Dierlijke productie
1 Leerlijn management landbouwhuisdieren
Tewerkstellingsmogelijkheden professionele Bachelor AGR-Dierenzorg mét specialisatie in veeteelt
• Toeleveringsbedrijven: veevoederfirma, KI-organisatie, stalinrichting, adviesbureau’s,
melkcontrole
• Overheids-en controlediensten: FAVV, VLM
• Onderzoeksinstellingen rond dierlijke productie
2 Melkveehouderij
2.1 Productiecyclus en diercategorieën
Productiecyclus:
• Melkproductie begint na kalving
• Eerst bistmelk enkel voor kalf
• Lactatie = 11mnd (afh van conceptie) !!!
• Koe trg bronstig succesvol =
conceptie (bevruchting)
• Na 9mnd wordt kalf geboren
• 1,5mnd voor kalving wordt koe
drooggezet
• Ideale situatie = tkt 385 dgn
1. Structuur melkveehouderij:
Intensieve systemen (bv Vlaanderen)
• jaarrond melkproductie jaarrond kalvingen
• Beweiding/stalvoedering Weideseizoen: vanaf april tot begin november; bijvoederen in
stal
Extensieve systemen (bv Ierland)
• Kalvingen afstemmen op piek grasgroei (april-mei)
✓ Kalvingen in februari-maart
✓ Melkpiek = piek in grasgroei
Producten: melk & kalveren
• Melk: opslag - verwerking
✓ Melk in melkkoeltank (4°C)
1
, ✓ Om 2-3 dagen: ophaling door zuivelfabriek
✓ Verwerking in zuivelfabriek
• Melk: kwaliteitseisen
✓ geen residuen van geneesmiddelen (vb antibiotica) geen remstoffen
✓ geen ziekte-verwekkers (bv. Mastitis) celgetal (#witte bloedcellen)
✓ geen bacteriën kiemgetal (Propere melk)
• Fouten in melkkwaliteit
✓ verminderde prijs
✓ leveringsverbod
Vrouwelijke kalveren = vervangingsstrategie Mannelijke kalveren
bedrijf • Op 14 dagen verkocht (verplichte
✓ Grootste deel wordt gehouden als minimumleeftijd) kalvermesterij
vervangingsvee Hoog • Nuka’s (= nuchtere kalveren/enkel melk
vervangingspercentage gekregen)
• Enkel vaarzen van best presterende • Proberen tot minimum te beperken
ouder(melk)dier worden aangehouden ✓ gebruik van gesexed sperma
• Minder presterende koeien inseminatie geeft vrouwelijke kalven(=duurder)
met BWB-stier • In aparte boxen
✓ Kalveren verkocht aan
afmestbedrijven
✓ Hogere prijs
2. Diercategorieën:
• Kalveren: Mannelijke verkocht (nukka’s) & vrouwelijke= vervangingsvee
• Vrouwelijk jongvee: Dieren die gehouden worden om lacterende koeien te vervangen
• Lacterende koeien: Koeien die melk geven
• Droogstaande koeien: Koeien die geen melk meer geven; droogzetting vanaf 6-8w voor
kalving
• Reform vee: Melkkoeien die uit productie worden genomen & Verkocht via veehandelaar
voor afmest
1.1.1 Zoötechnische structuur
2
,1. 1ste inseminatie:
1ste bronst : rond 240 kg 8 m tot 1 jaar
1ste inseminatie pas op 14-15m (gewicht 350 kg)
Waarom pas op 14-15 m insemineren ?
