NEDERLANDS C
ANDERSTALIGE NIEUWKOMERS (ANK): ONTHAAL EN BEGINSITUATIE
DE BEGINSITUATIE ACHTERHALEN I.V.M. (TECHNISCH LEZEN)
Brochure ; 5 stappen die je doorloopt om BS in kaart te brengen (van niveau geletterdheid) – BIJLAGEN IN CURSUS
1. Heeft de ll leren lezen in een eigen taal?
Korte leestekst geven in verschillende talen om beeld te krijgen van leesontwikkeling van ANK
o Fonetische talen: elke klank (foneem) is gekoppeld aan een letterteken (grafeem)
o Syllabische talen: elk letterteken staat voor één lettergreep (bv. Tingriya)
o Logografische talen: het schrift bestaat uit karakters; elk karakter staat voor een
woord/begrip
2. Beheerst de ll het Latijnse schrift?
Naast de korte leestekst in moedertaal, ook de Engelse/Franse tekst voorleggen -> zo kom je te
weten of ll ook de lettertekens uit het Latijnse alfabet kent
3. Op welke wijze spreekt de ll Latijnse letters uit?
Toetsenblad met Nederlandse woorden voorleggen -> zicht krijgen op fonetische uitspraak (bij
bepaalde woorden zal uitspraak afwijken, die noteer je)
4. Kan de ll de Nederlandse klanken uitspreken?
Letters/lettercombinaties voorzeggen en ll zegt na. Indien fout herhalen. Lukt het erna nog niet? ->
Noteren op blaadje en overgaan tot volgende klank
5. Wordt de visuele discriminatie van de letters beheerst?
Onderscheid tussen op elkaar lijkende lettertekens (nodig om te kunnen lezen)
o -> Toetsenblad van ‘Visuele discriminatie’ waarbij lln zelfstandig letters moeten omcirkelen
die gelijk zijn aan gegeven letter
ONTHAALONDERWIJS VOOR ANK
WAT IS ONTHAALONDERWIJS?
Doelen?
Werken aan Nederlandse taalvaardigheid (i.f.v. doorstromen naar/deelname aan reguliere OW)
Werken aan sociale integratie (in gedurende hele schoolloopbaan en in maatschappij)
DEFINITIE VAN ANK
= Lln in BO vijf jaar of ouder en voorzien aan voorwaarden
Nederlands niet als moedertaal/thuistaal
1
, Onderwijstaal onvoldoende beheersen
Max. 9 maande ingeschreven in school met Nederlands als onderwijstaal
Een nieuwkomer zijn, d.w.z. 1 jaar ononderbroken in België zijn
DEFINITIE GEWEZEN ANDERSTALIGE NIEUWKOMER (GAN)
= Lln in BO die voorgaande schooljaar ANK waren en onthaalonderwijs hadden
ORGANISATIE VAN ONTHAALONDERWIJS
= Een onthaaljaar en vervolgjaar
Drie manieren:
Centrale opvang
o Voltijds in een taalbadklas
o Doel: zo snel mogelijk terug naar de reguliere klas
o Voordelen: ANK van andere achtergrond volgen hetzelfde proces, ze herkennen elkaars situatie
o Nadelen: organisatorisch moeilijk, minder sociale integratie, weinig impliciete taalverwerving door
vb. klasgenoten
Semi-geïntegreerde opvang (voorkeur!)
o Een beperkt aantal uren in de onthaalklas
o Overige lessen bij reguliere klas (MO, LO, STEM/techniek)
o Voordelen: ANK meer betrokken (sociale integratie) en spreekkansen
o Nadelen: er moet goede communicatie (lkr en zorglkr) en afstemming zijn tussen beide lkr’n
Geïntegreerde opvang
o Volgt de lessen mee bij reguliere klas
o Voordeel: maximale integratie
o Nadelen: soms niet gemakkelijk de grote kloof te overbruggen tussen wat ANK kan en wat er van
hem wordt verwacht. Alle lessen volgen = erg lastig/onhaalbaar, vraagt veel van lkr
School houdt rekening met volgende zaken bij het bepalen van organisatievorm:
Welbevinden en kenmerken ll (schoolloopbaan, mondelinge taalvaardigheid, geletterdheid, gecijferdheid)
Grootte en complexiteit van klas
Draagkracht lkr
Tips:
Bij start onthaaltraject haal je de ANK uit klas op momenten dat het moeilijk voor hen is om te volgen
Laat ze tijdens praktische lessen in de klas ; leerkansen om taal op te pikken
Flexibel omgaan met uurrooster onthaalklas ; naar einde toe minder uit reguliere klas halen
ANK in begin samen opvangen, na verloop van tijd apart nemen omdat verschillen te groot worden (of in
groepjes)
2
, o Sowieso een klein groepje zodat je als lkr kan zorgen voor persoonlijk taalaanbod, meer
spreekkansen en meer persoonlijke feedback op taalproductie
WARM EN VEILIG ONTHAAL IN DE KLAS
Klasinrichting (bv. naamkaartjes aan materiaal, ‘familiemuur’, ANK’s plaats dicht bij lkr, in onthaalklas een
wereldkaart, kwaliteitsvolle multiculturele boeken, …)
Communicatie (voorbereiding culturen, welkom heten, geduld, niks overhaasten, ook spreekkansen in eigen
taal, een ‘peter’/’meter’ aanduiden voor vragen, coöperatieve werkvormen, betrekken bij klastaken, …)
WERKEN AAN TAALVAARDIGHEID
WAT MOETEN DE NIEUWKOMERS LEREN?
