Examen algemene didactiek
EVALUATIE
= vaststellen wat iets of iemand waard is.
à binnen de didactiek: het resultaat en de waarde van het leer – en vormingsproces.
In welke mate worden de leerdoelen door de leerlingen bereikt?
Essentieel onderdeel van de onderwijspraktijk
Gebeurt op verschillende manieren:
- Formeel
= toetsen, examens,…
- Informeel
= meekijken over de schouder, gericht observeren, vragen stellen
Situering binnen het didactisch model
Laatste component maar betekent niet altijd
‘op het einde’
Functies van evaluatie
Naargelang de beslissing die wordt genomen, zijn er vier hoofdfuncties:
1. De resultaatsbepaling
= getuigschrift, attest
2. De plaatsing en oriëntering van leerlingen
= leerlingen in een bepaalde niveaugroep plaatsen, oriënteren naar een studierichting
3. Het signaleren en diagnosticeren van tekorten of individuele leerproblemen
= bedoeling is remediëren, dus organiseren van aangepaste oefeningen
4. De sturing van het onderwijsproces
= wijzigingen aanbrengen in jouw didactisch handelen, bv. lestempo aanpassen, een
andere werkvorm gebruiken,…
1 + 2 = eindbeslissingen
3 + 4 = didactische beslissingen
,Vormen van evaluatie
1. Formatieve evaluatie
= een voortdurende, tussentijdse evaluatie als basis voor de optimalisering van het
onderwijsleerproces
à moet de goede vorderingen van het onderwijsleerproces bevestigen OF gebieden
identificeren waar leerlingen nog extra uitleg / begeleiding nodig hebben.
Bv. een kleine toets, huiswerk, werkstuk, tussentijdse evaluatie van stage,…
Dus:
Evaluatie van product EN proces
à leerlingen krijgen info over het bereiken van de vooropgestelde doelen en over wat
er eventueel fout liep in het leerproces.
à feedback is dus heel belangrijk!
Informatieve + motiverende + ondersteunende functie
Leerkracht krijgt info over de leerprocessen bij de leerlingen
à was mijn instructie wel effectief? Welke zaken hebben nog extra aandacht nodig?
Gebeurt op regelmatige tijdstippen, dus door tussentijdse opdrachten.
Het hoofddoel is niet beoordelen, maar eerder om de leerlingen te helpen en te
begeleiden.
à middel om te leren:
Via taken, opdrachten, observaties heeft formatieve evaluatie de bedoeling om
systematische feedback in te bouwen tijdens de lessen.
2. Summatieve evaluatie
= een eindoordeel uitspreken over de leerprestaties van de leerlingen
à gericht op resultaatbepaling
à informatie verzamelen over een langere periode en over een grotere hoeveelheid
leerstof.
Het hoofddoel is leerlingen beoordelen à dus toelaten of afsluiten.
Bv. toelaten à welk soort vervolgonderwijs kan de leerling volgen?
Bv. afsluiten à welk eindoordeel kan uitgesproken worden over de prestaties van de
leerlingen? Zijn de doelen van de opleiding bereikt?
Leidt tot beslissingen in verband met functies 1 en 2; resultaatbepaling en oriëntering
van leerlingen.
Bv. stage semester 2, logboek, examen algemene didactiek 1,…
3. Productevaluatie
= in hoeverre zijn de vooropgestelde leerdoelen bereikt bij de leerlingen?
à vaststellen van het rendement of product van de leeractiviteiten
Bv. examen, werkstuk,…
,4. Procesevaluatie
= het didactisch handelen zelf wordt geëvalueerd.
à beoordelen van leerdoelen, didactische beginsituatie, leerinhouden, didactische
werkvormen, media, productevaluatie,…
Product – en procesevaluatie zijn complementair:
Productevaluatie kan aanleiding geven tot procesevaluatie.
- Wat ontbreekt bij de leerlingen die onvoldoende presteerden?
- Wat ontbreekt aan het didactisch handelen? Welke verbeteringen moeten aangebracht
worden?
5. Niet – periode gebonden of permanente evaluatie
= niet gebonden aan een bepaald tijdstip of periode van het jaar
à dus continue evaluatie.
Kan zowel summatief als formatief zijn.
Bv. IOT, medewerking in de klas, stages,…
Fasen in het evaluatieproces
Evalueren wordt gesien als een proces dat bestaat uit vier fasen:
(voorbeeld)
1. Informatie verzamelen
= leerlingen maken een toets
2. Beoordelen
= bv. Maaike behaalt 9/10 en de leerkracht vindt dit super.
