Fysiologie
Les 1: indeling
Wat is Fysiologie?
- werking en functie van levende materie
- biologische functies
- gaat samen met andere wetenschappen
Anatomie
Biochemie
Chemie
Fysica
Wat is leven?
- reactievermogen (prikkelbaarheid en aanpassingsvermogen)
- groei
- voorplantig
- beweging (inwendig en/of uitwendig)
- stofwisseling/metabolisme (biochemische reacties in het lichaam)
Wat is Pathofysiologie?
Ziekte is niets anders dan een gestoorde fysiologie. Pathofysiologie onderzoekt de
mechanismen die tot deze verstoringen leiden en vormt de basis van de interne
geneeskunde.
Les 2: fysiologie – de cel en van een organimse
1. Opbouw van organisme
Celfysiologie = hoeksteen van de menselijke fysiologie
2. Van organisme tot cel
Lichaam -> stelsel -> orgaan -> weefsel -> cel
3. Organisatie-niveau’s
1. Chemische of moleculair niveau
Atoom = kleinste stabiele bouwteen van materie (bv. koolstof)
Molecule = atomen die verbinding aangaan met elkaar (bv. glucose, water, DNA)
2. Celniveau
Cel = kleinste levende eenheid van het lichaam !! (bv. hartspiercel)
3. Weefselniveau
Weefsel = groepering van gelijkaardige cellen die samenwerken om specifieke
functies uit te voeren (bv. hartspierweefsel: hartspiercellen)
, 4. Orgaanniveau
Orgaan = twee of meer verschillende weefsels die samenwerken om specifieke
functie uit te voeren (bv. hart: hartspierweefsel + zenuwweefsel + ...)
5. Orgaanstelselniveau
Orgaanstelsel = organen die samenwerken (Bv. bloedvatenstelsel: hart, bloed,
bloedvaten)
6. Organisme-niveau
Hoogste organisatie-niveau
Alle orgaanstelsels in het lichaam werken samen om het leven en de gezonheid in
stand te houden (bv. de mens, het menselijk lichaam)
4. Eéncellig tegenover meercellig
- Cel = functionele eenheid of kleinste leefeenheid
- Éécellige organismen = kan op zichzelf leven & kan zich voortplanten
- Meercellige organismen = zijn onderling afhankelijk, grote kolonie van ééncellige
organismen. Differentiatie: cellen krijgen specialistatie -> verschillen qua bouw en
functie. Maar: toch heeft elke cel basisbehoeften
- Menselijk lichaam = 1 biljard cellen
- Hoge “turn-over” (omzet) = rode bloedcellen 2500000 cellen/seconde
5. Bouw van de cel
Cel = functionele eenheid -> welke functies?
- Transparant stoffen, stofwisseling, excretie/secretie, groei en vermenigvuldigen
Cel = plasmembraan + kern + cytoplasme
- Cytoplasme = celorganen + cytosol
- Cytosol = vloeistof tussen organellen
6. De celmembraan: structuur
1. Structuur van een membraan
- Celmembraan = scheiding -> nodig want samenstelling intern en extern milieu is
anders. Maar: ook selectief doorlatend
- Microscopisch onderzoek:
5 -10 nm dik
lichtmicroscopisch: niet te zien
elektronenmicroscopisch: 3 lagen
- Scheikunde onderzoek:
Lipidedubbellaag
membraan bevat: - vetten (fosfolipiden + cholesterol)
- eiwitten
- koolhydraten
, 2. Transparant doorheen een membraan
- Barriére <-> uitwisseling nodig
- Specifieke transportmechanismen aanwezig
- Transport verloopt actief of actief
7. Transport doorheen membraan
Diffusie van kleurstofmoleculen, hun concentratiegradiënt omlaag
Evenwicht treedt op wanneer de concentratie uniform is
8. Passief transport
Diffusie:
Passief transport = bewegen van deeltkes doorheen membraan door de aanwezigheid
van een chemische/ elektrische gradiënt
Passief = cel zelf moet geen energie leveren
Soorten gradiënt ?
1. Chemische gradiënt = concentratieverschil
2. Elektrische gradiënt = elektrisch potentiaalverschil
3. Elektrochemische gradiënt = concentratie – en elektronisch potentiaalverschil
1. Chemische gradiënt
Diffusie = proces waarbij opgeloste deeltjes zich door heel de vloeistof verplaatsen
van gebied met hoge concentratie aan opgeloste deeltjes naar gebied met lagere
concentratie. Al dan niet doorheen permeable wand
bv gassen
Diffusie veronderstelt: 1. Concentratie verschil, 2 permeabel membraan
, Geleide diffusie = opname van grotere deeltjes: door transporteiwitten (carriers), selectief,
passief transport: van hoge naar lage concentratie; geen energie nodig
Bv glucose
Osmose = diffusie van het oplosmiddel. Oplosmiddel verplaatst zich van lage naar hoge
concentratie. Treedt op bij halfdoorlatend of semi-permeabel membraan.
Systeem streeft naar evenwicht
2. Elektrische gradiënt: elektrodiffusie
- Elektrisch potentiaalverschil
- Diffusie van geladen deeltjes (ionen)
- Via ionenkanalen
3. Elektrochemische gradiënt
- Geladen deeltjes = ondervinden chemische gradiënt + elektrische gradiënt -> ion
verplaatst zich
-
Les 1: indeling
Wat is Fysiologie?
