Sociologie
4. Demografische transitie en modernisering (pp. 95-133)
24/10/2022
Bevolkingsgroei/ demografie
Midden 14e eeuw: bevolkingsgroei middeleeuwen, landbouwrevolutie
zwarte dood
Einde 18e eeuw: bevolkingsgroei
Begin 19e eeuw: bijna 1 miljard wereldburger
Voorbije decennia: terug vertraging bevolkingsgroei
Verhouding bevolking en maatschappij:
Maatschappij
≠ alle mensen van de
Structurele koppeling
bevolking
(niet kunnen zonder elkaar)
Bevolking
Moderne demografische transitie:
<- grootte kloof sterfte- en geboortecijfer
Ontwikkeling van wereld overlevingskansen omhoog, sterftecijfer omlaag
(=demografische aangroei)
Bevolkingsgroei: verhouding sterftecijfer en geboortecijfer
-> verbetering overlevingskans pasgeboren kinderen
stijging levensverwachting
-> verbetering overlevingskans volwassenen (na WO)
Vruchtbaarheidspijl (ongeveer aantal kinderen per vrouw): hoogst in Afrika
Waarom?
Wat verklaart orde en regelmaat?
Wat voor maatschappij?
Hoe beïnvloeden maatschappelijke patronen individueel gedrag?
2
, Theorie in soorten en maten:
Grand Theory Middle Range Theory Grounded Theory
DEDUCTIEF INDUCTIEF
Algemeen en abstract Concreter en specifiek Specifiek algemeen
Durkheim, Weber Mattheüseffect
Naakte observatie is niet mogelijk! (louter empirische observaties)
Structuurkenmerken maatschappij:
GEEN dag tot dag veranderingen
WEL grote patronen
Links: eenheden dezelfde vorm die los van elkaar staan
Gebeurtenis ene cirkel beïnvloed niet steeds andere cirkel
Rechts: betere voorstelling
-> veralgemeende afhankelijkheid
Demografische transitie: wereldwijde, veralgemeende afhankelijkheid
Londen: Snow
Bron verspreiding colera <- waterpompen
Leuvense vaart
verdwijning hongersnood
Robert Koch
Ontdekking microben <- bacteriën
Uitvinding eerste vaccins
Voorbije 2 eeuwen:
Watergroep zorgt voor zuiver water
OVAM verwerking van afval
Haven van Antwerpen zorgt voor aanvoering producten
Gasthuisberg
DUS: eerder rechtse figuur (kaartenhuis)
Sociale differentiatie: voorstellingen bollen en kaartenhuisje
= systematisch maken van bepaalde verschillen in sociale verbanden
Verticale differentiatie Horizontale differentiatie
= hiërarchie = nevenschikking
-> stratificatie
Kasten, sociale klassen Segmentaire differentiatie
2
4. Demografische transitie en modernisering (pp. 95-133)
24/10/2022
Bevolkingsgroei/ demografie
Midden 14e eeuw: bevolkingsgroei middeleeuwen, landbouwrevolutie
zwarte dood
Einde 18e eeuw: bevolkingsgroei
Begin 19e eeuw: bijna 1 miljard wereldburger
Voorbije decennia: terug vertraging bevolkingsgroei
Verhouding bevolking en maatschappij:
Maatschappij
≠ alle mensen van de
Structurele koppeling
bevolking
(niet kunnen zonder elkaar)
Bevolking
Moderne demografische transitie:
<- grootte kloof sterfte- en geboortecijfer
Ontwikkeling van wereld overlevingskansen omhoog, sterftecijfer omlaag
(=demografische aangroei)
Bevolkingsgroei: verhouding sterftecijfer en geboortecijfer
-> verbetering overlevingskans pasgeboren kinderen
stijging levensverwachting
-> verbetering overlevingskans volwassenen (na WO)
Vruchtbaarheidspijl (ongeveer aantal kinderen per vrouw): hoogst in Afrika
Waarom?
Wat verklaart orde en regelmaat?
Wat voor maatschappij?
Hoe beïnvloeden maatschappelijke patronen individueel gedrag?
2
, Theorie in soorten en maten:
Grand Theory Middle Range Theory Grounded Theory
DEDUCTIEF INDUCTIEF
Algemeen en abstract Concreter en specifiek Specifiek algemeen
Durkheim, Weber Mattheüseffect
Naakte observatie is niet mogelijk! (louter empirische observaties)
Structuurkenmerken maatschappij:
GEEN dag tot dag veranderingen
WEL grote patronen
Links: eenheden dezelfde vorm die los van elkaar staan
Gebeurtenis ene cirkel beïnvloed niet steeds andere cirkel
Rechts: betere voorstelling
-> veralgemeende afhankelijkheid
Demografische transitie: wereldwijde, veralgemeende afhankelijkheid
Londen: Snow
Bron verspreiding colera <- waterpompen
Leuvense vaart
verdwijning hongersnood
Robert Koch
Ontdekking microben <- bacteriën
Uitvinding eerste vaccins
Voorbije 2 eeuwen:
Watergroep zorgt voor zuiver water
OVAM verwerking van afval
Haven van Antwerpen zorgt voor aanvoering producten
Gasthuisberg
DUS: eerder rechtse figuur (kaartenhuis)
Sociale differentiatie: voorstellingen bollen en kaartenhuisje
= systematisch maken van bepaalde verschillen in sociale verbanden
Verticale differentiatie Horizontale differentiatie
= hiërarchie = nevenschikking
-> stratificatie
Kasten, sociale klassen Segmentaire differentiatie
2
