Probleem 2
Leerdoelen:
- Welke (drie) criteria zijn er om lichaam en geest te onderscheiden?
- Wat zijn de verschillende visies op lichaam en geest?
Bronnen:
- Psyweb, Hergenhann
De geest = de software
Het lichaam = de hardware
Citeria voor het onderscheiden van lichaam en geest:
1. Qualia: de fysieke vorm van een object is voor iedereen hetzelfde maar de smaak/ervaring
kan subjectief sterk variëren.
o Voorbeeld: een appel heeft een steeltje, een schilderij heeft kleuren en een omlijsting,
en een lichaam heeft beharing en ledematen.
2. Verificatie: een fysiek verschijnsel is objectief makkelijk te verifieren (publiek), terwijl een
mentaal verschijnsel erg subjectief is en zich niet makkelijk laat verifieren (prive).
o Fysiek verschijnsel: bijvoorbeeld een verwonding.
o Mentaal verschijnsel: bijvoorbeeld pijn, verdriet of verlangen.
3. Ruimtelijkheid: lichamen zijn materiele objecten die ruimte in beslag nemen maar mentale
zaken nemen geen fysieke ruimte in beslag.
o Res extensa: fysiek
o Res cogitas: mentaal
o Voorbeeld: persoon die op een stoel zit, dus niemand anders kan daar meer zitten. En
gedachten nemen daarentegen geen fysieke ruimte in beslag.
Mind-Body Probleem:
- Discussie over of mensen lichaam en geest hebben, of één van de twee, en of beide in
verbinding staan met elkaar, en op welke manier ze in verbinding zouden staan.
- Twee grote visies: monisme en dualisme.
- Vanaf de Griekse oudheid wordt al gediscussieerd over het feit waar alles vandaan zou
komen. Zo kwam Thales met dat de oorsprong zou liggen in de substantie water en
Heraclitus zei dat het in de substantie vuur lag.
- Daarna kwam de vraag of de geest een eigenschap is van het lichaam of dat het
zelfstandige substantie was. Hierover waren verschillende meningen:
o Eigenschap (monisme): Aristotoles, Skinner en Broad.
o Substantie (dualisme): Plato, Descartes en Popper.
Geest:
- Bewuste ervaring. Het mind-body probleem heeft met dit onderdeel te maken.
- Het systeem of programma die gedrag besturen.
- De geest wordt soms als software gezien en het lichaam als hardware.
- Mentale fenomenen: sensaties, beelden, gevoelens, gedachten, overtuigingen, intenties en
beslissingen.
1
, Lichaam:
- Het fysieke aspect van een organisme. Misschien met het mind-body probleem meer
gericht op de hersenen.
Bewustzijn:
- Qualia: het ruwe materiaal van een bewuste ervaring. Het zijn de ervaringen waaruit ons
bewustzijn bestaat.
o Bijv. het ervaren van pijn.
- Het is erg moeilijk om het bewustzijn te bestuderen, omdat het geen ‘vast’ iets is en omdat
het erg subjectief is. Het gaat namelijk over je eigen en andermans ervaringen.
Het definiëren van het bewustzijn:
- Nagel (1974): hij definieerde het bewustzijn als ‘wat het is om iets te zijn’ in bepaalde
staten. Hij legt hiermee de nadruk op de experimentele natuur van het bewustzijn.
- Het bewustzijn wordt ook vaak gelinkt met de geest en het mind-body probleem, want
ervaringen worden vaak gelinkt aan de geest. En we gaan ervan uit dat ons bewustzijn iets
anders is dan ons fysieke lichaam. Echter, veel van onze mentale processen gebeuren ook
buiten het bewustzijn om wat betekend dat de geest en het bewustzijn dus niet geheel
gelijk aan elkaar zijn.
- Meer traditionelere definities van het bewustzijn zijn waakzaamheid, besef,
zelfreflectiviteit. Ook deze definities kunnen geen gehele beschrijving van het bewustzijn
geven.
Is het bewustzijn mysterieus?
