HC 1 EBL
De CAT (= Critical Appraisal of a Topic)
= Systematische samenvatting van resultaten van een beperkt aantal
wetenschappelijke studies over een probleem uit de dagelijkse
beroepspraktijk, die uitmondt in een onderbouwde conclusie.
EBP: het gewetensvol, expliciet en oordeelkundig gebruik van het huidige
beste bewijsmateriaal om beslissingen te nemen voor individuele patiënten
dit houdt in dat het handelen van de logopedist, waar mogelijk,
gebaseerd moet zijn op wetenschappelijk bewijs (evidentie).
Het wetenschappelijke bewijs wordt geïntegreerd met de expertise van de
behandelaar en de behoeften van de patient.
Stap 1: beantwoordbare PICO-vraag
- Zinvol
- Toespitsen naar/voor de client
o P = patient: de patiëntgroep voor wie evidentie wordt
gezocht
o I = intervention: de interventie waarvan de effectiviteit of
diagnostische waarde wordt onderzocht
o C = comparison: de interventie waarmee wordt vergeleken
o O = outcome: de gewenste uitkomst die je zoekt voor de patient
Stap 2: zoeken
- Zoektermen formuleren
- Databases: Pubmed, NVLF, Speechbite, Google Scholar
Stap 3: de beoordeling
- Beoordeling van de validiteit (meet je wat je wilt weten) van de studie
- Toepasbaarheid resultaten (wat kun je er eigenlijk mee)
- Belang van de resultaten (wat stelt het eigen voor, o.a. statistiek: sensitiviteit (hoeveel
mensen met afasie komen met afasie uit de test), specificiteit (hoeveel mensen zonder
afasie komen ook zonder afasie uit de test))
Stap 4
- Beantwoorden van je PICO vraag met het gevonden bewijs die past in de omstandigheden
en behoeften van de patient
Stap 5: evalueren
- Wat is het resultaat en kan deze werkwijze in de toekomst beter en efficiënter
Voor je CAT moet je twee interventiestudies gebruiken.
De onderzoeksvraag bepaalt het ontwerp van een onderzoek = onderzoeksdesign. Dit bepaalt
vervolgens de validiteit: kun je met het gekozen onderzoeksdesign een valide antwoord geven op
de onderzoeksvraag.
Observationeel onderzoek
- Er wordt alleen maar ‘geobserveerd’
- Men verricht een aantal metingen aan de proefpersoon (of patient) zonder dat dit de
betreffende persoon beïnvloedt.
- Vervolgens brengt men de resultaten van verschillende metingen met elkaar in verband
- Case-controlonderzoeken: cases (ziekte) vs controleproefpersonen (gezond)
o Terugkijken bv. in dossiers of a.d.h.v. interviews
o Begint achteraan en kijkt terug in de tijd = retrospectief
o Kans op recall-bias (herinneringsbias)
, o Je weet niet of oorzaak echt voorafgaat aan gevolg
- Cohortonderzoeken: groep mensen wordt in de tijd gevolgd, metingen worden op
geregelde tijden gedaan. Uitgaan van personen met de te onderzoeken determinant en
personen zonder deze determinant. Personen worden gevolgd in de tijd (prospectief).
Personen hebben bij aanvang onderzoek de gezocht uitkomst nog niet.
Experimenteel onderzoek
- De proefpersoon wordt wel beïnvloed
- De beïnvloeding is het belangrijkste onderdeel van het onderzoek
- Het doel van het onderzoek is het effect van de interventie evalueren
- Altijd prospectief cohortonderzoek
- Het cohort wordt meestal verdeeld in 2 subgroepen
- De subgroep krijgt de interventie, de andere subgroep niet
Transversaal (of cross-sectioneel): meten van
bloeddruk alle deelnemers en verdelen in rokers
en niet-rokers. Relateren van bloeddruk
- Dwarsdoorsnede op een bepaald moment
in de tijd = momentopname
- Je kunt niet zeggen over oorzaak/gevolg
want je meet beiden tegelijk
- Vaak in diagnostisch onderzoek om te
kijken of een nieuwe test het evengoed
doet als de ‘gouden standaard’
Retrospectief: navragen wanneer men begonnen
is met roken
Prospectief: groep tijdlang volgen en nagaan of
bij beginnen met roken de bloeddruk ook
verandert.
Randomised Controlled Trial (RCT)
- Begint vooraan met een groep cliënten die aan strenge
inclusiecriteria voldoen.
- De groep wordt op basis van toeval verdeeld (random) in
een groep die behandeling A (standaard) krijgt en een
groep die behandeling B (nieuwe) krijgt
- Beginsituatie wordt voor beide groepen gemeten
- Vervolgens verstrijkt de tijd (prospectief)
- Enige design dat echt goed effect kan meten omdat
o Variabelen die effect verstoren ‘random’ zijn verdeeld over beide groepen en dus
beide groepen op dat punt gelijk zijn (de confounders)
o Effecten van de tijd gecontroleerd worden doordat de controlegroep die effecten
ook ondergaat
o Je weet dat oorzaak voorafgaat aan gevolg
- Is experimenteel omdat je een echt experiment opzet.
Before-after design: bij een groep clienten voorafgaand aan de behandeling een meting doen,
achteraf weer en deze vergelijken met de bedoeling effect aan te tonen. Het bezwaar is dat je geen
controle groep hebt.
Casestudy: een enkele client of een enkel probleem observeren in de tijd a.d.h.v. een vooraf
gestelde vraag. Hierbij kan zowel prospectief als retrospectief gekeken worden. Het bezwaar is dat
een client niet representatief is voor een grote groep. Ook kan deze persoon veel confounders
hebben.
