INLEIDING TOT DE ECONOMIE
DEEL 2: MACRO-ECONOMIE
Dit samenvattend werk dat de economie behandelt is gebaseerd op het boek Algemene economie, geschreven door
Bruno De Borger. Naast de concepten uit het boek worden ook topics behandeld die gezien worden in het
opleidingsonderdeel Inleiding tot de Economie, gedoceerd aan de faculteit FBE van de Universiteit Antwerpen.
, Hoofdstuk 7: Productie, inkomens en bestedingen -
de macro-economische benadering
1. Inleiding
Micro-economie = gaat na hoe economische agenten (consumenten, bedrijven, overheden) beslissingen
nemen – allocatieprobleem en distributieprobleem
Macro-economie = bekijkt hoe geaggregeerde economische beslissingen de economie als geheel
beïnvloeden → stabilisatieprobleem
Boekhoudkundige gelijkheid: nationaal product = nationaal inkomen = bestedingen van het nationaal product
Bruto binnenlands product (bbp) = de totale waarde van de goederen en diensten die geproduceerd
worden door de inwoners van een land; de totale productie van goederen en diensten binnen een land
2. Productie, toegevoegde waarde en factorvergoedingen
Productie = het creëren van nut door economische goederen en diensten voort te brengen die aan
menselijke behoeften voldoen
Toegevoegde waarde = de extra gecreëerde waarde in een specifiek stadium van de productie
→ de waarde van de voortgebrachte goederen - de waarde van de verbruikte intermediaire goederen
Intermediaire goederen = economische goederen en diensten die van andere bedrijven worden
betrokken en als input gebruikt worden bij de eigen productie
Finaal goed = goed (of dienst) dat in een bepaalde periode werd voortgebracht en dat in diezelfde
periode niet in een volgende productiefase is opgegaan
Indien de vier bedrijven zouden samensmelten tot één groot bedrijf (verticale integratie) waarbinnen de
totale productiecyclus gerealiseerd wordt, dan blijft het product nog steeds gelijk aan 40 euro.
De waarde van de productie
= de waarde van de finale goederen (verkoopprijs)
= de som van de toegevoegde waarden
= de som van de factorvergoedingen
3. Voorraden
Voorraad = niet alle goederen worden doorverkocht in dezelfde periode
→ waarde van de productie wordt opgesplitst in verkopen en wijzigingen in de voorraden
,! Voorraden voldoen -althans voor deze periode- aan de definitie van een finaal goed. Ze zijn in de
bedoelde periode immers niet opgegaan in een volgende productiefase.
De waarde van de productie
= de waarde van de finale goederen (waarde schoenen in winkel + waarde van aangelegde voorraden)
= de som van de toegevoegde waarden;
= de som van de factorvergoedingen
4. Soorten factorvergoedingen
Eigenlijke factorvergoedingen F1
● de loonsom als vergoeding van de productiefactor arbeid
● de rente als vergoeding voor de productiefactor kapitaal
● de pachtsom als vergoeding voor de productiefactor natuur
⇒ vergoeding wordt bedongen of contractueel vastgelegd
Ondernemerswinst π als vergoeding van de productiefactor ondernemingsinitiatief
= toegevoegde waarde in het bedrijf - de som van de eigenlijke factorvergoedingen
⇒ niet bij voorbaat vastgelegd
Beide soorten factorvergoedingen vormen uiteindelijk het inkomen van de gezinnen.
⇒ inkomen = de totale vergoeding die alle eigenaars van productiefactoren samen hebben ontvangen
de waarde van productie = de waarde van het inkomen
5. Bruto- en nettoproduct
Duurzame kapitaalgoederen die worden gebruikt bij productie, zijn onderhevig aan slijtage. De waarde
van de voorraad kapitaalgoederen vermindert bijgevolg van jaar tot jaar, tot ze uiteindelijk helemaal
‘versleten’ zou raken. → afschrijvingen of depreciatie (D)
Bruto nationaal product = niet rekening houdend met depreciatie
Netto nationaal product = bruto nationaal product - depreciatie
De netto toegevoegde waarde is in zekere zin een betere indicator voor de welvaart van een land dan de
bruto toegevoegde waarde. Het geeft immers de productie weer die een land heeft gerealiseerd zonder
de kapitaalvoorraad mee te tellen.
, brutoproduct (W) - depreciatie (D) = nettoproduct
6. Fundamentele gelijkheid tussen product, inkomen en bestedingen
⇒ drievoudig aspect van hetzelfde economische verschijnsel
som van toegevoegde waarden = waarde van alle voortgebrachte goederen - waarde van alle verbruikte intermediaire goederen
Voorraadinvesteringen = de verandering van de voorraden in goederen in de verschillende productiefasen
Uitbreidingsinvesteringen = toevoegingen van reële productiemiddelen aan bestaande hoeveelheid
kapitaalgoederen
→ vb. nieuwe fabriek kopen
Vervangingsinvesteringen = investeringen om productiecapaciteit van bestaande kapitaalvoorraad te
behouden
→ vb. machine herstellen
Elk finaal goed dat bijdraagt tot het product wordt ofwel geleverd aan gezinnen of bedrijven tijdens
dezelfde periode, of leidt tot een aangroei van de voorraden. In beide gevallen vormt het een onderdeel
van de bestedingen.
Nationaal product = nationaal inkomen = bestedingen van het nationaal product
● nationaal product (W) = waarde van de productie
● nationaal inkomen (Y) = som van alle factorvergoedingen
● bestedingen van het nationaal product = consumptie (C) + investeringen (Iep)
→ in een economie met enkel gezinnen en bedrijven
○ vast kapitaal: vervangingsinvesteringen en uitbredingsinvesteringen
○ vlottend kapitaal: voorraadinvesteringen
DEEL 2: MACRO-ECONOMIE
Dit samenvattend werk dat de economie behandelt is gebaseerd op het boek Algemene economie, geschreven door
Bruno De Borger. Naast de concepten uit het boek worden ook topics behandeld die gezien worden in het
opleidingsonderdeel Inleiding tot de Economie, gedoceerd aan de faculteit FBE van de Universiteit Antwerpen.
