Inhoudsopgave
DEEL I: rechten van de pa1ënt ......................................................................................................................... 6
Inleiding ............................................................................................................................................................. 6
Toepassingsgebied Wet Pa2ëntenrechten ........................................................................................................ 7
Rechtshandhaving ............................................................................................................................................. 9
Inhoud Wet Pa2ëntenrechten ........................................................................................................................... 9
• Medewerkingsplicht ............................................................................................................................. 9
• Recht op zel6eschikking (autonomie) en kwaliteitsvolle dienstenverstrekking ................................ 10
• Vrije keuze van een beroepsbeoefenaar ............................................................................................ 11
• Recht op gezondheidstoestandinformaCe ......................................................................................... 12
• Recht op geïnformeerde toestemming .............................................................................................. 16
• Rechten inzake het paCëntendossier ................................................................................................. 26
• Bescherming persoonlijke levenssfeer (privacy) en inCmiteit ............................................................ 32
• Klachtrecht en ombudsfuncCe ........................................................................................................... 34
• Recht op pijnbestrijding ..................................................................................................................... 35
DEEL II: beroepsgeheim & privacybescherming ............................................................................................. 35
Inleiding ........................................................................................................................................................... 35
Het misdrijf ‘schending beroepsgeheim’: cons2tu2eve elementen ............................................................... 37
• Tekst art. 458 Strafwetboek ............................................................................................................... 37
• Een bekendmaking aan een derde ..................................................................................................... 37
• Een toevertrouwd geheim .................................................................................................................. 38
• Over een geïdenCficeerd of idenCficeerbare persoon ....................................................................... 39
• OpzeUelijke bekendmaking ................................................................................................................ 39
• Bekendmaking door geheimplichCge ................................................................................................. 39
Discre2eplicht .................................................................................................................................................. 40
Uitzonderingen op beroepsgeheim ................................................................................................................. 41
• Algemene uitzonderingsgronden ....................................................................................................... 41
• Toestemming van geheimgerechCgde................................................................................................ 41
• Specifieke uitzonderingsgronden ....................................................................................................... 42
- TherapeuCsche noodzaak.............................................................................................................. 42
- Gedeeld beroepsgeheim ............................................................................................................... 42
- Verstrekken van info aan het RIZIV ................................................................................................ 43
- Overmaken van info aan het FMO ................................................................................................. 43
- Overige specifieke weUelijke uitzonderingen ................................................................................ 43
- Getuigenis in rechte....................................................................................................................... 43
- Rechterlijk bevel overlegging stukken ........................................................................................... 44
- Verdediging in rechte..................................................................................................................... 44
- PaCënt als slachtoffer van misdrijf ................................................................................................ 44
- Noodtoestand ................................................................................................................................ 45
- Melding van misbruik van kinderen of kwetsbare personen (458 bis Sw.).................................... 46
- Casusoverleg bij dreigend geweld (art. 458 ter) ............................................................................ 47
- Bekendmaking aan tuchtoverheid ................................................................................................. 48
Het Beroepsgeheim & onderzoeksmaatregelen ............................................................................................. 48
• Huiszoeking & inbeslagname ............................................................................................................. 48
1
, • Zorgverlener verdacht van misdrijf .................................................................................................... 48
• PaCënt verdacht van misdrijf ............................................................................................................. 48
• PaCënt slachtoffer van misdrijf........................................................................................................... 48
DEEL V: medische aansprakelijkheid.............................................................................................................. 49
Rechtsverhouding zorgverlener – pa2ënt ....................................................................................................... 49
• Contractuele rechtsverhouding arts/ZH en paCënt (art. 1134 Oud BW) ........................................... 49
• Buitencontractuele rechtsverhouding arts/ZH en paCënt (art. 1382 ev Oud BW) ............................. 51
• RelevanCe onderscheid ...................................................................................................................... 51
Aansprakelijkheid van de arts en het ziekenhuis voor eigen gedrag ............................................................. 52
• Aard van de verbintenis ..................................................................................................................... 52
• Aansprakelijkheid ZH voor gebrekkige organisaCe ............................................................................. 53
• Aansprakelijkheid arts/ZH voor medisch handelen ............................................................................ 55
- (1) De fout ..................................................................................................................................... 55
- (2) Schade ...................................................................................................................................... 62
- (3) Causaal verband ....................................................................................................................... 64
- (4) Nieuwe regels bewijsrecht ....................................................................................................... 65
Aansprakelijkheid van de arts en het ziekenhuis voor andermans daad ....................................................... 66
• Centrale ziekenhuisaansprakelijkheid ................................................................................................ 66
• Aansprakelijkheid van de aansteller voor aangestelde ...................................................................... 66
- Quid fout verpleegkundige? .......................................................................................................... 67
- Quid fout arts-specialist-in-opleiding (ASO) .................................................................................. 67
• Aansprakelijkheid van de chirurg voor hulppersonen/teamleden ..................................................... 68
