samenvatting boekje observeren

HOOFDSTUK 1: OBSERVEREN, EENVOUDIG … OF TOCH NIET?

Het verschil tussen alledaags observeren en professioneel observeren?

 Observeren in het dagelijks leven: we observeren continu om het eigen gedrag en dat van
anderen te begrijpen
 Gedrag = verbaal gedrag en non-verbaal gedrag!
 Maar ook fysieke kenmerken
 Bepaalt je eerste indruk over anderen, zult zo ook een mening vormen over hen
 Dagdagelijkse observatie heeft meerdere doelen: je verzamelt informatie over
 Anderen
 Relaties en situaties
 Jezelf (zelfobservatie en afgeleide observatie)
 Zelfobservatie= waarneming van eigen gedrag en innerlijke prikkels
 Afgeleide observatie= waarneming hoe andere ten opzichte van jou
bevinden
 Je maakt voortdurend ONBEWUST gebruik van deze informatiestroom om de manier waarop je
je gedraagt en uitdrukt af te stemmen op de anderen en de omgeving
 Er zijn spiegelneuronen die worden geactiveerd als je gaat waarnemen


PSYCHOLOGISCH OBSERVEREN

 Dagelijks observeren = onbewust, subjectief, continu en impliciet persoon-, situatie- en
momentgebonden proces van gedragswaarneming en interpretatie.
 Professioneel observeren = bewust en met doelgerichte aandacht via de zintuigen
waarnemingsprikkels in zich opnemen en verwerken (4 kwaliteitseisen)
o Methode = wetenschappelijk
o Doelgericht = verzamelen van gedragsinformatie om uitspraak te doen over
psychologisch functioneren (achteraf betekenis aan geven)
o Via alle zintuigen
o Communiceerbaar via (zo objectief mogelijke!) registraties MAAR let op: observatie is per
definitie een cognitief en emotioneel gestuurd proces van informatieverwerking


DAGELIJKS VS PROFESSIONEEL OBSERVEREN

 Gelijkenissen
 Algemeen doel = info verkrijgen
 Gevoelig voor vertekening / bias
 Voel – en denkwijze
 Cognitieve en emotionele werking van het brein
 De waarneming zelf


DOELGERICHT EN BEWUST OBSERVEREN

 Wetenschappelijke voorkennis van te observeren gedrag

,  HOE herkennen van zichtbare tekens autisme, scheidingsangst, …
 Kennis en kunde van bestaande observatiemethoden en nieuwe observatiemethoden kunnen
opstellen
 Wèlke wijze gebruiken bij observatie kind, massa, echtpaar, …
 Doelgerichtheid tijdens diagnostisch proces maar ook tijdens therapie, training, psychologische
begeleiding
 Continu gegeven, continu storende factoren, …

GELIJKENISSEN EN VERSCHILLEN




HOOFDSTUK 2: WWW OBSERVEREN: WAAROM, WANNEER, WAT… EN HOE?

WAAROM OBSERVEREN?

 Menselijk gedrag begrijpen en voorspellen
 Beschrijvend (exploratief): informatie verzamelen over het gedrag zoals het zich in werkelijkheid
voordoet
o Samenhang gedrag en context = omgeving
 Vb.: nagelbijten zodra niet alleen bv door zenuwachtigheid
 Hypothese toetsend: toetsen van een verwachting of voorspelling van hoe het gedrag zich zal
voordoen in een bepaalde situatie
o Na duidelijke VRAAG  observatie  toetsende rol
 Vb.: weinig aandacht -> negatief gedrag in de klas

Het gaat om waarschijnelijke samenhangen en niet perse om een oorzaak-gevolg verband te geven.