, Hoofdstuk 7: Productie, inkomens en bestedingen -
de macro-economische benadering
1. Inleiding
Micro-economie = gaat na hoe economische agenten (consumenten, bedrijven, overheden) beslissingen
nemen – allocatieprobleem en distributieprobleem
Macro-economie = bekijkt hoe geaggregeerde economische beslissingen de economie als geheel
beïnvloeden → stabilisatieprobleem
Boekhoudkundige gelijkheid: nationaal product = nationaal inkomen = bestedingen van het nationaal product
Bruto binnenlands product (bbp) = de totale waarde van de goederen en diensten die geproduceerd
worden door de inwoners van een land; de totale productie van goederen en diensten binnen een land
2. Productie, toegevoegde waarde en factorvergoedingen
Productie = het creëren van nut door economische goederen en diensten voort te brengen die aan
menselijke behoeften voldoen
Toegevoegde waarde = de extra gecreëerde waarde in een specifiek stadium van de productie
→ de waarde van de voortgebrachte goederen - de waarde van de verbruikte intermediaire goederen
Intermediaire goederen = economische goederen en diensten die van andere bedrijven worden
betrokken en als input gebruikt worden bij de eigen productie
Finaal goed = goed (of dienst) dat in een bepaalde periode werd voortgebracht en dat in diezelfde
periode niet in een volgende productiefase is opgegaan
Indien de vier bedrijven zouden samensmelten tot één groot bedrijf (verticale integratie) waarbinnen de
totale productiecyclus gerealiseerd wordt, dan blijft het product nog steeds gelijk aan 40 euro.
De waarde van de productie
= de waarde van de finale goederen (verkoopprijs)
= de som van de toegevoegde waarden
= de som van de factorvergoedingen
3. Voorraden
Voorraad = niet alle goederen worden doorverkocht in dezelfde periode
→ waarde van de productie wordt opgesplitst in verkopen en wijzigingen in de voorraden
,! Voorraden voldoen -althans voor deze periode- aan de definitie van een finaal goed. Ze zijn in de
bedoelde periode immers niet opgegaan in een volgende productiefase.
De waarde van de productie
= de waarde van de finale goederen (waarde schoenen in winkel + waarde van aangelegde voorraden)
= de som van de toegevoegde waarden;
= de som van de factorvergoedingen
4. Soorten factorvergoedingen
Eigenlijke factorvergoedingen F1
● de loonsom als vergoeding van de productiefactor arbeid
● de rente als vergoeding voor de productiefactor kapitaal
● de pachtsom als vergoeding voor de productiefactor natuur
⇒ vergoeding wordt bedongen of contractueel vastgelegd
Ondernemerswinst π als vergoeding van de productiefactor ondernemingsinitiatief
= toegevoegde waarde in het bedrijf - de som van de eigenlijke factorvergoedingen
⇒ niet bij voorbaat vastgelegd
Beide soorten factorvergoedingen vormen uiteindelijk het inkomen van de gezinnen.
⇒ inkomen = de totale vergoeding die alle eigenaars van productiefactoren samen hebben ontvangen
de waarde van productie = de waarde van het inkomen
5. Bruto- en nettoproduct
Duurzame kapitaalgoederen die worden gebruikt bij productie, zijn onderhevig aan slijtage. De waarde
van de voorraad kapitaalgoederen vermindert bijgevolg van jaar tot jaar, tot ze uiteindelijk helemaal
‘versleten’ zou raken. → afschrijvingen of depreciatie (D)
Bruto nationaal product = niet rekening houdend met depreciatie
Netto nationaal product = bruto nationaal product - depreciatie
De netto toegevoegde waarde is in zekere zin een betere indicator voor de welvaart van een land dan de
bruto toegevoegde waarde. Het geeft immers de productie weer die een land heeft gerealiseerd zonder
de kapitaalvoorraad mee te tellen.
, brutoproduct (W) - depreciatie (D) = nettoproduct
6. Fundamentele gelijkheid tussen product, inkomen en bestedingen
⇒ drievoudig aspect van hetzelfde economische verschijnsel
som van toegevoegde waarden = waarde van alle voortgebrachte goederen - waarde van alle verbruikte intermediaire goederen
Voorraadinvesteringen = de verandering van de voorraden in goederen in de verschillende productiefasen
Uitbreidingsinvesteringen = toevoegingen van reële productiemiddelen aan bestaande hoeveelheid
kapitaalgoederen
→ vb. nieuwe fabriek kopen
Vervangingsinvesteringen = investeringen om productiecapaciteit van bestaande kapitaalvoorraad te
behouden
→ vb. machine herstellen
Elk finaal goed dat bijdraagt tot het product wordt ofwel geleverd aan gezinnen of bedrijven tijdens
dezelfde periode, of leidt tot een aangroei van de voorraden. In beide gevallen vormt het een onderdeel
van de bestedingen.
Nationaal product = nationaal inkomen = bestedingen van het nationaal product
● nationaal product (W) = waarde van de productie
● nationaal inkomen (Y) = som van alle factorvergoedingen
● bestedingen van het nationaal product = consumptie (C) + investeringen (Iep)
→ in een economie met enkel gezinnen en bedrijven
○ vast kapitaal: vervangingsinvesteringen en uitbredingsinvesteringen
○ vlottend kapitaal: voorraadinvesteringen
