ALGEMENE FARMACOLOGIE
1. Inleiding
1.1 Het wetenschapsgebied farmacologie
= leer de geneesmiddelen, bestudeert de veranderingen die het gevolg zijn van het
toedienen van een chemische verbinding aan een levend organisme.
farmaca: geneesmiddelen
farmacon: biologisch actieve stof, om ziekten of gevolgen daarvan tegen te werken en
genezing te bevorderen, ook verlichten van ongewenste symptomen.
geneesmiddel: het farmacon in zijn farmaceutische vorm
1.2 Historie van de farmacologie
magische-sacrale: planten + stoffen toegediend als ritueel, hoger wezen.
primitief-empirische: verband tussen waargenomen effecten en de verschillende natuurlijke
preparaten.
analytisch-empirische fase: eind 18de eeuw, actieve bestanddelen -> synthese voor
industriële doeleinden.
Eind 19de eeuw kwam de farmacologie tot ontwikkeling.
1.3 Aspecten van de farmacologie
toediening > absorptie en transport > distributie > werking en metabolisme >
excretie/biologisch effect (positief/negatief) ADME
farmacodynamiek: beschrijf wat de stof met het lichaam doet, de leer van de werking van
farmaca.
farmacokinetiek: beschrijft wat het lichaam met de stof doet, de veranderingen van de
concentraties in het lichaam in relatie tot de tijd.
FIGUUR 1.2: farmacie > farmacokinetiek > farmacodynamiek
1.4 Farmaca en hun ontwikkeling
naamgeving: chemische naam, soort- of stofnaam (generieke naam), merknaam // indeling
in klassen
ontwikkeling:
- isolatie van actieve bestanddelen uit planten, schimmels, dierlijke organen;
- synthese van chemische verbindingen;
- structurele modificaties van farmacon moleculen om verschillende aspecten te
verbeteren.
dierexperimenten:
- fysiologische benadering: het bij gezonde proefdieren veroorzaken van een bepaald
biologisch effect
- farmacologische benadering: het bewerkstelligen van effecten die overeenkomen
met het profiel van het reeds bekende farmaca
- pathologische benadering: het terugdringen van symptomen bij zieke dieren
> ongewenste neveneffecten, toedieningsvormen, farmacokinetische
aspecten
humaan farmacologisch onderzoek
fase 1: lage dosis, gezond proefpersoon
, fase 2: patiënten nemen deel aan onderzoek
fase 3: grote schaal
fase 4: post-marketing surveillance, nevenwerkingen na beoordeling
wettelijke bepaling
Geneesmiddelenwet, College ter Beoordeling van geneesmiddelen, Europese Commissie
(handelsvergunningen).
Ontwikkeling duurt 5-10 jaar, kost 5 miljoen euro.
1.5 Toepassingen van farmaca
therapeutische toepassing: normaliseren van verstoorde functies van cellen
causale therapie: farmacon neemt oorzaak weg
symptomatische therapie: alleen symptomen worden bestreden
substitutie therapie: bestaande deficiënties te compenseren
normale celfuncties verstoren, als preventie > anticonceptie
hulpmiddel > anesthetica of opsporen > diagnostica
iatrogene aandoening: ziekte verschijnselen veroorzaakt door arts
arts vs apotheker
1. Inleiding
1.1 Het wetenschapsgebied farmacologie
= leer de geneesmiddelen, bestudeert de veranderingen die het gevolg zijn van het
toedienen van een chemische verbinding aan een levend organisme.
farmaca: geneesmiddelen
farmacon: biologisch actieve stof, om ziekten of gevolgen daarvan tegen te werken en
genezing te bevorderen, ook verlichten van ongewenste symptomen.
geneesmiddel: het farmacon in zijn farmaceutische vorm
1.2 Historie van de farmacologie
magische-sacrale: planten + stoffen toegediend als ritueel, hoger wezen.
primitief-empirische: verband tussen waargenomen effecten en de verschillende natuurlijke
preparaten.
analytisch-empirische fase: eind 18de eeuw, actieve bestanddelen -> synthese voor
industriële doeleinden.
Eind 19de eeuw kwam de farmacologie tot ontwikkeling.
1.3 Aspecten van de farmacologie
toediening > absorptie en transport > distributie > werking en metabolisme >
excretie/biologisch effect (positief/negatief) ADME
farmacodynamiek: beschrijf wat de stof met het lichaam doet, de leer van de werking van
farmaca.
farmacokinetiek: beschrijft wat het lichaam met de stof doet, de veranderingen van de
concentraties in het lichaam in relatie tot de tijd.
FIGUUR 1.2: farmacie > farmacokinetiek > farmacodynamiek
1.4 Farmaca en hun ontwikkeling
naamgeving: chemische naam, soort- of stofnaam (generieke naam), merknaam // indeling
in klassen
ontwikkeling:
- isolatie van actieve bestanddelen uit planten, schimmels, dierlijke organen;
- synthese van chemische verbindingen;
- structurele modificaties van farmacon moleculen om verschillende aspecten te
verbeteren.
dierexperimenten:
- fysiologische benadering: het bij gezonde proefdieren veroorzaken van een bepaald
biologisch effect
- farmacologische benadering: het bewerkstelligen van effecten die overeenkomen
met het profiel van het reeds bekende farmaca
- pathologische benadering: het terugdringen van symptomen bij zieke dieren
> ongewenste neveneffecten, toedieningsvormen, farmacokinetische
aspecten
humaan farmacologisch onderzoek
fase 1: lage dosis, gezond proefpersoon
, fase 2: patiënten nemen deel aan onderzoek
fase 3: grote schaal
fase 4: post-marketing surveillance, nevenwerkingen na beoordeling
wettelijke bepaling
Geneesmiddelenwet, College ter Beoordeling van geneesmiddelen, Europese Commissie
(handelsvergunningen).
Ontwikkeling duurt 5-10 jaar, kost 5 miljoen euro.
1.5 Toepassingen van farmaca
therapeutische toepassing: normaliseren van verstoorde functies van cellen
causale therapie: farmacon neemt oorzaak weg
symptomatische therapie: alleen symptomen worden bestreden
substitutie therapie: bestaande deficiënties te compenseren
normale celfuncties verstoren, als preventie > anticonceptie
hulpmiddel > anesthetica of opsporen > diagnostica
iatrogene aandoening: ziekte verschijnselen veroorzaakt door arts
arts vs apotheker