• Bronst: productie van oestrogenen (= vrouwelijke geslachtshormonen)
o Ontwikkelen vrouwelijke geslachtskenmerken
o Reguleren bronstcyclus
o Stimuleren uierontwikkeling
• Dracht: productie van progesteron (= zwangerschapshormoon)
o Rechtstreekse invloed: Progesteron remt uierontwikkeling afgeremd
o Onrechtstreekse invloed: Negatieve invloed op prolactine afscheiding, Minder
prolactine minder uierontwikkeling
invloed hormonen
• Nastreven naar max. groei tijdens opfok (zo snel mogelijk 350 kg)
o Zo vroeg mogelijke 1ste bronst
o Enkele bronstperiodes zonder insemineren uierontwikkeling
• Ongunstige situatie:
o Dier met zwakke groei verlate bronst (Weinig oestrogenen geproduceerd)
o Inhaalgroei na intensieve voedering snel drachtig (Progesteronproductie)
Zwakke uierontwikkeling
2 jaar kosten
Pas na 2de lactatie winst
3
, 2. 1ste kalving:
• Controle dracht: na 6 weken
o Geen dracht = Nieuwe inseminatie bij volgende bronst & eventueel hormonale
behandeling (=bronstsynchronisatie)
• Afkalving: vaars voldoende goed uitgegroeid = vlotte bevalling te doorstaan & met voldoende
reserve om een lactatie aan te kunnen
3. Inseminatie na partus:
Eerste oestrus na kalving
• 1ste bronst = Onzichtbare bronst (boer merkt bronst niet): gemiddeld na 52d
• Zichtbare éérste bronst: gemiddeld na 75d afkalving
• Nieuwe inseminatie: bij 2debronst na kalving (=96d)
ideaal scenario
Afhankelijk van:
• Pariteit (#kalvingen): oudere koeien significant later nieuwe bronst
• Productie: hoogproductieve koeien significant later nieuwe bronst
• Afkalving met problemen: Verlate bronst
4. Tussenkalftijd (TKT):
• Sterke stijging melkproductie in
Vlaanderen
• Invloed op TKT (op basis van CRV-
gegevens)
o 1990 : TKT=390 dagen
(gemiddeld)
o 2012: TKT=425 dagen (gemiddeld)
Verhoging TKT: interval (afkalven –succesvolle
inseminatie) ↑
4
1 Leerlijn management landbouwhuisdieren
Tewerkstellingsmogelijkheden professionele Bachelor AGR-Dierenzorg mét specialisatie in veeteelt
• Toeleveringsbedrijven: veevoederfirma, KI-organisatie, stalinrichting, adviesbureau’s,
melkcontrole
• Overheids-en controlediensten: FAVV, VLM
• Onderzoeksinstellingen rond dierlijke productie
2 Melkveehouderij
2.1 Productiecyclus en diercategorieën
Productiecyclus:
• Melkproductie begint na kalving
• Eerst bistmelk enkel voor kalf
• Lactatie = 11mnd (afh van conceptie) !!!
• Koe trg bronstig succesvol =
conceptie (bevruchting)
• Na 9mnd wordt kalf geboren
• 1,5mnd voor kalving wordt koe
drooggezet
• Ideale situatie = tkt 385 dgn
1. Structuur melkveehouderij:
Intensieve systemen (bv Vlaanderen)
• jaarrond melkproductie jaarrond kalvingen
• Beweiding/stalvoedering Weideseizoen: vanaf april tot begin november; bijvoederen in
stal
Extensieve systemen (bv Ierland)
• Kalvingen afstemmen op piek grasgroei (april-mei)
✓ Kalvingen in februari-maart
✓ Melkpiek = piek in grasgroei
Producten: melk & kalveren
• Melk: opslag - verwerking
✓ Melk in melkkoeltank (4°C)
1
, ✓ Om 2-3 dagen: ophaling door zuivelfabriek
✓ Verwerking in zuivelfabriek
• Melk: kwaliteitseisen
✓ geen residuen van geneesmiddelen (vb antibiotica) geen remstoffen