3. Beslissen
= bv. zou Maaike zich willen inschrijven voor de wiskundeolympiade?
4. Rapporteren
= de vraag stellen aan Maaike
, 1. Informatie verzamelen
Vragen stellen (tijdens de les, kleine toetsen, examens, herhalingstoetsen,…)
Opdrachten geven (op school of huiswerk)
Observeren.
Welke informatie wil ik verzamelen? à bepaalde evaluatievorm bepalen
Bv. interview, toetsen, examens, taken, observatie, checklist, portfolio,…
De doelstellingen zijn de leidraad!
à wat moeten de leerlingen bereiken op cognitief, affectief en psychomotorisch
vlak?
Doelstellingen niet enkel gericht op kennis en inzicht, maar ook op vaardigheden
en attitudes.
Bv. Sander stelt met zijn collega’s een toets op en neemt die af.
2. Informatie beoordelen
De verzamelde informatie wordt geïnterpreteerd à vooral door de leerkracht.
Maar ook de leerlingen moeten hierin een rol spelen;
PEER – EVALUATIE
= de leerlingen beoordelen elkaars prestatie en geven eventueel suggesties tot
verbetering.
CO – EVALUATIE
= leerlingen en leerkracht bepalen samen de criteria bij de evaluatie en evalueren
samen het onderwijsproces en de resultaten.
Bv. voor geschiedenis is in één bepaalde klas iedereen gebuisd.
3. Beslissingen nemen
Op basis van de beoordeling wordt een beslissing genomen en gekoppeld aan een
actie.
Beslissingen over de voortgang van het onderwijsleerproces
à zie functie 3 & 4 : door de individuele leerkracht
Beslissingen over het al dan niet slagen en oriënteren van de leerlingen
à zie functie 1 & 2: door een team van leraren (klassenraad)
Bv. Sander bespreekt de resultaten op de klassenraad.
4. Resultaten rapporteren
= het meedelen van de resultaten van de evaluatie aan de leerling zelf, de ouders,
de collega’s,…
à vaak door een cijfer te geven.
Toekomst = meer leerlinggeoriënteerde communicatie over de resultaten
à gedetailleerde informatie geven over wat de leerling al heeft bereikt en wat nog
niet.
EVALUATIE
= vaststellen wat iets of iemand waard is.
à binnen de didactiek: het resultaat en de waarde van het leer – en vormingsproces.
In welke mate worden de leerdoelen door de leerlingen bereikt?
Essentieel onderdeel van de onderwijspraktijk
Gebeurt op verschillende manieren:
- Formeel
= toetsen, examens,…
- Informeel
= meekijken over de schouder, gericht observeren, vragen stellen
Situering binnen het didactisch model
Laatste component maar betekent niet altijd
‘op het einde’
Functies van evaluatie
Naargelang de beslissing die wordt genomen, zijn er vier hoofdfuncties:
1. De resultaatsbepaling
= getuigschrift, attest
2. De plaatsing en oriëntering van leerlingen
= leerlingen in een bepaalde niveaugroep plaatsen, oriënteren naar een studierichting
3. Het signaleren en diagnosticeren van tekorten of individuele leerproblemen
= bedoeling is remediëren, dus organiseren van aangepaste oefeningen
4. De sturing van het onderwijsproces
= wijzigingen aanbrengen in jouw didactisch handelen, bv. lestempo aanpassen, een
andere werkvorm gebruiken,…
1 + 2 = eindbeslissingen
3 + 4 = didactische beslissingen
,Vormen van evaluatie
1. Formatieve evaluatie
= een voortdurende, tussentijdse evaluatie als basis voor de optimalisering van het
onderwijsleerproces
à moet de goede vorderingen van het onderwijsleerproces bevestigen OF gebieden
identificeren waar leerlingen nog extra uitleg / begeleiding nodig hebben.
Bv. een kleine toets, huiswerk, werkstuk, tussentijdse evaluatie van stage,…
Dus:
Evaluatie van product EN proces
à leerlingen krijgen info over het bereiken van de vooropgestelde doelen en over wat
er eventueel fout liep in het leerproces.
à feedback is dus heel belangrijk!
Informatieve + motiverende + ondersteunende functie
Leerkracht krijgt info over de leerprocessen bij de leerlingen
à was mijn instructie wel effectief? Welke zaken hebben nog extra aandacht nodig?
Gebeurt op regelmatige tijdstippen, dus door tussentijdse opdrachten.