- Alles in de wereld is fysiek, maar daarvan heeft niks een bewustzijn. Bijvoorbeeld een stoel
heeft geen bewustzijn. Onze hersenen zijn ook fysiek, maar op de een of andere manier
ligt hierin wel een bewustzijn. De vraag is hoe dit kan, aangezien alle delen van de
hersenen bestaan uit fysieke componenten zonder een bewustzijn (bijv. neuronen).
Er zijn twee hoofdbenaderingen van het geest-lichaam probleem:
- Monisme: er is maar één onderliggende realiteit, dus of een lichaam of een geest. Eén
realiteit. De grootste vormen zijn materialisme en idealisme/mentalisme:
o Materialisme: de enige onderliggende entiteit is fysiek. Alles in de wereld wordt
uitgelegd aan de hand van fysieke termen (dus ook het bewustzijn). Er is alleen een
lichaam en dus geen geest. Alle acties zijn resultaat van elektrochemische processen
in de hersenen. We kunnen op dit moment alleen nog niet zo’n goed begrip krijgen
over het bewustzijn, omdat we de hersenfuncties nog niet volledig begrijpen. Alles in
het universum moet verklaard worden vanuit materie, dus ook het gedrag.
Identity theory: deze theorie wordt ook wel de Mind-Brain Theory of de Central
State Identity Theory genoemd. Deze theorie stelt dat mentale staten hetzelfde
zijn als herstenstaten. Bij een bepaalde hersenstaat hoort een bepaalde mentale
toestand, het is een 1 op 1 relatie. Bijvoorbeeld als er een bepaald gebied in de
hersens actief is, dan zorgt dat voor boosheid. Mentaal is ook fysiek er is geen
geest. Het is een vorm van materialisme en vooral van de double aspect theorie
want mentaal en fysiek zitten op hetzelfde niveau.
Mentale en fysieke uitingen verschillen in betekenis, maar verwijzen naar
hetzelfde ding, fysieke fenomenen.
Bijv. het voelen van pijn dit is gewoon een patroon van zenuwactiviteit en
wanneer je deze neurale activiteit hebt uitgelegd, dan heb je alles uitgelegd.
Kritiek op de theorie:
2
Leerdoelen:
- Welke (drie) criteria zijn er om lichaam en geest te onderscheiden?
- Wat zijn de verschillende visies op lichaam en geest?
Bronnen:
- Psyweb, Hergenhann
De geest = de software
Het lichaam = de hardware
Citeria voor het onderscheiden van lichaam en geest:
1. Qualia: de fysieke vorm van een object is voor iedereen hetzelfde maar de smaak/ervaring
kan subjectief sterk variëren.
o Voorbeeld: een appel heeft een steeltje, een schilderij heeft kleuren en een omlijsting,
en een lichaam heeft beharing en ledematen.
2. Verificatie: een fysiek verschijnsel is objectief makkelijk te verifieren (publiek), terwijl een
mentaal verschijnsel erg subjectief is en zich niet makkelijk laat verifieren (prive).
o Fysiek verschijnsel: bijvoorbeeld een verwonding.
o Mentaal verschijnsel: bijvoorbeeld pijn, verdriet of verlangen.
3. Ruimtelijkheid: lichamen zijn materiele objecten die ruimte in beslag nemen maar mentale
zaken nemen geen fysieke ruimte in beslag.
o Res extensa: fysiek
o Res cogitas: mentaal
o Voorbeeld: persoon die op een stoel zit, dus niemand anders kan daar meer zitten. En
gedachten nemen daarentegen geen fysieke ruimte in beslag.
Mind-Body Probleem:
- Discussie over of mensen lichaam en geest hebben, of één van de twee, en of beide in
verbinding staan met elkaar, en op welke manier ze in verbinding zouden staan.
- Twee grote visies: monisme en dualisme.
- Vanaf de Griekse oudheid wordt al gediscussieerd over het feit waar alles vandaan zou
komen. Zo kwam Thales met dat de oorsprong zou liggen in de substantie water en
Heraclitus zei dat het in de substantie vuur lag.
- Daarna kwam de vraag of de geest een eigenschap is van het lichaam of dat het
zelfstandige substantie was. Hierover waren verschillende meningen:
o Eigenschap (monisme): Aristotoles, Skinner en Broad.
o Substantie (dualisme): Plato, Descartes en Popper.