✓ geen ziekte-verwekkers (bv. Mastitis) celgetal (#witte bloedcellen)
✓ geen bacteriën kiemgetal (Propere melk)
• Fouten in melkkwaliteit
✓ verminderde prijs
✓ leveringsverbod
Vrouwelijke kalveren = vervangingsstrategie Mannelijke kalveren
bedrijf • Op 14 dagen verkocht (verplichte
✓ Grootste deel wordt gehouden als minimumleeftijd) kalvermesterij
vervangingsvee Hoog • Nuka’s (= nuchtere kalveren/enkel melk
vervangingspercentage gekregen)
• Enkel vaarzen van best presterende • Proberen tot minimum te beperken
ouder(melk)dier worden aangehouden ✓ gebruik van gesexed sperma
• Minder presterende koeien inseminatie geeft vrouwelijke kalven(=duurder)
met BWB-stier • In aparte boxen
✓ Kalveren verkocht aan
afmestbedrijven
✓ Hogere prijs
2. Diercategorieën:
• Kalveren: Mannelijke verkocht (nukka’s) & vrouwelijke= vervangingsvee
• Vrouwelijk jongvee: Dieren die gehouden worden om lacterende koeien te vervangen
• Lacterende koeien: Koeien die melk geven
• Droogstaande koeien: Koeien die geen melk meer geven; droogzetting vanaf 6-8w voor
kalving
• Reform vee: Melkkoeien die uit productie worden genomen & Verkocht via veehandelaar
voor afmest
1.1.1 Zoötechnische structuur
2
,1. 1ste inseminatie:
1ste bronst : rond 240 kg 8 m tot 1 jaar
1ste inseminatie pas op 14-15m (gewicht 350 kg)
Waarom pas op 14-15 m insemineren ?
• Bronst: productie van oestrogenen (= vrouwelijke geslachtshormonen)
o Ontwikkelen vrouwelijke geslachtskenmerken
o Reguleren bronstcyclus
o Stimuleren uierontwikkeling
• Dracht: productie van progesteron (= zwangerschapshormoon)
o Rechtstreekse invloed: Progesteron remt uierontwikkeling afgeremd
o Onrechtstreekse invloed: Negatieve invloed op prolactine afscheiding, Minder
prolactine minder uierontwikkeling
invloed hormonen
• Nastreven naar max. groei tijdens opfok (zo snel mogelijk 350 kg)
o Zo vroeg mogelijke 1ste bronst
o Enkele bronstperiodes zonder insemineren uierontwikkeling
• Ongunstige situatie:
o Dier met zwakke groei verlate bronst (Weinig oestrogenen geproduceerd)
o Inhaalgroei na intensieve voedering snel drachtig (Progesteronproductie)
Zwakke uierontwikkeling
2 jaar kosten
Pas na 2de lactatie winst
3
, 2. 1ste kalving:
• Controle dracht: na 6 weken
o Geen dracht = Nieuwe inseminatie bij volgende bronst & eventueel hormonale
behandeling (=bronstsynchronisatie)
• Afkalving: vaars voldoende goed uitgegroeid = vlotte bevalling te doorstaan & met voldoende
reserve om een lactatie aan te kunnen
3. Inseminatie na partus:
Eerste oestrus na kalving
• 1ste bronst = Onzichtbare bronst (boer merkt bronst niet): gemiddeld na 52d
• Zichtbare éérste bronst: gemiddeld na 75d afkalving
• Nieuwe inseminatie: bij 2debronst na kalving (=96d)
ideaal scenario
Afhankelijk van:
• Pariteit (#kalvingen): oudere koeien significant later nieuwe bronst
• Productie: hoogproductieve koeien significant later nieuwe bronst
• Afkalving met problemen: Verlate bronst
4. Tussenkalftijd (TKT):
• Sterke stijging melkproductie in
Vlaanderen
• Invloed op TKT (op basis van CRV-
gegevens)
o 1990 : TKT=390 dagen
(gemiddeld)
o 2012: TKT=425 dagen (gemiddeld)
Verhoging TKT: interval (afkalven –succesvolle
inseminatie) ↑
4
