Belastingrecht
Hoofdstuk 1 Algemene inleiding
Soorten recht:
- Privaatrecht.
- Staatsrecht Belastingheffing o.b.v. art. 104 GW.
- Bestuursrecht Sociale zekerheid & Belastingrecht.
Awb geldt, tenzij anders in Awr geregeld.
- Strafrecht Fiscaal strafrecht ex art. 68 Awr e.v.
- Internationaal recht Verdrag gaat boven (belasting)wet ex art. 94 Awr.
- Tuchtrecht.
Redenen voor maatregelen tegen accountants:
- Het doen van onjuiste aangiften OB en LB.
- Onjuiste berekening van OB en LB schuld in jaarrekening.
- Onjuiste fiscale advisering aan cliënt.
- Te laat indienen van aangiften en/of bezwaarschriften.
§1.1 Doel van belastingheffing
Doelen van belastingheffing:
- Budgettaire functie Financiering v/d overheidsuitgaven, zoals:
Lopende uitgaven Ambtenaren, gebouwen, uitkeringen.
Investeringen Onderwijs, infrastructuur.
Rente en aflossing overheidsschuld.
- Regulerende functie Politieke beïnvloeding v/d maatschappij, zoals:
Bestrijding inflatie/deflatie en werkloosheid.
Tegengaan drankmisbruik en milieuvervuiling.
Stimuleren inkomensverdeling en investeringen.
Inkomstenbronnen overheid:
- Belastingen Verplichte bijdrage van burgers, zonder dat daar een specifieke tegenprestatie
tegenover staat.
- Retributies Vergoedingen die een burger moet betalen, omdat hij bepaalde diensten van
de overheid afneemt.
- Sociale premies Onder te verdelen in:
Premie volksverzekeringen Worden geheven om uitkeringen te kunnen betalen.
Premies werknemersverzekeringen De WIA, ZW, Zvw en WW Ten laste van de
werkgever.
- Overige inkomsten Bijvoorbeeld uit verkoop van gas.
§1.2 Plaats van het belastingrecht
Belastingrecht Publiekrecht Regelt de verhouding tussen de overheid en haar burgers.
Privaatrecht Verhouding tussen burgers onderling.
Belastingrecht wordt als één geheel gezien.
- Echter is een verzameling van wetten.
1
,Materiële belastingrecht Gaan in op de wijze waarop moet worden bepaald hoeveel belasting er
verschuldigd is Inhoud van de regels.
Formele belastingrecht Gaan om de wijze waarop de belasting moet worden geïnd.
- Methode van vaststellen belastingschuld.
- Bevoegdheden van de fiscus daarbij.
- Rechtsbescherming tegen onrechtmatig gebruik van de bevoegdheden door de
Belastingdienst.
§1.3 Soorten belastingen
Centrale overheid heft bijvoorbeeld: Inkomstenbelasting en omzetbelasting.
Provincie heft bijvoorbeeld: Motorrijtuigenbelasting.
Gemeente heft bijvoorbeeld: Onroerendezaakbelasting.
Directe belasting Wordt geheven bij degene die de belasting in zijn portemonnee moet voelen.
Indirecte belasting Degene bij wie de belasting wordt geheven, zal zijn betaling doorbelasten aan
een ander.
Tijdvakbelasting Wordt over een periode geheven Bv. inkomstenbelasting en VPB.
Tijdstipbelasting Heeft betrekking op een gebeurtenis op een specifiek tijdstip Bv.
overdrachtsbelasting.
Aanslagbelasting Betaling hoeft pas na het ontvangen van de aanslag.
Aangiftebelasting Betaling moet meteen bij het indienen van de aangifte.
Subjectieve belasting Als er rekening wordt gehouden met de persoon die de belasting
verschuldigd is.
Objectieve belasting Als er geen rekening wordt gehouden met de persoon die de belasting
verschuldigd is.
§1.4 Beginselen in het belastingrecht
Beginselen van de fiscale wetgeving:
- Draagkrachtbeginsel ‘De sterkste schouders moeten de zwaarste lasten dragen.’
- Profijtbeginsel Iedere Nederlander heeft profijt van de zaken die de overheid voor haar
rekening neemt.
- Beginsel van de minste pijn Sommige belastingen worden geheven zonder dat de
belastingplichtige dit merkt.
- Beginsel van de bevoorrechte verkrijging Belasting op een financiële meevaller, deze
heeft geen invloed op de maandelijkse inkomsten.
§1.5 Vindplaatsen in het belastingrecht
Bronnen belastingrecht:
- Wetgeving.
- Uitvoeringsregelingen en -besluiten.
- Europese richtlijnen.
- Besluiten.
- Algemene beginselen van behoorlijk bestuur.
2
,- Rechtspraak (jurisprudentie).
3
, Verticale werking De bescherming van grondrechten in de relatie tussen overheid en burger.
