Inhoud
Week 1...................................................................................................................................................4
Hoorcollege: Inleiding.........................................................................................................................4
Bijzonder strafrecht hoorcollege: Historische ontwikkeling van het strafrecht..............................6
E-module: Causaliteit....................................................................................................................10
Voorbereidingsvragen...................................................................................................................13
Werkgroep: Causaal verband...........................................................................................................15
Arresten........................................................................................................................................18
Week 2.................................................................................................................................................20
Hoorcollege: Strafbaar feit en wederrechtelijkheid..........................................................................20
Bijzonder strafrecht hoorcollege: Inleiding penitentiair recht en vrijheidsbenemende straffen...24
Kennisclip: Wederrechtelijkheid...................................................................................................35
Voorbereidingsvragen...................................................................................................................37
Verdiepingswerkgroep: De rol van toestemming bij strafbaar gesteld gedrag.................................39
Arresten........................................................................................................................................41
Week 3.................................................................................................................................................42
Hoorcollege: Schuldbeginsel, verwijtbaarheid, opzet en culpa........................................................42
Bijzonder strafrecht hoorcollege: Straftoemeting en vrijheidsbeperkende sancties en
voorwaarden................................................................................................................................45
Kennisclip: Opzet..........................................................................................................................51
Voorbereidingsvragen...................................................................................................................53
Werkgroep: Opzet............................................................................................................................55
Arresten........................................................................................................................................59
Week 4.................................................................................................................................................61
Hoorcollege: Voorbedachte raad en roekeloosheid.........................................................................61
Bijzonder strafrecht hoorcollege: Vrijheidsbenemende maatregelen...........................................65
Kennisclip: Culpa...........................................................................................................................73
Voorbereidingsvragen...................................................................................................................75
Werkgroep: Culpa.............................................................................................................................77
Arresten........................................................................................................................................79
Week 5.................................................................................................................................................81
Hoorcollege: Strafbaarstelling in de voorfase: voorbereiding en samenspanning............................81
Bijzonder strafrecht hoorcollege: Vermogenssancties..................................................................84
E-module: Poging, voorbereiding en vrijwillige terugtred............................................................90
E-module: Synthese (Deel I)..........................................................................................................93
T1
, Voorbereidingsvragen...................................................................................................................94
Werkgroep: Poging en vrijwillige terugtred......................................................................................96
Arresten........................................................................................................................................99
Week 6...............................................................................................................................................101
Hoorcollege: Deelneming (algemeen)............................................................................................101
Bijzonder strafrecht hoorcollege: Wet wapens en munitie & Opiumwet....................................105
E-module: Deelneming...............................................................................................................110
Voorbereidingsvragen.................................................................................................................116
Werkgroep: Deelneming.................................................................................................................118
Arresten......................................................................................................................................121
Week 7...............................................................................................................................................123
Hoorcollege: Strafuitsluitingsgronden............................................................................................123
Bijzonder strafrecht hoorcollege: Forensische psychiatrie..........................................................127
E-module: Strafuitsluitingsgronden............................................................................................129
Voorbereidingsvragen.................................................................................................................131
Werkgroep: Strafuitsluitingsgronden.............................................................................................133
Arresten......................................................................................................................................137
Week 8...............................................................................................................................................140
Hoorcollege: Deelneming bijzonder: groepscriminaliteit...............................................................140
Bijzonder strafrecht hoorcollege: Bijzonder strafrecht III...........................................................142
Voorbereidingsvragen.................................................................................................................148
Verdiepingswerkgroep: Noodweer(exces) in rechtsvergelijkend perspectief.................................151
Week 9...............................................................................................................................................154
Hoorcollege: Strafbare rechtspersoon; overheid............................................................................154
E-module: Functioneel daderschap............................................................................................159
Voorbereidingsvragen.................................................................................................................161
Werkgroep: Daderschap rechtspersoon; feitelijk leidinggeven......................................................163
Arresten......................................................................................................................................167
Week 10.............................................................................................................................................169
Hoorcollege: Vermogens- en begunstigingsdelicten......................................................................169
Kennisclip: Samenloop................................................................................................................173
Voorbereidingsvragen.................................................................................................................176
Werkgroep: Samenloop..................................................................................................................178
Arresten......................................................................................................................................181
Week 11.............................................................................................................................................183
Hoorcollege: Zedendelicten............................................................................................................183
T2
, Voorbereidingsvragen.................................................................................................................187
Verdiepingswerkgroep: De invloed van de procesopstelling van de verdachte bij het bewijzen van
medeplegen....................................................................................................................................189
Arresten......................................................................................................................................193
Week 12.............................................................................................................................................195
Responsiecollege............................................................................................................................195
T3
, Week 1
Hoorcollege: Inleiding
Inleiding
Functie van strafrecht
Belang materieel strafrecht: legitimeert strafrechtelijk optreden overheid
Formeel en materieel strafrecht: onderscheiden, maar niet gescheiden ‘De methode van het
materiele strafrecht’:
Algemene leerstukken niet gedefinieerd in de wet
Criteria uit standaardarresten van de Hoge Raad Toepassing van deze criteria op de casus Twee
kanttekeningen:
1. Beperkte toetsing in cassatie (begrijpelijkheid en motivering)
2. Sommige leerstukken spelen een beperkte rol in de rechtspraak, maar wel een belangrijke rol
in opsporing en vervolging (bv. strafuitsluitingsgronden)
Doel en wezen van straf
Straf = vergelding = opzettelijk toebrengen van leed
Rechtvaardiging?
