ De geschiedenis van de Kempen nodigt ons uit om op geïntegreerde wijze na te
denken over economische ontwikkeling, huisvesting en infrastructuur. Deze case
stimuleert ons om, complementair aan nieuwe initiatieven, de bestaande
infrastructuur en de historische landschappelijke lijnen te herdenken.
○ De Kempen van vandaag hebben geen nood aan een nieuw, megalomaan
ontginning project, noch een zoveelste infrastructuurlaag die morgen autonoom
over het hele territorium moet worden uitgerold. De toekomst begint wellicht met
het herdenken van een infrastructuur die er al ligt, en een verbeelding die zich
verankert in de lokale, latente mogelijkheden.
10. Op zoek naar patronen
10.1. Op zoek naar patronen in de
stedenbouwgeschiedenis
● Onderzoek Richard Cross (1982): ontwerp matige vormen van kennis
○ vergelijking tussen probleemoplossende methodes van wetenschappers en
ontwerpers
■ wetenschappers: probleem gericht, op zoek naar de regel
■ ontwerpers: oplossingsgericht, op zoek naar resultaat via trial & error
○ belangrijke mentale vaardigheid van graphicacy, naast numeracy en literacy
● stedenbouwkundige ontwerper: aan de opgave moet nog een ingrediënt toegevoegd
worden → een ordenend principe
○ metaforische beoordeling: ontdekken van patroon, een manier van redeneren
die het geheel overziet, opneemt, samenvoegt, classificeert en vergelijkt
○ stedenbouwkundige lezen de wereld, vertalen dat terug in concrete objecten en
abstracte eisen via hun ontwerp
○ zowel patronen inzetten bij analyse als ontwerp, bij het benoemen van de
fysieke wereld als strategieën formuleren om ermee om te gaan en tot een
aanvaardbare oplossing te komen
134
, Ontwerptheorie
samenvatting ppt’s + nota’s + reader
2020 - 2021
● ontbrekend ingrediënt - ordended principe/patroon - metaforische beoordeling
● vergelijking Antwerpse ring met celopbouw
○ heel homogene kern → middeleeuws weefsel
○ rondomrond verstedelijking die niet coherent samenhangt
● Bottle of Klein: oppervlakte dat nooit ophoudt
135
, Ontwerptheorie
samenvatting ppt’s + nota’s + reader
2020 - 2021
○ beeldspraak voor nieuw station in Arles
10.2. Kevin Lynch (the image of the city, 1960)
● Zijn methode om de ruimte te begrijpen is gebaseerd op visuele analyse:
fenomenologisch onderzoek.
○ LEESBAARHEID : de visuele kwaliteit van de stad. Lynch ging op zoek naar
eigenschappen om delen van de stad te herkennen en die in een coherent
patroon onder te brengen. Zonder leesbaarheid, ben je “lost”.
○ MENTAL MAP : tijdens het vinden van de weg en het lezen van de stad ontstaat
een omgevingsbeeld, een veralgemenende mentale prent van de fysieke wereld
die een individu heeft.
● Dat beeld is het resultaat van onmiddellijke gevoelens en ervaringen uit het verleden
met een gelijkaardige belevenis. Dit beeld wordt gebruikt om nieuwe informatie te
interpreteren en acties te geleiden. Een duidelijk beeld is niet alleen noodzakelijk om
vlot door de stad te bewegen, maar ook voor de individuele ontwikkeling.
● Iedereen vormt een individuele mental map, maar het is de overlapping tussen al die
individuele kaarten die de stedenbouwkundige interesseert (verschil met psychologie).
● Lynch ging op zoek naar waar die mentale beelden collectief samenvallen via case-
studie onderzoek in drie steden: Boston, LA en New Jersey. Via diepte interviews met
de bewoners ging hij op zoek naar het mentale beeld dat stadsbewoners hebben van
hun omgeving.
● Lynch identificeerde 5 sleutelelementen die de individuele perceptie van een stad
samenstellen
○ paths: lineaire structuren (straten, rivieren)
○ edges: vind je tussen twee verschillende gebieden (dijk, gewestweg)
○ districts:karakteristieke gelijkenissen
○ nodes: effectief in kunne staan → kruisen van paden
○ landmarks: figuur/gebouw van ver zichtbaar
● Verdiensten:
136
