Samenvatting les 7

Hoofdstuk 7: Gezondheidsmodellen

EXAMEN: grote open vragen (theorie + toepassingen vermelden)

= modellen rond ziekte en gezondheid  theoretische manieren waarop we naar
ziekte en gezondheid in de samenleving naar kijken.

Sociologie: de brede studie waarbij we samenleving en de elementen ervan
bestuderen, sociale interactie is hier erg belangrijk. Binnen sociologie worden
individuele gedragingen bestudeerd vanuit het perspectief van groepen en
bredere samenleving (versus psychologie).

= De studie van de samenleving, menselijke sociale interactie en de processen
die binden en mensen niet alleen als individuen scheiden, maar ook als leden van
verenigingen, groepen en instellingen.

 Sociologie: de wetenschappelijke discipline waarmee we de samenleving
gaan bestuderen, binnen de samenleving kijken we naar menselijke
sociale interacties, eerder op macroniveau gaan kijken in subdisciplines.
Gezondheidssociologie: brede subdiscipline die focust op de interactie
van samenleving en gezondheid.
 Hoe verhoudt de samenleving zich tegenover de gezondheid (voorkomen
van ziekte), op macro en microniveau.

Er is niet één sociologisch model, er zijn een verschillend aantal sociologische
modellen die focussen op samenleving en ziekte (biomedisch model,
biopsychosociaal model, ecologisch model, …)




We bekijken naar processen die afspelen in samenleving tussen mensen (hoe
gaan sociale instellingen zich vormen binnen de samenleving?), menselijke
gedrag willen we verklaren (hoe kan environment een rechtstreeks effect hebben
op gedrag.




1

, Focus van alle sociologische modellen:

Wat bepaalt dat sommige mensen gezond zijn en andere niet? Sociologen kijken
naar sociale processen die een invloed hebben op de manier hoe ziekte en
gezondheid gedistribueerd zijn in de samenleving. Op deze manier komen
tekortkomingen van andere modellen aan bod: enkel genetische predispositie of
individuele levensstijl volstaan niet om gezondheid en ziekte in een samenleving
te bepalen (we kunnen hierdoor bv. niet verklaren waarom mensen met een LES
sneller ziek worden dan mensen met een HES) Het is dus onvoldoende om enkel
de klassieke modellen als verklaring voor deze distributie te hanteren.

Sociologie zal bijgevolg gaan kijken naar de volgende zaken:

 Wat is de impact van klasse, geslacht, etniciteit
 Welke rol heeft de medische sector in deze samenleving? Wat zijn de
machtsverhoudingen? Hoe wordt medische kennis geproduceerd?

Typisch aan sociologische manier kijken naar ziekte en gezondheid: aantonen dat
niet enkel terug te brengen is op biologische factoren, dat het ook puur
individuele factoren zijn die een rol spelen, aantonen dat de individuele en
biologische factoren onvoldoende zijn. De sociologische factoren hebben ook een
invloed.

Er wordt gekeken naar de sociale distributie (mate waarin ziekte en gezondheid
gedistribueert zijn in de samenleving)

Empirisch onderzoek: wat is de invloed van bepaalde sociale structuren op
ziekte en gezondheid. Hoe komt het dat mensen uit bepaalde etnische groepen
meer gezondheidsproblemen hebben, waarom zijn er verschillen tussen mannen
en vrouwen?

 Sociologische kijk naar gezondheid en ziekte (de verschillen die bestaan in
de samenleving te gaan verklaren).

Verschil tussen:

 Disease: ziekte zoals in het biomedisch model, met biologische basis
 Illness: hoe gaan individuen hun ziekte ervaren? Gaat vooral over
subjectieve ervaring
 Sickness: hoe ga je vanuit de samenleving ziekte categoriseren? Het label
vanuit de samenleving die op ziekte wordt geplakt, de sociale rol die aan
patiënten wordt toegekend.

Hoe wordt medische beroepen georganiseerd in de
samenleving? Wat is de rol ervan in de samenleving?
Hoe wordt medische kennis in de samenleving
verkregen?




2