Celbiologie 2
1. Atomen
19 atomen zijn essentieel voor het leven → H, Na, Mg
Sommige moleculen zijn enkel te vinden bij mensen → F, As, Cr
Wat moet je weten? Molecule met zware elementen (Ds, Rg, …) = niet natuurlijk
Meest voorkomende in het lichaam = H2O
1.1 Water – H2O
- Drijft als het bevriest → vormt een isolatielaag voor het leven onder water (vissen, …)
- Gekko kan lopen op de muren door waterstofbruggen gevormd tussen zijn poten.
Dit komt door het dipoolmoment: negatieve ladingswolk bij de O’s, positief veld bij de H’s.
Celbiologie – semester 2 1
,Water is …
- Polair
- Sterke interacties, hoog kookpunt → dipoolmoment
- Waterstofbindingen → v. d. waalsbindingen leiden tot adhesie (zie Gekko, ook dubbelhelix DNA)
- Solvent (oplosmiddel)
- Koelvloeistof (zweet)
- Transport- en glijmiddel → boot
Je kan meer warmte
opstapelen in H2O
Waarom al deze verschillen? De waterstofbruggen zorgen ervoor dat water een grotere dichtheid
heeft.
- Friedrich Wöhler: heeft het verband gevonden tussen organische en anorganische moleculen.
Dit heeft hij gedaan aan de hand van ureum.
NH3 (ammoniak) + HOCN (cyaanzuur) → NH4OCN (amoniumcyanaat)
60°C
NH4OCN → H2NCONH2 (Ureum) Conclusie: men maakt van anorganische elementen organische
Waar kan men momenteel anorganische ureum vinden: cosmetische crèmes
Waar kan men momenteel organische ureum vinden: ammoniak wordt omgezet in de lever naar
ureum en zo uitgestoten via de urine.
2. Sachariden
2.1 Definitie sachariden
Sacharide = koolhydraat = carbohydraat = glucide = suiker
→ steeds evenveel C’s als O’s. De H’s zijn het dubbele als C’s en O’s
C6H12O6 = (CH2O)n
- De meest gebruikte monosachariden en enkelvoudige suikers in het lichaam → 5 - 6
koolstofatomen
Er zijn 2 varianten van sachariden: opgedeeld onder het feit waar de carbonylgroep zit.
1. Polyhydroxyaldehyden → carbonylgroep op het einde van de keten
2. Polyhydroxyketonen → carbonylgroep zit tussenin op secundaire koolstof
In 1 suiker: veel hydroxylgroepen (-OH) + 1 carbonylgroep (-CO)
Naamgeving: hexose (6 C’s), pentose ( 5 C’s), … → -ose geeft aan dat het gaat om een suiker
Pentosen en hexosen zijn 99% cyclisch.
Celbiologie – semester 2 2
, 2.2 Belang + oorsprong
Functie sachariden:
- Energie → je kan zetmeel en glucose verbranden → brandstof. Voorbeeld: hout bestaat uit
glucose
- Structuur
- metabolisch intermediair → kan van een molecule naar een andere
- energieopslag
Oorsprong sachariden: plantaardig
Bloem, meel: plant slaat suiker op als zetmeel = gecondenseerde vorm van suiker, het is een
polymeer.
Energie produceren bij de mens:
1. We gaan de suiker gaan oxideren aan de hand van zuurstof (O).
2. We verbranden dit en we halen hier ATP uit (energetisch rendement van 30%)
3. Metabolische reacties kunnen doorgaan. Vb: spier bewegen
4. Men produceert hierdoor H2O en CO2
Mensen zijn heterotroof. We zijn afhankelijk van planten om te overleven en hebben voedsel nodig.
Energie produceren bij plant: (fotosynthese)
1. 6CO2 + 6H2O + licht = C6H12O6 + 602
Deze reactie kan bij rode en groene planten.
Planten zijn autotroof → Ze hebben geen voedsel nodig. Ze nemen anorganische componenten op
en vormen ze om naar organische. (niet alle planten zijn autotroof)
Celbiologie – semester 2 3
, De verbranding van een motor is gelijkaardig, maar heeft een lager rendement dan de verbranding in
het lichaam. (20%)
Soort vraag op examen: Wat is de suiker?
Redenering: Je moet OH-groepen, C en H hebben.
De andere molecule is een toxische molecule. Het heeft een diamantstructuur (niet cyclisch)
Molecule komt voor in bepaalde dieren.
2.3 Optische isomerie
Dit zal optreden zodra een molecuul een asymmetrisch centrum heeft. Deze moleculen kunnen de
polarisatierichting van gepolariseerd licht verdraaien.
Je kijkt naar de voorlaatste C-groep. → je moet dit niet uit een panel kunnen halen.
Staat de OH links → L-threose
Staat de OH rechts → D-threose
L = laevo = links is hetzelfde als – of S (sinister)
D = dextro = rechts is hetzelfde als + of R (rectus)
Handen en voeten zijn ook een vb van chiraliteit → je kan ze niet over elkaar leggen
Symmetrische vormen zijn niet chiraal.
