Samenvatting algemene structuren van cellen en membranen

DEEL 1: STRUCTUUR EN FUNCTIE VAN CEL EN CELORGANELLEN

ONDERVERDELING
bact
prokaryoten
Archae
eukaryoten

MAAR: rRNA-analyse




- belangrijkste stap v pro nr eukar: mitochdriën
- sequentiesimilariteit v rRNA andere beeld dan klassieke indeling obv morfologische kenm

ALGEMENE STRUCTUUR VAN PROKARYOTE CEL
wie: bact, blauwwieren
1voudige opbouw v cellen -> verschil andere org
- gn intercellulaire compartimentatie => gn celorganellen
- kernzone nt afgescheiden v cytoplasma
- mesosomen, thylakoïdestruc: instulpingen plasmalemma => vergroting A
=> nt op zichzelf afgesloten struc
vorm
- 1-2 µm groot  mitoch eukaryote cel
=> veel kleiner eukar
- beperktere variatie in algm vorm
bacteriën: naakt, circulair DNA opgerold in nucleoid

UITZ: fotosynthetische bact (Cyanobacteria)
=> wel inw membraanstruc waarop fotosynthesereacties ku plaatsvinden

VERSCHILLENDE STRUC
kernzone & celwand
mesosomen: instulpingen plasmamembr
- ezy op plasmamembr ook op mesosomen
- f: A vergroting
thylakoïdenstruc: instulpingen plasmamembr
- fotosynthetiserende prokar
- f: bij fs
=> interne membraanstruc soms heel ingewik
plasmamebr/plasmalemma
ribosomen
reservestofpartikels (glycogeen)
=> groter & onregm struc
periplasmatische ruimte: tsn celwand & plasmalemma
opgekronkeld chromosoom
pili & flagellen: uitsteekseltjes aan opp

ARCHAEA VERSCHILLEND V BACT
1. celwand GEEN peptidoglycanen
2. anders gebouwde membr: monolayer
3. DNA replicatiemechanismen meer verwant aan eukaryoten dan aan bact

voorbeelden
- methaanvormers
- halofielen: leven in extreem zoute omg
- thermacidofielen: leven in zure heetwaterbronnen

1

, ALGEMENE STRUCTUUR VAN EUKARYOTE CEL
- grote variabiliteit uitw vorm
- inw: interne compartimentatie => celorganellen
- celorganel: spec struc & fie
- dier  plant
- grootte cel: 10-20 µm
gemeenschappelijk
- kern mt nucleolus, kernporiën
- mitoch
- golgi-complex (P: dictyosoom)
- endoplasmatisch reticulum
> SER: gn ribosomen
> RER: ribosomen
- vet/oliedruppeltjes
- microtubuli (cytoskelet)
- peroxisomen (ev. microbodies)
- partikels v onopgeloste reservest
- vrije ribosomen
> nt membr gebonden
> ev. in groepjes als polysomen
dier
- lysosomen
- glycocalyx
- centrosoom uit 2 centriolen (fungi)
plant
- chloroplasten (&/ andere plastides)
- grote centrale vacuole
- celwand

- glyoxisomen (ev. microbodies)
aantal membranen
- dubbel: kern, mitoch, chloroplast
- enkel: alle andere

spec functies: apart blad

gedifferentieerde cellen
- vormen nr uitvoering 1 enkele spec fie
- relatieve aantal v versch struc verand drastisch
- ER & GA in meeste cellen

voorbeelden
- spiercellen: mitoch
- fagocyterende cellen: lysosoom
- lever: glycogeenpartikels
- plantaardige cellen & zetmeel
- vetweefsel: 1 grote vetdruppel, nt verspreid
- secretiecellen: voll gevuld mt ER/GA
- zenuwcellen: microtubuli

extreme voorbeelden
- secundaire celwand bij oudere Pcellen
> zo dik => rest afsterft => steunfie
> cel voll herleidt tot 1 v fies celstruc
- rode bloedcellen
> gn kern
> zodaning op 1 fie toegelegd (O2transport) dat genetische info uit kern nt meer nodig hebben
=> mRNAmol vrij stabiel
=> korte levensduur
> ctu turnover (afbraak & opbouw): opbouw dr mRNA (kopie genetische info DNA)
2