Wetgeving en vergunningenproces (Dieter J)
H1: OVERZICHT VAN DE WETGEVING
A. Het verleden
België benaderde in 1960 de grens van de onbewoonbaarheid: verloren gaan van specifieke kwaliteiten en
kenmerken van een stad, dorp en landschap.
→ Vroeger: grond als een consumptiegoed: de eigenaar kon er vrij over beschikken en van de grond een
middel tot winst maken (bij wetgeving wordt deze vrijheid beperkt)
De periode van 1830 tot 1962
Er werd niets gerealiseerd (op enkele wetsvoorstellen waaronder Besluitwet 1946 na), enkel de AANZET voor
de stedenbouwwet van 1962
• 1945: woningnood geschat op 250.000 nieuwe woningen (door WOII)
NA WOII, 3 grote wetten van belang in huisvestingsbeleid
(1) De Wet De Taeye (1948): antwoord op de woningnood
= bevestigde de voorkeur van EIGENDOMSVERWERVING en privaat initiatief via premies en
toekenning van een staatswaarborg aan hypothecaire leningsmaatschappijen
Leidt tot gespreide verstedelijking in Vlaanderen (verkavelingen en linten)
(2) De Wet Brunfaut (1949): gericht op lagere inkomens
= stimuleerde de bouw van SOCIALE HUURWONINGEN en de infrastructuur in sociale woonwijken
Wet ter bevordering van de collectieve socale (huur)woningen
(3) Wet op de Krotopruiming (1953): door weinig voedsel, veel ontbering, continue blootstelling aan
gevaar en epidemieën
→ Hoge Raad voor Volkshuisvesting en Volkswoningen met als kerntaak: advies geven over de
krotwoningen die moesten worden gesloopt (Raad werd in 1957 na opruiming terug opgedoekt)
= sanering van krotwoningen waarbij sociale huisvestingsmaatschappijen dienden in te staan voor de
heropbouw van de vrijgekomen ruimte waarbij een deel van de woningen bestemd was voor
bewoners van gesloopte woningen
( Kiel in Antwerpen of Brusselse Marollenwijk )
De periode van 1962 tot 1999
Als reactie: De organieke Wet op de stedenbouw en ruimtelijke ordening (1962)
,Grondbeginselen van de wet:
+ 1980: België werd geregionaliseerd DUS ruimtelijke ordening werd een materie voor gewestregeringen
GEVOLG: bestaande wetgeving herzien → 2 nieuwe decreten (1966)
(1) Het planningsdecreet: gaf aanzet tot de structuurplanning en de goedkeuring van het RSV (ruimtelijk
structuurplan Vlaanderen)
(2) Het coördinatiedecreet: meest recente versie van de stedenbouwwet van 1962 + al haar wijzigingen
De periode van 1999 tot 2009+
Nieuw decreet 18 mei 1999 houdende de organisatie van de ruimtelijke ordening
Algemene bepalingen:
• Opmaken jaarverslagen en jaarprogramma’s op de 3 niveaus: gemeente, provincie en gewest
• Oprichten commissies voor RO (Vlaams, Provinciaal, Gemeentelijk)
• Aanstellen stedenbouwkundige ambtenaren in het gewest en provincies, ook verplicht in elke
gemeente
Planning:
,Vergunningen:
• Bepalingen inzake stedenbouwkundige vergunningen
• Bepalingen inzake verkavelingsvergunningen
• Opmaak plannen- en vergunningenregister
→ Plannenregister: inventaris van alle plannen die aanwezig zijn binnen een gemeentebestuur
bestaande uit:
- Lijst met gegevens van plannen
- Plancontouren op kaart
- Eigenlijke plannen
Gemeentelijk gegevensbestand
Wanneer raadplegen?
