Scheikunde
Hoofdstuk 5
§ 5.1 zoutformules en namen
Zouten zijn opgebouwd uit metaalatomen en niet-metaalatomen. Positieve en negatieve
ionen trekken elkaar aan door hun tegengestelde lading, er wordt een ionbinding gevormd.
De positieve en negatieve ionen zijn regelmatig gerangschikt in een kristalrooster. Het
kristalrooster bij zouten is een ionrooster.
Ionen die uit één atoomsoort bestaan, noem je enkelvoudige ionen. Positieve enkelvoudige
ionen ontstaat uit metaalatomen doordat deze één of meer elektronen afstaan.
Negatieve enkelvoudige ionen ontstaan uit niet-metaalatomen doordat deze één of meer
elektronen opnemen.
Er zijn ook ionen die uit twee of meer verschillende atoomsoorten bestaan. Dit zijn de
samengestelde ionen. In zo’n samengesteld ion zijn de atomen met een atoombinding aan
elkaar gebonden en het ion als geheel heeft elektronen opgenomen of afgestaan. Er bestaan
zowel positieve als negatieve samengestelde ionen.
De systematische naam van een zout is afgeleid van de namen van de ionen waaruit het zout
is opgebouwd. Die namen worden aan elkaar gekoppeld, waarbij de naam van het positieve
ion altijd voorop staat.
Sommige zouten hebben naast de systematische naam ook nog een andere naam, de triviale
naam. Een voorbeeld is keukenzout.
Zouten zijn ongeladen, dat kan alleen als in het zout de totale lading van de positieve ionen
gelijk is aan de totale lading van de negatieve ionen. Omdat de lading van een ion vaststaat,
komen ionen altijd in een vaste verhouding in een zout voor. Een zoutformule noem je ook
een verhoudingsformule.
naam Formule
Fluoride-ion F-
Chloride-ion Cl-
Bromide-ion Br-
Jodide-ion I-
Oxide-ion O2-
Sulfide-ion S2-
naam Molecuulformule
Methaan CH4
Ethaan C2H6
Propaan C3H8
Butaan C4H10
Pentaan C5H12
hexaan C6H14
, Hoofdstuk 6
Koolstofchemie
§ 6.1 Alkanen en alkenen
De chemie die zich bezig houdt met het bestuderen van koolstofverbindingen wordt
organische chemie genoemd. Tegenwoordig noemen we dit koolstofchemie.
Er zijn heel veel verschillende koolstofverbindingen. Het is daarom nodig deze
koolstofverbindingen onder te verdelen in klassen die bepaalde eigenschapen met elkaar
gemeen hebben. Een voorbeeld van zo’n klasse zijn de koolwaterstoffen. Koolwaterstoffen
worden onder andere ingedeeld op grond van de onderstaande kenmerken.
Je weet nu dat de covalente van de atoomsoort C vier is en die van H één. Dit wilt zeggen dat
elk C-atoom vier bindingen aangaat met andere atomen en een H-atoom één binding
aangaat met een ander atoom.
In een onvertakt koolstofwatermolecuul is elk C-atoom met maximaal twee andere C-atomen
verbonden. In een vertakt koolstofwatermolecuul komt minstens één C-atoom voor dat met
drie of vier andere C-atomen is verbonden.
Isomerie / structuurisomerie er is een molecuulformule (bijv. C4H10, hier kunnen twee
verschillende stoffen van bestaan met bijvoorbeeld verschillende kookpunten, die allebei de
molecuulformule C4H10 hebben. De twee verschillende stoffen zijn isomeren.
In een verzadigd koolstofwatermolecuul komen tussen C-atomen uitsluitend enkele
atoombindingen voor. In een onverzadigd koolstofwatermolecuul komen tussen C-atomen
één of meer dubbele atoombindingen voor.
Alkanen:
Alkaanmoleculen kunnen vertakt en onvertakt zijn. Tussen de C-atomen in een
alkaanmolecuul komen alleen enkelvoudige bindingen voor. Alkanen zijn dus altijd
verzadigde verbinding.
Alkenen:
Alkeenmoleculen kunnen vertakt en onvertakt zijn. In een alkeenmolecuul komt één dubbele
binding tussen twee C-atomen voor. Door die extra binding tussen twee C-atomen zijn er
twee H-atomen minder dan in een alkaan met evenveel C-atomen. Alkenen zijn dus
onverzadigd.