Geest:
- Bewuste ervaring. Het mind-body probleem heeft met dit onderdeel te maken.
- Het systeem of programma die gedrag besturen.
- De geest wordt soms als software gezien en het lichaam als hardware.
- Mentale fenomenen: sensaties, beelden, gevoelens, gedachten, overtuigingen, intenties en
beslissingen.
1
, Lichaam:
- Het fysieke aspect van een organisme. Misschien met het mind-body probleem meer
gericht op de hersenen.
Bewustzijn:
- Qualia: het ruwe materiaal van een bewuste ervaring. Het zijn de ervaringen waaruit ons
bewustzijn bestaat.
o Bijv. het ervaren van pijn.
- Het is erg moeilijk om het bewustzijn te bestuderen, omdat het geen ‘vast’ iets is en omdat
het erg subjectief is. Het gaat namelijk over je eigen en andermans ervaringen.
Het definiëren van het bewustzijn:
- Nagel (1974): hij definieerde het bewustzijn als ‘wat het is om iets te zijn’ in bepaalde
staten. Hij legt hiermee de nadruk op de experimentele natuur van het bewustzijn.
- Het bewustzijn wordt ook vaak gelinkt met de geest en het mind-body probleem, want
ervaringen worden vaak gelinkt aan de geest. En we gaan ervan uit dat ons bewustzijn iets
anders is dan ons fysieke lichaam. Echter, veel van onze mentale processen gebeuren ook
buiten het bewustzijn om wat betekend dat de geest en het bewustzijn dus niet geheel
gelijk aan elkaar zijn.
- Meer traditionelere definities van het bewustzijn zijn waakzaamheid, besef,
zelfreflectiviteit. Ook deze definities kunnen geen gehele beschrijving van het bewustzijn
geven.
Is het bewustzijn mysterieus?
- Alles in de wereld is fysiek, maar daarvan heeft niks een bewustzijn. Bijvoorbeeld een stoel
heeft geen bewustzijn. Onze hersenen zijn ook fysiek, maar op de een of andere manier
ligt hierin wel een bewustzijn. De vraag is hoe dit kan, aangezien alle delen van de
hersenen bestaan uit fysieke componenten zonder een bewustzijn (bijv. neuronen).
Er zijn twee hoofdbenaderingen van het geest-lichaam probleem:
- Monisme: er is maar één onderliggende realiteit, dus of een lichaam of een geest. Eén
realiteit. De grootste vormen zijn materialisme en idealisme/mentalisme:
o Materialisme: de enige onderliggende entiteit is fysiek. Alles in de wereld wordt
uitgelegd aan de hand van fysieke termen (dus ook het bewustzijn). Er is alleen een
lichaam en dus geen geest. Alle acties zijn resultaat van elektrochemische processen
in de hersenen. We kunnen op dit moment alleen nog niet zo’n goed begrip krijgen
over het bewustzijn, omdat we de hersenfuncties nog niet volledig begrijpen. Alles in
het universum moet verklaard worden vanuit materie, dus ook het gedrag.
Identity theory: deze theorie wordt ook wel de Mind-Brain Theory of de Central
State Identity Theory genoemd. Deze theorie stelt dat mentale staten hetzelfde
zijn als herstenstaten. Bij een bepaalde hersenstaat hoort een bepaalde mentale
toestand, het is een 1 op 1 relatie. Bijvoorbeeld als er een bepaald gebied in de
hersens actief is, dan zorgt dat voor boosheid. Mentaal is ook fysiek er is geen
geest. Het is een vorm van materialisme en vooral van de double aspect theorie
want mentaal en fysiek zitten op hetzelfde niveau.
Mentale en fysieke uitingen verschillen in betekenis, maar verwijzen naar
hetzelfde ding, fysieke fenomenen.
Bijv. het voelen van pijn dit is gewoon een patroon van zenuwactiviteit en
wanneer je deze neurale activiteit hebt uitgelegd, dan heb je alles uitgelegd.
Kritiek op de theorie:
2