(1) Bij de beoordeling van een stedenbouwkundige vergunningsaanvraag
(2) Bij elke vraag naar de gebruiksmogelijkheden van een perceel of gebouw
→ Vergunningenregister: inventaris van alle verleende vergunningen en diverse
= gegevensbestand over perceelsgebonden informatie m.b.t. de ruimtelijke ordening en stedenbouw
op het grondgebied van de gemeente
MAAR door vermelding in het vergunningenregister ontstaat GEEN stedenbouwkundige vergunning
(vormt geen geldigheidsvoorwaarde voor steden. verg. noch worden door vermelding rechten
verleend)
, Diverse bepalingen:
- Vastleggen regels inzake informatieverstrekking en informatieplicht door de Vlaamse overheid
- Vastleggen regels inzake heffen van belastingen
- Regels inzake beheer van het grondfonds
- Regels inzake schadevergoeding bij vernieling zonevreemde constructies
Handhavingsmaatregelen:
- Regels inzake strafsancties en herstelmaatregelen
Opheffingsbepalingen:
- Opsomming artikels die worden opgeheven uit andere decreten als gevolg nieuw decreet
INWERKINGTREDING: 1 mei 2000 (artikelen i.v.m. de planbatenheffing op 1 januari 2004)
OVERGANGSBEPALINGEN: de toepassing van het decreet gebeurde geleidelijk
Wanneer je als gemeente sinds 1 mei 2005 voldoet aan deze 5 voorwaarden kan je bijgevolg autonoom
handelen bij het verlenen van vergunningen (ontvoogding) (dan ga je ook geen BPA’s → maar RUP’s maken)
(1) Goedgekeurd gemeentelijk structuurplan
(2) Stedenbouwkundige ambtenaar
(3) Vastgesteld plannenregister
(4) Vastgesteld vergunningenregister
(5) Register van onbebouwde percelen
→ Indien je niet voldoet: autonomie overdragen aan de provincie en de provinciale stedenbouwkundig
ambtenaar
MAAR veel gemeenten voldeden nog niet DUS uitstelperiode van 2 jaar → tot 1 mei 2007 (ook weinig effect
dus geen uitstelperioden meer, maar subsidies om de gemeenten aan te moedigen)
LET WEL: bij het in voege treden van de omgevingsvergunning op 1 januari 2018 werd de ontvoogding geen vereiste meer. De
gemeenten moeten wél nog over een structuurplan, een plannenregister, een vergunningenregister, en een register van
onbebouwde percelen beschikken. De stedenbouwkundig ambtenaar moet een gemeentelijke omgevingsambtenaar worden.
B. Het heden
De periode van 2009-heden
Sinds 1/9/2009: Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening
→ Wijzigingen op vlak van planologie, vergunningen en handhaving
Planologie
Belangrijke vereenvoudigingsmaatregelen:
• Mogelijkheid voor aangrenzende gemeenten: 1 gezamenlijk ruimtelijk structuurplan
• Mogelijkheid om afspraken te maken tussen de verschillende planningsniveaus m.b.t. de onderlinge
bevoegdheidsverdeling
Administratieve vereenvoudiging: (om omvangrijke projecten tijdig te kunnen realiseren)
H1: OVERZICHT VAN DE WETGEVING
A. Het verleden
België benaderde in 1960 de grens van de onbewoonbaarheid: verloren gaan van specifieke kwaliteiten en
kenmerken van een stad, dorp en landschap.
→ Vroeger: grond als een consumptiegoed: de eigenaar kon er vrij over beschikken en van de grond een
middel tot winst maken (bij wetgeving wordt deze vrijheid beperkt)
De periode van 1830 tot 1962
Er werd niets gerealiseerd (op enkele wetsvoorstellen waaronder Besluitwet 1946 na), enkel de AANZET voor
de stedenbouwwet van 1962
• 1945: woningnood geschat op 250.000 nieuwe woningen (door WOII)
NA WOII, 3 grote wetten van belang in huisvestingsbeleid
(1) De Wet De Taeye (1948): antwoord op de woningnood
= bevestigde de voorkeur van EIGENDOMSVERWERVING en privaat initiatief via premies en
toekenning van een staatswaarborg aan hypothecaire leningsmaatschappijen
Leidt tot gespreide verstedelijking in Vlaanderen (verkavelingen en linten)
(2) De Wet Brunfaut (1949): gericht op lagere inkomens
= stimuleerde de bouw van SOCIALE HUURWONINGEN en de infrastructuur in sociale woonwijken
Wet ter bevordering van de collectieve socale (huur)woningen
(3) Wet op de Krotopruiming (1953): door weinig voedsel, veel ontbering, continue blootstelling aan
gevaar en epidemieën
→ Hoge Raad voor Volkshuisvesting en Volkswoningen met als kerntaak: advies geven over de
krotwoningen die moesten worden gesloopt (Raad werd in 1957 na opruiming terug opgedoekt)
= sanering van krotwoningen waarbij sociale huisvestingsmaatschappijen dienden in te staan voor de