- werking en functie van levende materie
- biologische functies
- gaat samen met andere wetenschappen
Anatomie
Biochemie
Chemie
Fysica
Wat is leven?
- reactievermogen (prikkelbaarheid en aanpassingsvermogen)
- groei
- voorplantig
- beweging (inwendig en/of uitwendig)
- stofwisseling/metabolisme (biochemische reacties in het lichaam)
Wat is Pathofysiologie?
Ziekte is niets anders dan een gestoorde fysiologie. Pathofysiologie onderzoekt de
mechanismen die tot deze verstoringen leiden en vormt de basis van de interne
geneeskunde.
Les 2: fysiologie – de cel en van een organimse
1. Opbouw van organisme
Celfysiologie = hoeksteen van de menselijke fysiologie
2. Van organisme tot cel
Lichaam -> stelsel -> orgaan -> weefsel -> cel
3. Organisatie-niveau’s
1. Chemische of moleculair niveau
Atoom = kleinste stabiele bouwteen van materie (bv. koolstof)
Molecule = atomen die verbinding aangaan met elkaar (bv. glucose, water, DNA)
2. Celniveau
Cel = kleinste levende eenheid van het lichaam !! (bv. hartspiercel)
3. Weefselniveau
Weefsel = groepering van gelijkaardige cellen die samenwerken om specifieke
functies uit te voeren (bv. hartspierweefsel: hartspiercellen)
, 4. Orgaanniveau
Orgaan = twee of meer verschillende weefsels die samenwerken om specifieke
functie uit te voeren (bv. hart: hartspierweefsel + zenuwweefsel + ...)
5. Orgaanstelselniveau
Orgaanstelsel = organen die samenwerken (Bv. bloedvatenstelsel: hart, bloed,
bloedvaten)
6. Organisme-niveau
Hoogste organisatie-niveau
Alle orgaanstelsels in het lichaam werken samen om het leven en de gezonheid in
stand te houden (bv. de mens, het menselijk lichaam)
4. Eéncellig tegenover meercellig
- Cel = functionele eenheid of kleinste leefeenheid
- Éécellige organismen = kan op zichzelf leven & kan zich voortplanten
- Meercellige organismen = zijn onderling afhankelijk, grote kolonie van ééncellige
organismen. Differentiatie: cellen krijgen specialistatie -> verschillen qua bouw en
functie. Maar: toch heeft elke cel basisbehoeften
- Menselijk lichaam = 1 biljard cellen
- Hoge “turn-over” (omzet) = rode bloedcellen 2500000 cellen/seconde
5. Bouw van de cel
Cel = functionele eenheid -> welke functies?
- Transparant stoffen, stofwisseling, excretie/secretie, groei en vermenigvuldigen
Cel = plasmembraan + kern + cytoplasme
- Cytoplasme = celorganen + cytosol
- Cytosol = vloeistof tussen organellen
6. De celmembraan: structuur
1. Structuur van een membraan
- Celmembraan = scheiding -> nodig want samenstelling intern en extern milieu is
anders. Maar: ook selectief doorlatend
- Microscopisch onderzoek:
5 -10 nm dik
lichtmicroscopisch: niet te zien
elektronenmicroscopisch: 3 lagen
- Scheikunde onderzoek:
Lipidedubbellaag
membraan bevat: - vetten (fosfolipiden + cholesterol)
- eiwitten
- koolhydraten
, 2. Transparant doorheen een membraan
- Barriére <-> uitwisseling nodig
- Specifieke transportmechanismen aanwezig
- Transport verloopt actief of actief
7. Transport doorheen membraan
Diffusie van kleurstofmoleculen, hun concentratiegradiënt omlaag
Evenwicht treedt op wanneer de concentratie uniform is
8. Passief transport
Diffusie:
Passief transport = bewegen van deeltkes doorheen membraan door de aanwezigheid
van een chemische/ elektrische gradiënt
Passief = cel zelf moet geen energie leveren
Soorten gradiënt ?
1. Chemische gradiënt = concentratieverschil
2. Elektrische gradiënt = elektrisch potentiaalverschil
3. Elektrochemische gradiënt = concentratie – en elektronisch potentiaalverschil
1. Chemische gradiënt
Diffusie = proces waarbij opgeloste deeltjes zich door heel de vloeistof verplaatsen
van gebied met hoge concentratie aan opgeloste deeltjes naar gebied met lagere
concentratie. Al dan niet doorheen permeable wand
bv gassen
Diffusie veronderstelt: 1. Concentratie verschil, 2 permeabel membraan
, Geleide diffusie = opname van grotere deeltjes: door transporteiwitten (carriers), selectief,
passief transport: van hoge naar lage concentratie; geen energie nodig
Bv glucose
Osmose = diffusie van het oplosmiddel. Oplosmiddel verplaatst zich van lage naar hoge
concentratie. Treedt op bij halfdoorlatend of semi-permeabel membraan.
Systeem streeft naar evenwicht
2. Elektrische gradiënt: elektrodiffusie
- Elektrisch potentiaalverschil
- Diffusie van geladen deeltjes (ionen)
- Via ionenkanalen
3. Elektrochemische gradiënt
- Geladen deeltjes = ondervinden chemische gradiënt + elektrische gradiënt -> ion
verplaatst zich
-