Horizontale werking De handhaving van grondrechten tussen burgers en/of rechtspersonen
onderling.
Parlement Eerste en Tweede Kamer samen.
Voorbeelden van delegatiebepalingen Uitvoeringsregelingen en -besluiten.
Algemene maatregel van bestuur Uitvoeringsbesluit.
Ministeriële regeling Uitvoeringsregeling.
Europese richtlijnen Afspraken die binnen Europa worden gemaakt en waaraan alle leden van de
EU zicht moeten houden.
Besluiten Als er onduidelijkheden zijn over een wet kan de staatssecretaris van Financiën via een
besluit aangeven hoe hij denkt dat de wetgeving moet worden uitgelegd.
- Ook wel pseudo-wetgeving genoemd.
Algemene beginselen van behoorlijk bestuur Belangrijkste zijn:
- Vertrouwensbeginsel Een belastingplichtige moet erop kunnen vertrouwen dat de
Belastingdienst zijn toezegging nakomt.
- Gelijkheidsbeginsel De Belastingdienst mag bij het toepassen van de belastingwetten
geen onderscheid maken.
Als een belastingplichtige het niet eens is met een opgelegde aanspraak, kan hij daartegen bezwaar
maken.
- Vaak zijn wetteksten niet altijd even duidelijk Rechter kan dan van verschillende
wetsuitleggen uitgaan.
§1.6 Partijen binnen het belastingrecht
In Nederland Wetgever Parlement.
Eerste Kamer moet de wetsvoorstellen van de Tweede Kamer goedkeuren of verwerpen.
Taken Belastingdienst:
- ‘Blauwe Belastingdienst’ Heffing meeste rijksbelastingen, zoals IB, LH, OB, Vpb en
premieheffing (zorg-, volks- en werknemersverzekeringen).
- Douane Met name rechten van invoer, OB bij invoer en accijnzen.
- Toeslagen Kinderopvang, huur, zorg.
- Handhaven veiligheid, economie en milieu (door Douane) Drugs, wapens, plant- en
dierziekten, namaakartikelen, etc.
Strategische doelstelling belastingdienst:
- Compliance (nalevingsbereidheid) Belastingplichtigen leven (uit zichzelf) de fiscale wet- en
regelgeving na.
- Gedragsbeïnvloeding Door:
Dienstverlening en informatieverstrekking Ter voorkoming van non-compliant fiscaal
gedrag.
Toezicht op het fiscale gedrag Mate van compliance nagaan en zo nodig
verbeteren/afdwingen.
4
Hoofdstuk 1 Algemene inleiding
Soorten recht:
- Privaatrecht.
- Staatsrecht Belastingheffing o.b.v. art. 104 GW.
- Bestuursrecht Sociale zekerheid & Belastingrecht.
Awb geldt, tenzij anders in Awr geregeld.
- Strafrecht Fiscaal strafrecht ex art. 68 Awr e.v.
- Internationaal recht Verdrag gaat boven (belasting)wet ex art. 94 Awr.
- Tuchtrecht.
Redenen voor maatregelen tegen accountants:
- Het doen van onjuiste aangiften OB en LB.
- Onjuiste berekening van OB en LB schuld in jaarrekening.
- Onjuiste fiscale advisering aan cliënt.
- Te laat indienen van aangiften en/of bezwaarschriften.
§1.1 Doel van belastingheffing
Doelen van belastingheffing:
- Budgettaire functie Financiering v/d overheidsuitgaven, zoals:
Lopende uitgaven Ambtenaren, gebouwen, uitkeringen.
Investeringen Onderwijs, infrastructuur.
Rente en aflossing overheidsschuld.
- Regulerende functie Politieke beïnvloeding v/d maatschappij, zoals:
Bestrijding inflatie/deflatie en werkloosheid.
Tegengaan drankmisbruik en milieuvervuiling.
Stimuleren inkomensverdeling en investeringen.
Inkomstenbronnen overheid:
- Belastingen Verplichte bijdrage van burgers, zonder dat daar een specifieke tegenprestatie
tegenover staat.
- Retributies Vergoedingen die een burger moet betalen, omdat hij bepaalde diensten van
de overheid afneemt.
- Sociale premies Onder te verdelen in:
Premie volksverzekeringen Worden geheven om uitkeringen te kunnen betalen.
Premies werknemersverzekeringen De WIA, ZW, Zvw en WW Ten laste van de
werkgever.
- Overige inkomsten Bijvoorbeeld uit verkoop van gas.
§1.2 Plaats van het belastingrecht
Belastingrecht Publiekrecht Regelt de verhouding tussen de overheid en haar burgers.
Privaatrecht Verhouding tussen burgers onderling.
Belastingrecht wordt als één geheel gezien.
- Echter is een verzameling van wetten.
1
,Materiële belastingrecht Gaan in op de wijze waarop moet worden bepaald hoeveel belasting er
verschuldigd is Inhoud van de regels.