Schoolse taalvaardigheid eigen maken
Lid van SLV en school; boodschappen leren begrijpen (bv. ‘Hoi!’, ‘Deze brief moet je aan je ouders geven.’)
Vertrouwd raken met instructies tijdens de les
Informatie uit teksten kunnen begrijpen, selecteren en soms samenvatten
Na een paar maanden moeten ze kunnen antwoorden op vragen en vertellen wat ze geleerd hebben
HOE WERKEN AAN SCHOOLSE TAALVAARDIGHEID?
Taal leren door taal te gebruiken
Motiverende opdrachten organiseren, bv. een briefje in onzichtbare inkt ontcijferen om een raadsel op te
lossen -> opdracht hoe ze onzichtbare inkt zichtbaar kunnen maken
Een krachtige leeromgeving scheppen
Stimulerende omgeving om te leren en om zich die schoolse taalvaardigheid eigen te maken
Tips voor beginperiode
Respecteer de ‘stille periode’ dat nieuwkomer doormaakt
Stel vragen waarop non-verbaal op kort antwoord van twee woorden kan gegeven worden
Visueel materiaal meebrengen, nieuwkomers actief aan het werk zetten met doe-opdrachten, handelingen
verwoorden
Bewegingsactiviteiten bieden kans om vertrouwd te raken met instructies
Tips voor andere lln
Verdraagzame en begripvolle sfeer creëren om jonge kinderen bewust te maken van moeilijkheden van
nieuwe taal voor nieuwkomers
Tips voor het werken met gevorderde nieuwkomers
Voldoende tijd geven aan lln om te antwoorden en stel evt ondersteunende vragen + positief reageren op
antwoorden
3
ANDERSTALIGE NIEUWKOMERS (ANK): ONTHAAL EN BEGINSITUATIE
DE BEGINSITUATIE ACHTERHALEN I.V.M. (TECHNISCH LEZEN)
Brochure ; 5 stappen die je doorloopt om BS in kaart te brengen (van niveau geletterdheid) – BIJLAGEN IN CURSUS
1. Heeft de ll leren lezen in een eigen taal?
Korte leestekst geven in verschillende talen om beeld te krijgen van leesontwikkeling van ANK
o Fonetische talen: elke klank (foneem) is gekoppeld aan een letterteken (grafeem)
o Syllabische talen: elk letterteken staat voor één lettergreep (bv. Tingriya)
o Logografische talen: het schrift bestaat uit karakters; elk karakter staat voor een
woord/begrip
2. Beheerst de ll het Latijnse schrift?
Naast de korte leestekst in moedertaal, ook de Engelse/Franse tekst voorleggen -> zo kom je te
weten of ll ook de lettertekens uit het Latijnse alfabet kent
3. Op welke wijze spreekt de ll Latijnse letters uit?
Toetsenblad met Nederlandse woorden voorleggen -> zicht krijgen op fonetische uitspraak (bij
bepaalde woorden zal uitspraak afwijken, die noteer je)
4. Kan de ll de Nederlandse klanken uitspreken?
Letters/lettercombinaties voorzeggen en ll zegt na. Indien fout herhalen. Lukt het erna nog niet? ->
Noteren op blaadje en overgaan tot volgende klank
5. Wordt de visuele discriminatie van de letters beheerst?
Onderscheid tussen op elkaar lijkende lettertekens (nodig om te kunnen lezen)
o -> Toetsenblad van ‘Visuele discriminatie’ waarbij lln zelfstandig letters moeten omcirkelen
die gelijk zijn aan gegeven letter
ONTHAALONDERWIJS VOOR ANK
WAT IS ONTHAALONDERWIJS?
Doelen?
