samenvatting- parasitologie

PARASITOLOGIE
1- INLEIDING

1.1 - DEFINITIES


1.1.1 WAT IS EEN PARASIET?
1) Een parasiet is een dierlijk of plantaardig organisme dat zich voedt ten
koste van een ander organisme en waarop het een schadelijke werking
uitoefent
 protozoa, ingewandswormen en arthropoda
 algen zijn parasieten die plantaardige organismen aantasten

2) Parasitisme is een associatie tussen 2 verschillende organismen: een
parasiet en een gastheer.
 De parasiet is metabolisch afhankelijk van zijn gastheer  onderlinge
uitwisseling van substanties
 afhankelijkheid gevolg van verlies van genetische informatie van
de parasiet

3) Een parasiet is een organisme dat voor het volbrengen van zijn
natuurlijke levenscyclus tijdelijk of permanent moet leven in of op een
ander levend organisme, waaraan het voedsel onttrekt

1.1.2 AFMETINGEN
 afhankelijk van de soort: enkele micrometers tot meters

 Prokaryoten: bacteriën: 0,2-10 µm
 Eencellige eukaryoten:
o gisten: 7-10 µm
o protozoa: 10-100 µm
 Virussen: 40-80 nm

1.2 - TAXONOMIE




Eencellig
Meercellige parasieten
e
parasiete

geleedpotige
n
o.b.v.
manier van
bewegen

,  Endoparasieten: ééncellige parasieten en wormen die in het lichaam van
de mens leven
 Ectoparasieten: de meeste geleedpotigen die op of in de huid leven

1.3 - BELANG

Parasieten  infectieziekten bij mens en dier
 Vooral in tropische landen door warme, vochtige klimaat
 Bij ons teruggevonden door importinfectie

Welke? vnl. malaria, amoebendysenterie en talrijke worminfecties

 Inheems: beperkten

Welke? Toxoplasma, Giardia, Trichomonas, Enterobius(aarsmade) en Pediculis
(hoofdluis)

 Parasieten: ≠ stadia (vb. ei, larve of juveniel stadium, volw stadium of
vegetatieve vorm, cyste)
↓ gesloten kringloop
 Kennis levenscyclus:
o → inzicht in transmissie
o → helpt bij diagnose
o → behandeling
 rechtstreekse ↔ onrechtstreekse cyclus

1.4 – PARASITOLOGISCHE BEGRIPPEN



Begrip definitie
Reservoirgastheer gastheer die voortdurend
geparasiteerd is en daardoor een
constante besmettingsbron is voor
andere diersoorten of mens
Vb. Toxoplasma, een parasiet
ontvankelijk voor de mens bevindt
zich in knaagdieren
Prevalentie het percentage van de bevolking dat
geïnfecteerd is.
Transmissie Overdracht van de parasiet
Endemische infectie Infectie optredend in een welbepaald
gebied
Importinfectie Infectie uit een andere streek
Gastheerwisseling Wanneer een parasiet meerdere
gastheren heeft tijdens zijn levensloop
Tussengastheer Gastheer waar de ongeslachtelijke
voortplanting plaatsgrijpt

,Eindgastheer Waar de geslachtelijke
vermenigvuldiging plaats vindt
Vb. Anophelesmug bij
Plasmodium(malaria)
Levenscyclus Parasieten gaan tijdens hun bestaan
door verschillende ontwikkelingsstadia
die een gesloten kringloop of
ontwikkelingscyclus vormen


Het is de hele cyclus van
vermenigvuldiging en
(a)sexuelevoortplantingvan de
parasiet in de verschillende gastheren
en de transmissietussen deze
gastheren
Accidenteel parasitisme parasiet die zijn normale route niet
volgt en terecht komt bij een
gastheer, waar hij zelden wordt
aangetroffen, alhoewel er goede
overlevingskansen zijn. Meestal komt
dat doordat de ontmoetingskansen
tussen parasiet en desbetreffende
gastheer gering zijn
Homoxene parasiet Heeft geen tussengastheer
Heteroxene parasiet Heeft wel een tussengastheer
Monoxene parasiet stadium wordt slechts in één
gastheersoort aangetroffen.
Vb. geslachtelijke stadium van
Toxoplasma gondii in de kat
Polyxene parasiet stadium kan in verschillende
gastheersoorten worden aangetroffen.
Vb. ongeslachtelijke stadium van
Toxoplasma gondii
Vector insect dat een parasiet overbrengt van
de ene mens naar de andere mens
Prevalentie Het aantal besmette personen op een
gegeven moment
Incidentie Het aantal nieuwe gevallen van een
ziekte per tijdseenheid, per aantal van
de bevolking. Meestal wordt de
incidentie per 1000pers/jaar en soms
100 000
1.5 – TRANSMISSIE EN PATHOGENESE


1.5.1 TRANSMISSIE
 Bron parasitaire infectie: geïnfecteerde GH

,  Overdracht: GH1 → GH2




kans bereiken nieuwe gastheer stijgt:

 productie van talrijk nageslacht
o sterk ontwikkelde geslachtsorganen
o zeer lange fertiele levensduur
 via een vector

PARASIET VERLAAT 1 E GH
 via faeces
 via urine
 via sputum
 doorheen de huid
 via bloed
 door verorbering

OVERDRACHT NAAR 2 E GH
 direct contact (faeco-oraal)
 via voeding
 via water
 via bodem/aarde
 via biologische vectoren of tussengastheren
 via seksueel contact

2 E GH BINNENDRINGEN
 direct contact
 via G.I.-tractus
 doorheen de huid (eventueel via wonde)
 via bloed

1.5.2 PATHOGENESE
DEF = Het ontstaan, ontwikkelen en evolueren van de infectieziekte bij de
gastheer

 mechanische barrières + intact immuunsysteem = basis van de afweer

VERHOUDING PARASIET/GASTHEER –IMMUNITEIT
Parasiet overleeft in ons lichaam:

 parasiet: complex: ≠ Ag, ∆ Ag
 kunnen ook wijzigen door expressie van andere genen