Orthopedagogie hoofdstuk 6
Personen met autisme
1 Geschiedenis
1.1 Vroege voorbeelden van autisme?
Autisme à geen lange geschiedenis.
ð Waarschijnlijk heeft het wel al bestaan, maar is het benoemd op verschillende
manieren of werd er weinig aandacht aan geschonken.
1.2 Leo Kanner & Hans Asperger
1943
- Leo Kanner: “Autistic Disturbances of Affective Contact”
- Introductie “autistische stoornis”
- Beschrijving van 11 kinderen met:
• Autistische eenzelvigheid
• Weerstand tegen verandering
• Piekvaardigheden
Hij ontdekte een kenmerk van autisme à in zichzelf gekeerd zijn.
1944
- Hans Asperger: “Die Autistischen Psychopathen im Kindesalter”
- Herontdekt in 1981 (Lorna Wing)
- Autisten à voorname sprekers: goed in hun taalontwikkeling
- Motorische ontwikkeling staat achter à lomper
- Beschrijving met 4 kinderen:
• Gebrek aan sociale vaardigheden
• Gebrek aan empathie
• Eenzijdige conversatie
• “kleine professors”, gedetaileerd spreken over favoriet onderwerp (fiepen)
• Onhandige bewegingen
1.3 De psychogene verklaring voor autisme
Psychogene verklaring voor autisme à persoonlijkheidskenmerken van de ouders, zoals
gebrek aan warmte bij moeders en vaders à verantwoordelijk voor kenmerken van ASS.
ð Gebrek aan ouderlijke betrokkenheid = bron van autistich gedrag bij kinderen
= koelkastmoedertheorie.
,Nature-nurture?
- Nature: autisme is eventueel aangeboren. Er is een biologische basis
- Nurture: ouders geven weinig warmte en liefde aan hun kind.
Volgens Kanner à oorzaken van autisme:
• Psychogeen
• Biologische stoornis
Bruno Bettelheim
- “Autisme komt door kille moeders en afwezige vaders”
- Psycho-analytische theorie
Bernard Rimland
- Vader van zoon met ASS
- Één van de eerste personen die inging tegen het dogma van de zogenaamde
psychogene oorzaak à “Autisme is een biologische stoornis!!!”
- Opgepikt door ouders van kinderen met ASS à ouders krijgen meer en meer stem.
- “Vader van autisme”
- Start ouderverenigingen en advocacy groepen (1969)
Nu: autisme = biologische conditie
- Stoornis in het functioneren van de hersenen
- Sterke genetische component
Nurturing nature: context (gezin, familieleden) van personen met ASS zijn belangrijk!!!
ð 60% van de ouders van kind met ASS ervaren “klinische” stress-niveaus
ð Hoe ouders functioneren, beïnvloedt de ontwikkeling van het kind met ASS
Verschillende visies op autisme:
, 1.4 Autisme als uiting van neurodiversiteit
Autisme wordt steeds meer als een ‘klinische medische diagnose’ gezien.
Later: een ‘neurologisch bepaalde ontwikkelingsstoornis’.
Doel van de ‘gemedicaliseerde visie’ = de ‘stoornis’ zo vroeg mogelijk ontdekken en
behandelen.
Autisme kent veel uitingen à autisme = dimensionaal/spectrum. Geen afgebakende theorie.
Neurodiversiteit: autisme is gewoon een onderdeel van de typische variatie die men binnen
de menselijke soort kan verwachten.
ð Het hoeft niet per se als een ‘stoornis’ of ‘aandoening’ gezien te worden.
Neurodiversiteitsvisie à hersenen van de persoon met ASS werken anders dan bij
‘neuroptypische’ personen. Daarom niet beter of slechter, gewoon anders.
ð Deze verschillen in hersenfunctioneren hoeven niet noodzakelijk te leiden tot een
beperking (disability).
1.5 Het duale karakter van autisme
‘Medisch model’ en het ‘neurodiversiteitsmodel’ hoeven elkaar niet tegen te spreken.
ð Aandacht voor beide perspectieven = noodzakelijk voor een optimale ondersteuning.
Medische visie: autisme beïnvloedt levenslang de ontwikkeling van een persoon en zijn
aanpassingsvermogen aan de omgeving.
Veel personen met ASS à dagelijkse uitdagingen (kindertijd, adolescentie, vroege en late
volwassenheid). De uitdagingen verschillen van persoon tot persoon.
Doel orthopedagogische ondersteuning è de barrières vroeg te identificiëren en helpen
minimaliseren.
Neurodiversiteitsvisie: elke persoon heeft een uniek ‘neurodivergent’ profiel.
ð Heeft zowel sterktes als zwaktes à moeten actief gebruikt worden om het potentieel
van de persoon te maximaliseren.
De individuele verschillen moeten gerespecteerd worden.
Duale visie: de aangepaste interventie/ondersteuning moet vooreerst zich richten op de
persoon zelf (potentieel maximaliseren en barrières minimaliseren).
Ook veranderingen in de socio-ecologische omgeving (de ‘fit’ tussen de persoon en zijn
omgeving optimaliseren).