Werken aan Nederlandse taalvaardigheid (i.f.v. doorstromen naar/deelname aan reguliere OW)
Werken aan sociale integratie (in gedurende hele schoolloopbaan en in maatschappij)
DEFINITIE VAN ANK
= Lln in BO vijf jaar of ouder en voorzien aan voorwaarden
Nederlands niet als moedertaal/thuistaal
1
, Onderwijstaal onvoldoende beheersen
Max. 9 maande ingeschreven in school met Nederlands als onderwijstaal
Een nieuwkomer zijn, d.w.z. 1 jaar ononderbroken in België zijn
DEFINITIE GEWEZEN ANDERSTALIGE NIEUWKOMER (GAN)
= Lln in BO die voorgaande schooljaar ANK waren en onthaalonderwijs hadden
ORGANISATIE VAN ONTHAALONDERWIJS
= Een onthaaljaar en vervolgjaar
Drie manieren:
Centrale opvang
o Voltijds in een taalbadklas
o Doel: zo snel mogelijk terug naar de reguliere klas
o Voordelen: ANK van andere achtergrond volgen hetzelfde proces, ze herkennen elkaars situatie
o Nadelen: organisatorisch moeilijk, minder sociale integratie, weinig impliciete taalverwerving door
vb. klasgenoten
Semi-geïntegreerde opvang (voorkeur!)
o Een beperkt aantal uren in de onthaalklas
o Overige lessen bij reguliere klas (MO, LO, STEM/techniek)
o Voordelen: ANK meer betrokken (sociale integratie) en spreekkansen
o Nadelen: er moet goede communicatie (lkr en zorglkr) en afstemming zijn tussen beide lkr’n
Geïntegreerde opvang
o Volgt de lessen mee bij reguliere klas
o Voordeel: maximale integratie
o Nadelen: soms niet gemakkelijk de grote kloof te overbruggen tussen wat ANK kan en wat er van
hem wordt verwacht. Alle lessen volgen = erg lastig/onhaalbaar, vraagt veel van lkr
School houdt rekening met volgende zaken bij het bepalen van organisatievorm:
Welbevinden en kenmerken ll (schoolloopbaan, mondelinge taalvaardigheid, geletterdheid, gecijferdheid)
Grootte en complexiteit van klas
Draagkracht lkr
Tips:
Bij start onthaaltraject haal je de ANK uit klas op momenten dat het moeilijk voor hen is om te volgen
Laat ze tijdens praktische lessen in de klas ; leerkansen om taal op te pikken
Flexibel omgaan met uurrooster onthaalklas ; naar einde toe minder uit reguliere klas halen
ANK in begin samen opvangen, na verloop van tijd apart nemen omdat verschillen te groot worden (of in
groepjes)
2
, o Sowieso een klein groepje zodat je als lkr kan zorgen voor persoonlijk taalaanbod, meer
spreekkansen en meer persoonlijke feedback op taalproductie
WARM EN VEILIG ONTHAAL IN DE KLAS
Klasinrichting (bv. naamkaartjes aan materiaal, ‘familiemuur’, ANK’s plaats dicht bij lkr, in onthaalklas een
wereldkaart, kwaliteitsvolle multiculturele boeken, …)
Communicatie (voorbereiding culturen, welkom heten, geduld, niks overhaasten, ook spreekkansen in eigen
taal, een ‘peter’/’meter’ aanduiden voor vragen, coöperatieve werkvormen, betrekken bij klastaken, …)
WERKEN AAN TAALVAARDIGHEID
WAT MOETEN DE NIEUWKOMERS LEREN?
Schoolse taalvaardigheid eigen maken
Lid van SLV en school; boodschappen leren begrijpen (bv. ‘Hoi!’, ‘Deze brief moet je aan je ouders geven.’)
Vertrouwd raken met instructies tijdens de les
Informatie uit teksten kunnen begrijpen, selecteren en soms samenvatten
Na een paar maanden moeten ze kunnen antwoorden op vragen en vertellen wat ze geleerd hebben
HOE WERKEN AAN SCHOOLSE TAALVAARDIGHEID?
Taal leren door taal te gebruiken
Motiverende opdrachten organiseren, bv. een briefje in onzichtbare inkt ontcijferen om een raadsel op te
lossen -> opdracht hoe ze onzichtbare inkt zichtbaar kunnen maken
Een krachtige leeromgeving scheppen
Stimulerende omgeving om te leren en om zich die schoolse taalvaardigheid eigen te maken
Tips voor beginperiode
Respecteer de ‘stille periode’ dat nieuwkomer doormaakt
Stel vragen waarop non-verbaal op kort antwoord van twee woorden kan gegeven worden
Visueel materiaal meebrengen, nieuwkomers actief aan het werk zetten met doe-opdrachten, handelingen
verwoorden
Bewegingsactiviteiten bieden kans om vertrouwd te raken met instructies
Tips voor andere lln
Verdraagzame en begripvolle sfeer creëren om jonge kinderen bewust te maken van moeilijkheden van
nieuwe taal voor nieuwkomers
Tips voor het werken met gevorderde nieuwkomers
Voldoende tijd geven aan lln om te antwoorden en stel evt ondersteunende vragen + positief reageren op
antwoorden
3