• Aansprakelijkheid van ziekenhuisorganen.......................................................................................... 68
Aansprakelijkheid van de arts en het ziekenhuis voor gebrekkige zaken ...................................................... 69
• Contractuele aansprakelijkheid gebrekkige zaken ............................................................................. 69
• Wet Productaansprakelijkheid ........................................................................................................... 70
• Buitencontractuele aansprakelijkheid voor gebrekkige zaken ........................................................... 71
Wet Medische Ongevallen ............................................................................................................................... 71
• RaCo WMO ......................................................................................................................................... 71
• Toepassingsgebied ............................................................................................................................. 72
• Taken Fonds Medische Ongevallen .................................................................................................... 73
• Vergoedingsvoorwaarden - algemeen................................................................................................ 73
• Vergoedingsvoorwaarden - MOZA ..................................................................................................... 74
• Vergoedingsvoorwaarden – ernstcriterium ........................................................................................ 76
• Procedure ........................................................................................................................................... 77
DEEL III: statuut van beroepsbeoefenaars ..................................................................................................... 79
Inleiding ........................................................................................................................................................... 79
De arts .............................................................................................................................................................. 81
• A. Voorwaarden beroepsuitoefening ................................................................................................. 81
• B. (On)wehge uitoefening geneeskunde ........................................................................................... 82
De apotheker.................................................................................................................................................... 83
• A. Voorwaarden beroepsuitoefening ................................................................................................. 83
• B. (Onwehge) uitoefening artsenijbereidkunde ................................................................................ 83
• C. FarmaceuCsche zorg....................................................................................................................... 84
• D. Soorten apotheken ........................................................................................................................ 84
De tandarts .................................................................................................................................................. 84
• A. Voorwaarden beroepsuitoefening ................................................................................................. 84
• B. (Onwehge) uitoefening van tandheelkunde ................................................................................. 84
De kinesitherapeut........................................................................................................................................... 85
2
, De verpleegkundige ......................................................................................................................................... 86
• A. Voorwaarden beroepsuitoefening ................................................................................................. 86
• B. (Onwehge) beroepsuitoefening .................................................................................................... 86
• C. Verpleegkundige bevoegdheden .................................................................................................... 86
De zorgkundige ................................................................................................................................................ 87
De vroedvrouw................................................................................................................................................. 88
• A. Voorwaarden beroepsuitoefening ................................................................................................. 88
• B. Bevoegdheden vroedvrouw ........................................................................................................... 88
De Paramedische beroepen ............................................................................................................................. 89
Geestelijke gezondheidszorgberoepen ............................................................................................................ 89
• A. Psycholoog ..................................................................................................................................... 89
• B. Klinisch psycholoog en klinisch orthopedagoog ............................................................................. 89
• C. Psychotherapie ............................................................................................................................... 90
• D. Deontologische code...................................................................................................................... 90
Niet-conven2onele geneeswijzen .................................................................................................................... 91
DEEL IV: rechten en plichten.......................................................................................................................... 92
Diagnos2sche en therapeu2sche vrijheid ....................................................................................................... 92
• A. Inleiding ......................................................................................................................................... 92
• B. Rechtsgronden ............................................................................................................................... 93
Recht op een honorarium ................................................................................................................................ 96
• A. Recht op een honorarium .............................................................................................................. 96
• B. Bepaling van het ereloon ............................................................................................................... 97
Recht op reclamevoering ............................................................................................................................... 100
Recht op medewerking van de pa2ënt ......................................................................................................... 100
Kwaliteitswet ................................................................................................................................................. 101
• A. Aanleiding van de wet .................................................................................................................. 101
• B. Inwerkingtreding .......................................................................................................................... 102
• C. Toepassingsgebied ....................................................................................................................... 102
• D. RelaCe tot andere wetgeving ....................................................................................................... 103
• E. Overzicht kwaliteitsnormen ......................................................................................................... 103
- TherapeuCsche vrijheid ............................................................................................................... 103
- Bekwaamheid, visum en porjolio ............................................................................................... 103
- Doorverwijzing ............................................................................................................................ 104
- KarakterisaCe ............................................................................................................................... 105
- Omkadering ................................................................................................................................. 106
- Anxiolyse en anesthesie .............................................................................................................. 106