Personen met autisme
1 Geschiedenis
1.1 Vroege voorbeelden van autisme?
Autisme à geen lange geschiedenis.
ð Waarschijnlijk heeft het wel al bestaan, maar is het benoemd op verschillende
manieren of werd er weinig aandacht aan geschonken.
1.2 Leo Kanner & Hans Asperger
1943
- Leo Kanner: “Autistic Disturbances of Affective Contact”
- Introductie “autistische stoornis”
- Beschrijving van 11 kinderen met:
• Autistische eenzelvigheid
• Weerstand tegen verandering
• Piekvaardigheden
Hij ontdekte een kenmerk van autisme à in zichzelf gekeerd zijn.
1944
- Hans Asperger: “Die Autistischen Psychopathen im Kindesalter”
- Herontdekt in 1981 (Lorna Wing)
- Autisten à voorname sprekers: goed in hun taalontwikkeling
- Motorische ontwikkeling staat achter à lomper
- Beschrijving met 4 kinderen:
• Gebrek aan sociale vaardigheden
• Gebrek aan empathie
• Eenzijdige conversatie
• “kleine professors”, gedetaileerd spreken over favoriet onderwerp (fiepen)
• Onhandige bewegingen
1.3 De psychogene verklaring voor autisme
Psychogene verklaring voor autisme à persoonlijkheidskenmerken van de ouders, zoals
gebrek aan warmte bij moeders en vaders à verantwoordelijk voor kenmerken van ASS.
ð Gebrek aan ouderlijke betrokkenheid = bron van autistich gedrag bij kinderen
= koelkastmoedertheorie.
,Nature-nurture?
- Nature: autisme is eventueel aangeboren. Er is een biologische basis
- Nurture: ouders geven weinig warmte en liefde aan hun kind.
Volgens Kanner à oorzaken van autisme:
• Psychogeen
• Biologische stoornis
Bruno Bettelheim
- “Autisme komt door kille moeders en afwezige vaders”
- Psycho-analytische theorie
Bernard Rimland
- Vader van zoon met ASS
- Één van de eerste personen die inging tegen het dogma van de zogenaamde
psychogene oorzaak à “Autisme is een biologische stoornis!!!”
- Opgepikt door ouders van kinderen met ASS à ouders krijgen meer en meer stem.
- “Vader van autisme”
- Start ouderverenigingen en advocacy groepen (1969)
Nu: autisme = biologische conditie
- Stoornis in het functioneren van de hersenen
- Sterke genetische component
Nurturing nature: context (gezin, familieleden) van personen met ASS zijn belangrijk!!!
ð 60% van de ouders van kind met ASS ervaren “klinische” stress-niveaus
ð Hoe ouders functioneren, beïnvloedt de ontwikkeling van het kind met ASS
Verschillende visies op autisme:
, 1.4 Autisme als uiting van neurodiversiteit
Autisme wordt steeds meer als een ‘klinische medische diagnose’ gezien.
Later: een ‘neurologisch bepaalde ontwikkelingsstoornis’.
Doel van de ‘gemedicaliseerde visie’ = de ‘stoornis’ zo vroeg mogelijk ontdekken en
behandelen.
Autisme kent veel uitingen à autisme = dimensionaal/spectrum. Geen afgebakende theorie.
Neurodiversiteit: autisme is gewoon een onderdeel van de typische variatie die men binnen
de menselijke soort kan verwachten.
ð Het hoeft niet per se als een ‘stoornis’ of ‘aandoening’ gezien te worden.
Neurodiversiteitsvisie à hersenen van de persoon met ASS werken anders dan bij
‘neuroptypische’ personen. Daarom niet beter of slechter, gewoon anders.
ð Deze verschillen in hersenfunctioneren hoeven niet noodzakelijk te leiden tot een
beperking (disability).
1.5 Het duale karakter van autisme
‘Medisch model’ en het ‘neurodiversiteitsmodel’ hoeven elkaar niet tegen te spreken.
ð Aandacht voor beide perspectieven = noodzakelijk voor een optimale ondersteuning.
Medische visie: autisme beïnvloedt levenslang de ontwikkeling van een persoon en zijn
aanpassingsvermogen aan de omgeving.
Veel personen met ASS à dagelijkse uitdagingen (kindertijd, adolescentie, vroege en late
volwassenheid). De uitdagingen verschillen van persoon tot persoon.
Doel orthopedagogische ondersteuning è de barrières vroeg te identificiëren en helpen
minimaliseren.
Neurodiversiteitsvisie: elke persoon heeft een uniek ‘neurodivergent’ profiel.
ð Heeft zowel sterktes als zwaktes à moeten actief gebruikt worden om het potentieel
van de persoon te maximaliseren.
De individuele verschillen moeten gerespecteerd worden.
Duale visie: de aangepaste interventie/ondersteuning moet vooreerst zich richten op de
persoon zelf (potentieel maximaliseren en barrières minimaliseren).
Ook veranderingen in de socio-ecologische omgeving (de ‘fit’ tussen de persoon en zijn
omgeving optimaliseren).