Chiraliteit bestaat ook bij aminozuren, de meest voorkomende zijn L-aminozuren
Celbiologie – semester 2 4
1. Atomen
19 atomen zijn essentieel voor het leven → H, Na, Mg
Sommige moleculen zijn enkel te vinden bij mensen → F, As, Cr
Wat moet je weten? Molecule met zware elementen (Ds, Rg, …) = niet natuurlijk
Meest voorkomende in het lichaam = H2O
1.1 Water – H2O
- Drijft als het bevriest → vormt een isolatielaag voor het leven onder water (vissen, …)
- Gekko kan lopen op de muren door waterstofbruggen gevormd tussen zijn poten.
Dit komt door het dipoolmoment: negatieve ladingswolk bij de O’s, positief veld bij de H’s.
Celbiologie – semester 2 1
,Water is …
- Polair
- Sterke interacties, hoog kookpunt → dipoolmoment
- Waterstofbindingen → v. d. waalsbindingen leiden tot adhesie (zie Gekko, ook dubbelhelix DNA)
- Solvent (oplosmiddel)
- Koelvloeistof (zweet)
- Transport- en glijmiddel → boot
Je kan meer warmte
opstapelen in H2O
Waarom al deze verschillen? De waterstofbruggen zorgen ervoor dat water een grotere dichtheid
heeft.
- Friedrich Wöhler: heeft het verband gevonden tussen organische en anorganische moleculen.
Dit heeft hij gedaan aan de hand van ureum.
NH3 (ammoniak) + HOCN (cyaanzuur) → NH4OCN (amoniumcyanaat)
60°C
NH4OCN → H2NCONH2 (Ureum) Conclusie: men maakt van anorganische elementen organische
Waar kan men momenteel anorganische ureum vinden: cosmetische crèmes
Waar kan men momenteel organische ureum vinden: ammoniak wordt omgezet in de lever naar
ureum en zo uitgestoten via de urine.
2. Sachariden
2.1 Definitie sachariden
Sacharide = koolhydraat = carbohydraat = glucide = suiker
→ steeds evenveel C’s als O’s. De H’s zijn het dubbele als C’s en O’s
C6H12O6 = (CH2O)n
- De meest gebruikte monosachariden en enkelvoudige suikers in het lichaam → 5 - 6
koolstofatomen
Er zijn 2 varianten van sachariden: opgedeeld onder het feit waar de carbonylgroep zit.
1. Polyhydroxyaldehyden → carbonylgroep op het einde van de keten
2. Polyhydroxyketonen → carbonylgroep zit tussenin op secundaire koolstof
In 1 suiker: veel hydroxylgroepen (-OH) + 1 carbonylgroep (-CO)
Naamgeving: hexose (6 C’s), pentose ( 5 C’s), … → -ose geeft aan dat het gaat om een suiker
Pentosen en hexosen zijn 99% cyclisch.
Celbiologie – semester 2 2
, 2.2 Belang + oorsprong
Functie sachariden:
- Energie → je kan zetmeel en glucose verbranden → brandstof. Voorbeeld: hout bestaat uit
glucose
- Structuur
- metabolisch intermediair → kan van een molecule naar een andere
- energieopslag
Oorsprong sachariden: plantaardig
Bloem, meel: plant slaat suiker op als zetmeel = gecondenseerde vorm van suiker, het is een
polymeer.
Energie produceren bij de mens:
1. We gaan de suiker gaan oxideren aan de hand van zuurstof (O).
2. We verbranden dit en we halen hier ATP uit (energetisch rendement van 30%)
3. Metabolische reacties kunnen doorgaan. Vb: spier bewegen
4. Men produceert hierdoor H2O en CO2
Mensen zijn heterotroof. We zijn afhankelijk van planten om te overleven en hebben voedsel nodig.
Energie produceren bij plant: (fotosynthese)
1. 6CO2 + 6H2O + licht = C6H12O6 + 602
Deze reactie kan bij rode en groene planten.
Planten zijn autotroof → Ze hebben geen voedsel nodig. Ze nemen anorganische componenten op
en vormen ze om naar organische. (niet alle planten zijn autotroof)
Celbiologie – semester 2 3
, De verbranding van een motor is gelijkaardig, maar heeft een lager rendement dan de verbranding in
het lichaam. (20%)
Soort vraag op examen: Wat is de suiker?
Redenering: Je moet OH-groepen, C en H hebben.
De andere molecule is een toxische molecule. Het heeft een diamantstructuur (niet cyclisch)
Molecule komt voor in bepaalde dieren.
2.3 Optische isomerie
Dit zal optreden zodra een molecuul een asymmetrisch centrum heeft. Deze moleculen kunnen de
polarisatierichting van gepolariseerd licht verdraaien.
Je kijkt naar de voorlaatste C-groep. → je moet dit niet uit een panel kunnen halen.
Staat de OH links → L-threose
Staat de OH rechts → D-threose
L = laevo = links is hetzelfde als – of S (sinister)
D = dextro = rechts is hetzelfde als + of R (rectus)
Handen en voeten zijn ook een vb van chiraliteit → je kan ze niet over elkaar leggen
Symmetrische vormen zijn niet chiraal.
Chiraliteit bestaat ook bij aminozuren, de meest voorkomende zijn L-aminozuren
Celbiologie – semester 2 4