Het hoofddoel is niet beoordelen, maar eerder om de leerlingen te helpen en te
begeleiden.
à middel om te leren:
Via taken, opdrachten, observaties heeft formatieve evaluatie de bedoeling om
systematische feedback in te bouwen tijdens de lessen.
2. Summatieve evaluatie
= een eindoordeel uitspreken over de leerprestaties van de leerlingen
à gericht op resultaatbepaling
à informatie verzamelen over een langere periode en over een grotere hoeveelheid
leerstof.
Het hoofddoel is leerlingen beoordelen à dus toelaten of afsluiten.
Bv. toelaten à welk soort vervolgonderwijs kan de leerling volgen?
Bv. afsluiten à welk eindoordeel kan uitgesproken worden over de prestaties van de
leerlingen? Zijn de doelen van de opleiding bereikt?
Leidt tot beslissingen in verband met functies 1 en 2; resultaatbepaling en oriëntering
van leerlingen.
Bv. stage semester 2, logboek, examen algemene didactiek 1,…
3. Productevaluatie
= in hoeverre zijn de vooropgestelde leerdoelen bereikt bij de leerlingen?
à vaststellen van het rendement of product van de leeractiviteiten
Bv. examen, werkstuk,…
,4. Procesevaluatie
= het didactisch handelen zelf wordt geëvalueerd.
à beoordelen van leerdoelen, didactische beginsituatie, leerinhouden, didactische
werkvormen, media, productevaluatie,…
Product – en procesevaluatie zijn complementair:
Productevaluatie kan aanleiding geven tot procesevaluatie.
- Wat ontbreekt bij de leerlingen die onvoldoende presteerden?
- Wat ontbreekt aan het didactisch handelen? Welke verbeteringen moeten aangebracht
worden?
5. Niet – periode gebonden of permanente evaluatie
= niet gebonden aan een bepaald tijdstip of periode van het jaar
à dus continue evaluatie.
Kan zowel summatief als formatief zijn.
Bv. IOT, medewerking in de klas, stages,…
Fasen in het evaluatieproces
Evalueren wordt gesien als een proces dat bestaat uit vier fasen:
(voorbeeld)
1. Informatie verzamelen
= leerlingen maken een toets
2. Beoordelen
= bv. Maaike behaalt 9/10 en de leerkracht vindt dit super.
3. Beslissen
= bv. zou Maaike zich willen inschrijven voor de wiskundeolympiade?
4. Rapporteren
= de vraag stellen aan Maaike
, 1. Informatie verzamelen
Vragen stellen (tijdens de les, kleine toetsen, examens, herhalingstoetsen,…)
Opdrachten geven (op school of huiswerk)
Observeren.
Welke informatie wil ik verzamelen? à bepaalde evaluatievorm bepalen
Bv. interview, toetsen, examens, taken, observatie, checklist, portfolio,…
De doelstellingen zijn de leidraad!
à wat moeten de leerlingen bereiken op cognitief, affectief en psychomotorisch
vlak?
Doelstellingen niet enkel gericht op kennis en inzicht, maar ook op vaardigheden
en attitudes.
Bv. Sander stelt met zijn collega’s een toets op en neemt die af.
2. Informatie beoordelen
De verzamelde informatie wordt geïnterpreteerd à vooral door de leerkracht.
Maar ook de leerlingen moeten hierin een rol spelen;
PEER – EVALUATIE
= de leerlingen beoordelen elkaars prestatie en geven eventueel suggesties tot
verbetering.
CO – EVALUATIE
= leerlingen en leerkracht bepalen samen de criteria bij de evaluatie en evalueren
samen het onderwijsproces en de resultaten.
Bv. voor geschiedenis is in één bepaalde klas iedereen gebuisd.
3. Beslissingen nemen
Op basis van de beoordeling wordt een beslissing genomen en gekoppeld aan een
actie.
Beslissingen over de voortgang van het onderwijsleerproces
à zie functie 3 & 4 : door de individuele leerkracht
Beslissingen over het al dan niet slagen en oriënteren van de leerlingen
à zie functie 1 & 2: door een team van leraren (klassenraad)
Bv. Sander bespreekt de resultaten op de klassenraad.
4. Resultaten rapporteren
= het meedelen van de resultaten van de evaluatie aan de leerling zelf, de ouders,
de collega’s,…
à vaak door een cijfer te geven.
Toekomst = meer leerlinggeoriënteerde communicatie over de resultaten
à gedetailleerde informatie geven over wat de leerling al heeft bereikt en wat nog
niet.