- Vergeldingstheorieën misdrijf = grondslag van straf = daad staat centraal
Klassieke richting (o.a. Beccaria, 1764):
1. Uitsluitend geschreven wetboeken
2. Geen onnodige strafbaarstellingen
3. Duidelijke en heldere formuleringen
4. Proportionele straffen
5. Effectieve bestraffing
6. Geen preventief optreden door de overheid
7. Openbare bestraffing
- Preventietheorieën straf = middel om verschillende doelen te bereiken = dader staat
centraal
Moderne richting (o.a. Internationale Kriminalistische Vereinigung (1889):
Von Liszt, Prins en Van Hamel
Verenigingstheorie in Nederland
In Nederland: compromis tussen Klassieke en Moderne richting = verenigingstheorie ligt ten
grondslag
Pompe (1959): het wezen van straf = vergelding van schuld; het doel van straf = behartiging
algemeen welzijn; en de werking van straf = speciale en generale preventie
De tijdsgeest: van ultimum remedium naar…
Modderman (Wetboek van Strafrecht 1886): door ingrijpende en pijnlijke karakter van het
strafrecht alleen toepassing als uiterst redmiddel
Naar … optimum remedium?
T4
Week 1...................................................................................................................................................4
Hoorcollege: Inleiding.........................................................................................................................4
Bijzonder strafrecht hoorcollege: Historische ontwikkeling van het strafrecht..............................6
E-module: Causaliteit....................................................................................................................10
Voorbereidingsvragen...................................................................................................................13
Werkgroep: Causaal verband...........................................................................................................15
Arresten........................................................................................................................................18
Week 2.................................................................................................................................................20
Hoorcollege: Strafbaar feit en wederrechtelijkheid..........................................................................20
Bijzonder strafrecht hoorcollege: Inleiding penitentiair recht en vrijheidsbenemende straffen...24
Kennisclip: Wederrechtelijkheid...................................................................................................35
Voorbereidingsvragen...................................................................................................................37
Verdiepingswerkgroep: De rol van toestemming bij strafbaar gesteld gedrag.................................39
Arresten........................................................................................................................................41
Week 3.................................................................................................................................................42
Hoorcollege: Schuldbeginsel, verwijtbaarheid, opzet en culpa........................................................42
Bijzonder strafrecht hoorcollege: Straftoemeting en vrijheidsbeperkende sancties en
voorwaarden................................................................................................................................45
Kennisclip: Opzet..........................................................................................................................51
Voorbereidingsvragen...................................................................................................................53
Werkgroep: Opzet............................................................................................................................55
Arresten........................................................................................................................................59
Week 4.................................................................................................................................................61
Hoorcollege: Voorbedachte raad en roekeloosheid.........................................................................61
Bijzonder strafrecht hoorcollege: Vrijheidsbenemende maatregelen...........................................65
Kennisclip: Culpa...........................................................................................................................73
Voorbereidingsvragen...................................................................................................................75
Werkgroep: Culpa.............................................................................................................................77
Arresten........................................................................................................................................79
Week 5.................................................................................................................................................81
Hoorcollege: Strafbaarstelling in de voorfase: voorbereiding en samenspanning............................81
Bijzonder strafrecht hoorcollege: Vermogenssancties..................................................................84
E-module: Poging, voorbereiding en vrijwillige terugtred............................................................90
E-module: Synthese (Deel I)..........................................................................................................93
T1
, Voorbereidingsvragen...................................................................................................................94
Werkgroep: Poging en vrijwillige terugtred......................................................................................96
Arresten........................................................................................................................................99
Week 6...............................................................................................................................................101
Hoorcollege: Deelneming (algemeen)............................................................................................101
Bijzonder strafrecht hoorcollege: Wet wapens en munitie & Opiumwet....................................105
E-module: Deelneming...............................................................................................................110