De CAT (= Critical Appraisal of a Topic)
= Systematische samenvatting van resultaten van een beperkt aantal
wetenschappelijke studies over een probleem uit de dagelijkse
beroepspraktijk, die uitmondt in een onderbouwde conclusie.
EBP: het gewetensvol, expliciet en oordeelkundig gebruik van het huidige
beste bewijsmateriaal om beslissingen te nemen voor individuele patiënten
dit houdt in dat het handelen van de logopedist, waar mogelijk,
gebaseerd moet zijn op wetenschappelijk bewijs (evidentie).
Het wetenschappelijke bewijs wordt geïntegreerd met de expertise van de
behandelaar en de behoeften van de patient.
Stap 1: beantwoordbare PICO-vraag
- Zinvol
- Toespitsen naar/voor de client
o P = patient: de patiëntgroep voor wie evidentie wordt
gezocht
o I = intervention: de interventie waarvan de effectiviteit of
diagnostische waarde wordt onderzocht
o C = comparison: de interventie waarmee wordt vergeleken
o O = outcome: de gewenste uitkomst die je zoekt voor de patient
Stap 2: zoeken
- Zoektermen formuleren
- Databases: Pubmed, NVLF, Speechbite, Google Scholar
Stap 3: de beoordeling
- Beoordeling van de validiteit (meet je wat je wilt weten) van de studie
- Toepasbaarheid resultaten (wat kun je er eigenlijk mee)
- Belang van de resultaten (wat stelt het eigen voor, o.a. statistiek: sensitiviteit (hoeveel
mensen met afasie komen met afasie uit de test), specificiteit (hoeveel mensen zonder
afasie komen ook zonder afasie uit de test))
Stap 4
- Beantwoorden van je PICO vraag met het gevonden bewijs die past in de omstandigheden
en behoeften van de patient
Stap 5: evalueren
- Wat is het resultaat en kan deze werkwijze in de toekomst beter en efficiënter
Voor je CAT moet je twee interventiestudies gebruiken.
De onderzoeksvraag bepaalt het ontwerp van een onderzoek = onderzoeksdesign. Dit bepaalt
vervolgens de validiteit: kun je met het gekozen onderzoeksdesign een valide antwoord geven op
de onderzoeksvraag.
Observationeel onderzoek
- Er wordt alleen maar ‘geobserveerd’
- Men verricht een aantal metingen aan de proefpersoon (of patient) zonder dat dit de
betreffende persoon beïnvloedt.
- Vervolgens brengt men de resultaten van verschillende metingen met elkaar in verband
- Case-controlonderzoeken: cases (ziekte) vs controleproefpersonen (gezond)
o Terugkijken bv. in dossiers of a.d.h.v. interviews
o Begint achteraan en kijkt terug in de tijd = retrospectief
o Kans op recall-bias (herinneringsbias)
, o Je weet niet of oorzaak echt voorafgaat aan gevolg
- Cohortonderzoeken: groep mensen wordt in de tijd gevolgd, metingen worden op
geregelde tijden gedaan. Uitgaan van personen met de te onderzoeken determinant en
personen zonder deze determinant. Personen worden gevolgd in de tijd (prospectief).
Personen hebben bij aanvang onderzoek de gezocht uitkomst nog niet.
Experimenteel onderzoek
- De proefpersoon wordt wel beïnvloed
- De beïnvloeding is het belangrijkste onderdeel van het onderzoek
- Het doel van het onderzoek is het effect van de interventie evalueren
- Altijd prospectief cohortonderzoek
- Het cohort wordt meestal verdeeld in 2 subgroepen
- De subgroep krijgt de interventie, de andere subgroep niet
Transversaal (of cross-sectioneel): meten van
bloeddruk alle deelnemers en verdelen in rokers
en niet-rokers. Relateren van bloeddruk
- Dwarsdoorsnede op een bepaald moment
in de tijd = momentopname
- Je kunt niet zeggen over oorzaak/gevolg
want je meet beiden tegelijk
- Vaak in diagnostisch onderzoek om te
kijken of een nieuwe test het evengoed
doet als de ‘gouden standaard’
Retrospectief: navragen wanneer men begonnen
is met roken
Prospectief: groep tijdlang volgen en nagaan of
bij beginnen met roken de bloeddruk ook
verandert.
Randomised Controlled Trial (RCT)
- Begint vooraan met een groep cliënten die aan strenge
inclusiecriteria voldoen.
- De groep wordt op basis van toeval verdeeld (random) in
een groep die behandeling A (standaard) krijgt en een
groep die behandeling B (nieuwe) krijgt
- Beginsituatie wordt voor beide groepen gemeten
- Vervolgens verstrijkt de tijd (prospectief)
- Enige design dat echt goed effect kan meten omdat
o Variabelen die effect verstoren ‘random’ zijn verdeeld over beide groepen en dus
beide groepen op dat punt gelijk zijn (de confounders)
o Effecten van de tijd gecontroleerd worden doordat de controlegroep die effecten
ook ondergaat
o Je weet dat oorzaak voorafgaat aan gevolg
- Is experimenteel omdat je een echt experiment opzet.
Before-after design: bij een groep clienten voorafgaand aan de behandeling een meting doen,
achteraf weer en deze vergelijken met de bedoeling effect aan te tonen. Het bezwaar is dat je geen
controle groep hebt.
Casestudy: een enkele client of een enkel probleem observeren in de tijd a.d.h.v. een vooraf
gestelde vraag. Hierbij kan zowel prospectief als retrospectief gekeken worden. Het bezwaar is dat
een client niet representatief is voor een grote groep. Ook kan deze persoon veel confounders
hebben.