Formele belastingrecht Gaan om de wijze waarop de belasting moet worden geïnd.
- Methode van vaststellen belastingschuld.
- Bevoegdheden van de fiscus daarbij.
- Rechtsbescherming tegen onrechtmatig gebruik van de bevoegdheden door de
Belastingdienst.
§1.3 Soorten belastingen
Centrale overheid heft bijvoorbeeld: Inkomstenbelasting en omzetbelasting.
Provincie heft bijvoorbeeld: Motorrijtuigenbelasting.
Gemeente heft bijvoorbeeld: Onroerendezaakbelasting.
Directe belasting Wordt geheven bij degene die de belasting in zijn portemonnee moet voelen.
Indirecte belasting Degene bij wie de belasting wordt geheven, zal zijn betaling doorbelasten aan
een ander.
Tijdvakbelasting Wordt over een periode geheven Bv. inkomstenbelasting en VPB.
Tijdstipbelasting Heeft betrekking op een gebeurtenis op een specifiek tijdstip Bv.
overdrachtsbelasting.
Aanslagbelasting Betaling hoeft pas na het ontvangen van de aanslag.
Aangiftebelasting Betaling moet meteen bij het indienen van de aangifte.
Subjectieve belasting Als er rekening wordt gehouden met de persoon die de belasting
verschuldigd is.
Objectieve belasting Als er geen rekening wordt gehouden met de persoon die de belasting
verschuldigd is.
§1.4 Beginselen in het belastingrecht
Beginselen van de fiscale wetgeving:
- Draagkrachtbeginsel ‘De sterkste schouders moeten de zwaarste lasten dragen.’
- Profijtbeginsel Iedere Nederlander heeft profijt van de zaken die de overheid voor haar
rekening neemt.
- Beginsel van de minste pijn Sommige belastingen worden geheven zonder dat de
belastingplichtige dit merkt.
- Beginsel van de bevoorrechte verkrijging Belasting op een financiële meevaller, deze
heeft geen invloed op de maandelijkse inkomsten.
§1.5 Vindplaatsen in het belastingrecht
Bronnen belastingrecht:
- Wetgeving.
- Uitvoeringsregelingen en -besluiten.
- Europese richtlijnen.
- Besluiten.
- Algemene beginselen van behoorlijk bestuur.
2
,- Rechtspraak (jurisprudentie).
3
, Verticale werking De bescherming van grondrechten in de relatie tussen overheid en burger.
Horizontale werking De handhaving van grondrechten tussen burgers en/of rechtspersonen
onderling.
Parlement Eerste en Tweede Kamer samen.
Voorbeelden van delegatiebepalingen Uitvoeringsregelingen en -besluiten.
Algemene maatregel van bestuur Uitvoeringsbesluit.
Ministeriële regeling Uitvoeringsregeling.
Europese richtlijnen Afspraken die binnen Europa worden gemaakt en waaraan alle leden van de
EU zicht moeten houden.
Besluiten Als er onduidelijkheden zijn over een wet kan de staatssecretaris van Financiën via een
besluit aangeven hoe hij denkt dat de wetgeving moet worden uitgelegd.
- Ook wel pseudo-wetgeving genoemd.
Algemene beginselen van behoorlijk bestuur Belangrijkste zijn:
- Vertrouwensbeginsel Een belastingplichtige moet erop kunnen vertrouwen dat de
Belastingdienst zijn toezegging nakomt.
- Gelijkheidsbeginsel De Belastingdienst mag bij het toepassen van de belastingwetten
geen onderscheid maken.
Als een belastingplichtige het niet eens is met een opgelegde aanspraak, kan hij daartegen bezwaar
maken.
- Vaak zijn wetteksten niet altijd even duidelijk Rechter kan dan van verschillende
wetsuitleggen uitgaan.
§1.6 Partijen binnen het belastingrecht
In Nederland Wetgever Parlement.
Eerste Kamer moet de wetsvoorstellen van de Tweede Kamer goedkeuren of verwerpen.
Taken Belastingdienst:
- ‘Blauwe Belastingdienst’ Heffing meeste rijksbelastingen, zoals IB, LH, OB, Vpb en
premieheffing (zorg-, volks- en werknemersverzekeringen).
- Douane Met name rechten van invoer, OB bij invoer en accijnzen.
- Toeslagen Kinderopvang, huur, zorg.
- Handhaven veiligheid, economie en milieu (door Douane) Drugs, wapens, plant- en
dierziekten, namaakartikelen, etc.
Strategische doelstelling belastingdienst:
- Compliance (nalevingsbereidheid) Belastingplichtigen leven (uit zichzelf) de fiscale wet- en
regelgeving na.
- Gedragsbeïnvloeding Door:
Dienstverlening en informatieverstrekking Ter voorkoming van non-compliant fiscaal
gedrag.
Toezicht op het fiscale gedrag Mate van compliance nagaan en zo nodig
verbeteren/afdwingen.
4