Alkanen:
Formule Naam
1. CH4 Methaan
2. C2H6 Ethaan
3. C3H8 Propaan
4. C4H10 butaan
Hoofdstuk 5
§ 5.1 zoutformules en namen
Zouten zijn opgebouwd uit metaalatomen en niet-metaalatomen. Positieve en negatieve
ionen trekken elkaar aan door hun tegengestelde lading, er wordt een ionbinding gevormd.
De positieve en negatieve ionen zijn regelmatig gerangschikt in een kristalrooster. Het
kristalrooster bij zouten is een ionrooster.
Ionen die uit één atoomsoort bestaan, noem je enkelvoudige ionen. Positieve enkelvoudige
ionen ontstaat uit metaalatomen doordat deze één of meer elektronen afstaan.
Negatieve enkelvoudige ionen ontstaan uit niet-metaalatomen doordat deze één of meer
elektronen opnemen.
Er zijn ook ionen die uit twee of meer verschillende atoomsoorten bestaan. Dit zijn de
samengestelde ionen. In zo’n samengesteld ion zijn de atomen met een atoombinding aan
elkaar gebonden en het ion als geheel heeft elektronen opgenomen of afgestaan. Er bestaan
zowel positieve als negatieve samengestelde ionen.
De systematische naam van een zout is afgeleid van de namen van de ionen waaruit het zout
is opgebouwd. Die namen worden aan elkaar gekoppeld, waarbij de naam van het positieve
ion altijd voorop staat.
Sommige zouten hebben naast de systematische naam ook nog een andere naam, de triviale
naam. Een voorbeeld is keukenzout.
Zouten zijn ongeladen, dat kan alleen als in het zout de totale lading van de positieve ionen
gelijk is aan de totale lading van de negatieve ionen. Omdat de lading van een ion vaststaat,
komen ionen altijd in een vaste verhouding in een zout voor. Een zoutformule noem je ook
een verhoudingsformule.
naam Formule
Fluoride-ion F-
Chloride-ion Cl-
Bromide-ion Br-
Jodide-ion I-
Oxide-ion O2-
Sulfide-ion S2-
naam Molecuulformule
Methaan CH4
Ethaan C2H6
Propaan C3H8
Butaan C4H10
Pentaan C5H12
hexaan C6H14
, Hoofdstuk 6
Koolstofchemie
§ 6.1 Alkanen en alkenen
De chemie die zich bezig houdt met het bestuderen van koolstofverbindingen wordt
organische chemie genoemd. Tegenwoordig noemen we dit koolstofchemie.
Er zijn heel veel verschillende koolstofverbindingen. Het is daarom nodig deze
koolstofverbindingen onder te verdelen in klassen die bepaalde eigenschapen met elkaar
gemeen hebben. Een voorbeeld van zo’n klasse zijn de koolwaterstoffen. Koolwaterstoffen
worden onder andere ingedeeld op grond van de onderstaande kenmerken.
Je weet nu dat de covalente van de atoomsoort C vier is en die van H één. Dit wilt zeggen dat
elk C-atoom vier bindingen aangaat met andere atomen en een H-atoom één binding
aangaat met een ander atoom.
In een onvertakt koolstofwatermolecuul is elk C-atoom met maximaal twee andere C-atomen
verbonden. In een vertakt koolstofwatermolecuul komt minstens één C-atoom voor dat met
drie of vier andere C-atomen is verbonden.
Isomerie / structuurisomerie er is een molecuulformule (bijv. C4H10, hier kunnen twee
verschillende stoffen van bestaan met bijvoorbeeld verschillende kookpunten, die allebei de
molecuulformule C4H10 hebben. De twee verschillende stoffen zijn isomeren.
In een verzadigd koolstofwatermolecuul komen tussen C-atomen uitsluitend enkele
atoombindingen voor. In een onverzadigd koolstofwatermolecuul komen tussen C-atomen
één of meer dubbele atoombindingen voor.
Alkanen:
Alkaanmoleculen kunnen vertakt en onvertakt zijn. Tussen de C-atomen in een
alkaanmolecuul komen alleen enkelvoudige bindingen voor. Alkanen zijn dus altijd
verzadigde verbinding.
Alkenen:
Alkeenmoleculen kunnen vertakt en onvertakt zijn. In een alkeenmolecuul komt één dubbele
binding tussen twee C-atomen voor. Door die extra binding tussen twee C-atomen zijn er
twee H-atomen minder dan in een alkaan met evenveel C-atomen. Alkenen zijn dus
onverzadigd.
Alkanen:
Formule Naam
1. CH4 Methaan
2. C2H6 Ethaan
3. C3H8 Propaan
4. C4H10 butaan