heropbouw van de vrijgekomen ruimte waarbij een deel van de woningen bestemd was voor
bewoners van gesloopte woningen
( Kiel in Antwerpen of Brusselse Marollenwijk )
De periode van 1962 tot 1999
Als reactie: De organieke Wet op de stedenbouw en ruimtelijke ordening (1962)
,Grondbeginselen van de wet:
+ 1980: België werd geregionaliseerd DUS ruimtelijke ordening werd een materie voor gewestregeringen
GEVOLG: bestaande wetgeving herzien → 2 nieuwe decreten (1966)
(1) Het planningsdecreet: gaf aanzet tot de structuurplanning en de goedkeuring van het RSV (ruimtelijk
structuurplan Vlaanderen)
(2) Het coördinatiedecreet: meest recente versie van de stedenbouwwet van 1962 + al haar wijzigingen
De periode van 1999 tot 2009+
Nieuw decreet 18 mei 1999 houdende de organisatie van de ruimtelijke ordening
Algemene bepalingen:
• Opmaken jaarverslagen en jaarprogramma’s op de 3 niveaus: gemeente, provincie en gewest
• Oprichten commissies voor RO (Vlaams, Provinciaal, Gemeentelijk)
• Aanstellen stedenbouwkundige ambtenaren in het gewest en provincies, ook verplicht in elke
gemeente
Planning:
,Vergunningen:
• Bepalingen inzake stedenbouwkundige vergunningen
• Bepalingen inzake verkavelingsvergunningen
• Opmaak plannen- en vergunningenregister
→ Plannenregister: inventaris van alle plannen die aanwezig zijn binnen een gemeentebestuur
bestaande uit:
- Lijst met gegevens van plannen
- Plancontouren op kaart
- Eigenlijke plannen
Gemeentelijk gegevensbestand
Wanneer raadplegen?
(1) Bij de beoordeling van een stedenbouwkundige vergunningsaanvraag
(2) Bij elke vraag naar de gebruiksmogelijkheden van een perceel of gebouw
→ Vergunningenregister: inventaris van alle verleende vergunningen en diverse
= gegevensbestand over perceelsgebonden informatie m.b.t. de ruimtelijke ordening en stedenbouw
op het grondgebied van de gemeente
MAAR door vermelding in het vergunningenregister ontstaat GEEN stedenbouwkundige vergunning
(vormt geen geldigheidsvoorwaarde voor steden. verg. noch worden door vermelding rechten
verleend)
, Diverse bepalingen:
- Vastleggen regels inzake informatieverstrekking en informatieplicht door de Vlaamse overheid
- Vastleggen regels inzake heffen van belastingen
- Regels inzake beheer van het grondfonds
- Regels inzake schadevergoeding bij vernieling zonevreemde constructies
Handhavingsmaatregelen:
- Regels inzake strafsancties en herstelmaatregelen
Opheffingsbepalingen:
- Opsomming artikels die worden opgeheven uit andere decreten als gevolg nieuw decreet
INWERKINGTREDING: 1 mei 2000 (artikelen i.v.m. de planbatenheffing op 1 januari 2004)
OVERGANGSBEPALINGEN: de toepassing van het decreet gebeurde geleidelijk
Wanneer je als gemeente sinds 1 mei 2005 voldoet aan deze 5 voorwaarden kan je bijgevolg autonoom
handelen bij het verlenen van vergunningen (ontvoogding) (dan ga je ook geen BPA’s → maar RUP’s maken)
(1) Goedgekeurd gemeentelijk structuurplan
(2) Stedenbouwkundige ambtenaar
(3) Vastgesteld plannenregister
(4) Vastgesteld vergunningenregister
(5) Register van onbebouwde percelen
→ Indien je niet voldoet: autonomie overdragen aan de provincie en de provinciale stedenbouwkundig
ambtenaar
MAAR veel gemeenten voldeden nog niet DUS uitstelperiode van 2 jaar → tot 1 mei 2007 (ook weinig effect
dus geen uitstelperioden meer, maar subsidies om de gemeenten aan te moedigen)
LET WEL: bij het in voege treden van de omgevingsvergunning op 1 januari 2018 werd de ontvoogding geen vereiste meer. De
gemeenten moeten wél nog over een structuurplan, een plannenregister, een vergunningenregister, en een register van
onbebouwde percelen beschikken. De stedenbouwkundig ambtenaar moet een gemeentelijke omgevingsambtenaar worden.
B. Het heden
De periode van 2009-heden
Sinds 1/9/2009: Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening
→ Wijzigingen op vlak van planologie, vergunningen en handhaving
Planologie
Belangrijke vereenvoudigingsmaatregelen:
• Mogelijkheid voor aangrenzende gemeenten: 1 gezamenlijk ruimtelijk structuurplan
• Mogelijkheid om afspraken te maken tussen de verschillende planningsniveaus m.b.t. de onderlinge
bevoegdheidsverdeling
Administratieve vereenvoudiging: (om omvangrijke projecten tijdig te kunnen realiseren)