- ConCnuïteit .................................................................................................................................. 108
- Voorschrilen ............................................................................................................................... 109
- PermanenCe ................................................................................................................................ 109
- Reclame ....................................................................................................................................... 109
- PrakCjkinformaCe ........................................................................................................................ 109
- Nieuwe regels paCëntendossier .................................................................................................. 109
- Toegang tot gezondheidsgegevens .............................................................................................. 110
• F. Toezicht & sancCes........................................................................................................................ 112
Orde der Artsen .............................................................................................................................................. 114
• Historiek ........................................................................................................................................... 114
• Opdracht .......................................................................................................................................... 114
• Statuut .............................................................................................................................................. 115
• Inschrijving ....................................................................................................................................... 115
3
, • Organen ............................................................................................................................................ 117
- Provinciale Raden ........................................................................................................................ 117
- Raden van beroep ....................................................................................................................... 118
- NaConale Raad ............................................................................................................................ 118
• Code van Geneeskundige Plichtenleer ............................................................................................. 119
• Adviezen ........................................................................................................................................... 119
• Tuchtrecht ........................................................................................................................................ 120
DEEL VI: juridische reac1es wilsonbekwaamheid ........................................................................................ 123
Inleiding ......................................................................................................................................................... 123
Minderjarigen ................................................................................................................................................ 123
• A. Uitgangspunt ................................................................................................................................ 123
• B. Vertegenwoordiging door ouders ................................................................................................ 123
• C. Beoordeling wils(on)bekwaamheid bij minderjarigen ................................................................. 125
• D. Gevolgen voor beroepsgeheim en privacybescherming .............................................................. 125
Meerderjarige wilsonbekwamen .................................................................................................................. 125
• Inleiding............................................................................................................................................ 125
• Zelf gekozen vertegenwoordiger ...................................................................................................... 126
• Door Vrederechter aangestelde bewindvoerder .............................................................................. 126
• Cascade familieleden ....................................................................................................................... 127
• Beroepsbeoefenaar .......................................................................................................................... 127
• Uitzonderingen op vertegenwoordigingsregeling/conflictenregeling .............................................. 128
Dwangopneming van geesteszieken ............................................................................................................. 128
• A. Inleiding ....................................................................................................................................... 128
• B. Basisprincipes WBPG.................................................................................................................... 129
• C. Voorwaarden voor collocaCe ....................................................................................................... 129
• D. Beschermingsmaatregelen........................................................................................................... 132
Dwangbehandelingen ................................................................................................................................... 135
DEEL VII: begin van leven ............................................................................................................................ 136
Medisch begeleide voortplan2ng .................................................................................................................. 136
• Omschrijving .................................................................................................................................... 136
• 1) lntra-uteriene inseminaCe ........................................................................................................... 136
• 2) KunstmaCge inseminaCe .............................................................................................................. 136
• 3) In-vitroferClisaCe (IVF) ................................................................................................................. 136
• 4) ICSI ............................................................................................................................................... 137
• 5) Pre-implantaCe-diagnose (PID) .................................................................................................... 138
• 6) ReproducCef kloneren ................................................................................................................. 138
• Ethische en juridische dilemma’s ..................................................................................................... 138
• WeUelijk kader vóór juli 2007 .......................................................................................................... 139
• Wet van 6 juli 2007........................................................................................................................... 141
- Voorwaarden ‘wensouders’, ‘donoren’ en ‘ontvangers’ .............................................................. 141
- 2) Voorwaarden inzake procedure en toestemming ................................................................... 143
- 3) Voorwaarden medische aspecten MBV-behandeling.............................................................. 144
- 4) EmbryodonaCe ........................................................................................................................ 144
- 5) DonaCe van gameten .............................................................................................................. 145
Vrijwillige zwangerschapsaQreking ............................................................................................................. 146
• Historiek ........................................................................................................................................... 146
• Voorwaarden voor niet-stra6are zwangerschapsa6reking............................................................. 147
• Wachhjd en bevesCging .................................................................................................................. 148
• Uitzonderingsregeling voor abortus na 12 weken............................................................................ 149
• Complexe discussie over zwangerschapsa6reking in derde trimester ............................................ 150
4