Voorbereidingsvragen.................................................................................................................116
Werkgroep: Deelneming.................................................................................................................118
Arresten......................................................................................................................................121
Week 7...............................................................................................................................................123
Hoorcollege: Strafuitsluitingsgronden............................................................................................123
Bijzonder strafrecht hoorcollege: Forensische psychiatrie..........................................................127
E-module: Strafuitsluitingsgronden............................................................................................129
Voorbereidingsvragen.................................................................................................................131
Werkgroep: Strafuitsluitingsgronden.............................................................................................133
Arresten......................................................................................................................................137
Week 8...............................................................................................................................................140
Hoorcollege: Deelneming bijzonder: groepscriminaliteit...............................................................140
Bijzonder strafrecht hoorcollege: Bijzonder strafrecht III...........................................................142
Voorbereidingsvragen.................................................................................................................148
Verdiepingswerkgroep: Noodweer(exces) in rechtsvergelijkend perspectief.................................151
Week 9...............................................................................................................................................154
Hoorcollege: Strafbare rechtspersoon; overheid............................................................................154
E-module: Functioneel daderschap............................................................................................159
Voorbereidingsvragen.................................................................................................................161
Werkgroep: Daderschap rechtspersoon; feitelijk leidinggeven......................................................163
Arresten......................................................................................................................................167
Week 10.............................................................................................................................................169
Hoorcollege: Vermogens- en begunstigingsdelicten......................................................................169
Kennisclip: Samenloop................................................................................................................173
Voorbereidingsvragen.................................................................................................................176
Werkgroep: Samenloop..................................................................................................................178
Arresten......................................................................................................................................181
Week 11.............................................................................................................................................183
Hoorcollege: Zedendelicten............................................................................................................183
T2
, Voorbereidingsvragen.................................................................................................................187
Verdiepingswerkgroep: De invloed van de procesopstelling van de verdachte bij het bewijzen van
medeplegen....................................................................................................................................189
Arresten......................................................................................................................................193
Week 12.............................................................................................................................................195
Responsiecollege............................................................................................................................195
T3
, Week 1
Hoorcollege: Inleiding
Inleiding
Functie van strafrecht
Belang materieel strafrecht: legitimeert strafrechtelijk optreden overheid
Formeel en materieel strafrecht: onderscheiden, maar niet gescheiden ‘De methode van het
materiele strafrecht’:
Algemene leerstukken niet gedefinieerd in de wet
Criteria uit standaardarresten van de Hoge Raad Toepassing van deze criteria op de casus Twee
kanttekeningen:
1. Beperkte toetsing in cassatie (begrijpelijkheid en motivering)
2. Sommige leerstukken spelen een beperkte rol in de rechtspraak, maar wel een belangrijke rol
in opsporing en vervolging (bv. strafuitsluitingsgronden)
Doel en wezen van straf
Straf = vergelding = opzettelijk toebrengen van leed
Rechtvaardiging?
- Vergeldingstheorieën misdrijf = grondslag van straf = daad staat centraal
Klassieke richting (o.a. Beccaria, 1764):
1. Uitsluitend geschreven wetboeken
2. Geen onnodige strafbaarstellingen
3. Duidelijke en heldere formuleringen
4. Proportionele straffen
5. Effectieve bestraffing
6. Geen preventief optreden door de overheid
7. Openbare bestraffing
- Preventietheorieën straf = middel om verschillende doelen te bereiken = dader staat
centraal
Moderne richting (o.a. Internationale Kriminalistische Vereinigung (1889):
Von Liszt, Prins en Van Hamel
Verenigingstheorie in Nederland
In Nederland: compromis tussen Klassieke en Moderne richting = verenigingstheorie ligt ten
grondslag
Pompe (1959): het wezen van straf = vergelding van schuld; het doel van straf = behartiging
algemeen welzijn; en de werking van straf = speciale en generale preventie
De tijdsgeest: van ultimum remedium naar…
Modderman (Wetboek van Strafrecht 1886): door ingrijpende en pijnlijke karakter van het
strafrecht alleen toepassing als uiterst redmiddel
Naar … optimum remedium?
T4
