Kwantitatieve onderzoeksmethodes
Prof. Dominiek Sandra
Hoofdstuk 1 Algemene begrippen en statistische
denkfouten
Wat is wetenschap?
- Hypothese opstellen
- Gegevens (data) verzamelen
- Statistische analyse
- Theoretische interpretatie van de statistische uitkomsten
Gegevens/data verzamelen doe je door
- voldoende data te nemen
- random steekproef data te hebben (niet gekozen door jezelf dus)
- systematische variatie/manipulatie van de onderzoeksfactor(en) (zodat er een gelijke
verdeling is binnen je onderzoek, je gaat dus niet “manipuleren” naar eigen belang maar
zodat de steekproef eerlijk verloopt)
- constant houden van mogelijk ‘storende factoren’
Variabelen
De onafhankelijke variabele is wat je zelf kiest om te onderzoeken, je gaat die variabele dan ook
manipuleren om te kijken wat het effect van verandering is.
We bekijken of die variabele een oorzaak is van een significant effect
Daar tegenover staat de afhankelijke variabele: die gaat dus veranderen door onze onafhankelijke
variabele
Het is niet een oorzaak maar een gevolg van het signicante effect
De storende variabele is niet onze interesse maar het varieert ook en we moeten dat dus onder
controle zien te houden
De condities zijn de zaken die je onderzoekt op een variabele
Statistische analyse
Beschrijvende statistiek: data beschrijven
Inferentiele statiestiek/verklarende statistiek: het systematisch zoeken in data
Heeft de onafhankelijke variabele een systematisch effect?
Indien ja (significant effect), dan is die variabele belangrijk in het bestudeerde domein.
Een variabele waarvan het effect significant is, beïnvloedt met een bepaalde systematiek de
meetgegevens. Je moet er in je theorie dus rekening mee houden.
Hoe groot is dat effect? Een systematisch klein effect kan immers ook significant zijn maar is het effect
voor het doel voldoende groot om betekenisvol te zijn?
, Lineaire groei
We bekijken het adhv een voorbeeld: het Doppler effect
Denk aan een ambulance die voorbij je rijdt op straat. Je hoort eerst zacht de sirene maar hoe dichter
hij komt hoe luider het klint, totdat hij voorbij rijdt want dan sterft het geluid weer zachtjes weg.
Hoe verder weg, hoe zachter het geluid maar hoe dichterbij hoe luider het geluid = lineaire groei
De punten in de grafiek liggen in een cluster bij elkaar waardoor een mooie rechte kan getrokken
worden, dit noemen we het lineaire verband
Exponentiële groei
Bij exponentiële groei zit het anders. Bij lineaire groei tellen we telkens hetzelfde getal bij de vorige
(bvb +1 of +3) zo gaan we telkens een trapje hoger. Bij exponentiële groei tellen we niet op maar
vermenigvuldigen we met hetzelfde getal (bvb x0,5 of x2) zo zal het volgende punt steeds groter en
groter worden, we noemen dit de exponentiële groei. Dat kan positief of negatief zijn, bvb negatief
wanneer de groeifactor kleiner is dan 1 zoals 0,50 of positief wanneer de groeifactor groter is dan 1
zoals 2. Vanzelfsprekend verandert er niets als de groeifactor gelijk is aan 1.
De misvatting van de gokker (the Gambler’s Fallacy)
We bekijken dit adhv het voorbeeld van een roulettewiel met zwarte en rode vakjes. In het wiel wordt
gegooid met een balletje terwijl het draait. Uiteindelijk zal het balletje belanden op een getal en
ofwel op een rood of zwart vakje.
Na 21 spelletjes is het balletje al elke keer op rood geland, de gokker zou nu denken dat het deze keer
wel op zwart zal landen en niet nog eens op rood. Dat is fout want elk spel is er opnieuw een kans van
½ om op zwart of rood te landen.
Het roulettewiel heeft immers geen geheugen en is een puur toevalsmechanisme, met
onveranderlijke kansen.
dus na een lange reeks is de kans nog steeds ½, ook in niet binaire gevallen zoals bij een
dobbelsteen, dan is de kans altijd 1/6
We spreken van het blinde toeval bij zo’n spel omdat alles ooit kan gebeuren, het kan goed zijn dat er
100 spelletjes gespeeld worden waarbij het elke keer op rood landt. Je zou kunnen zeggen dat alles
ooit kan gebeuren als je maar vaak genoeg speelt. Dit geldt enkel voor spelletjes en niet bijvoorbeeld
voor dingen waarbij context en fysische wetten ook een rol spelen. Zoals bijvoorbeeld de stand van
de maan.
We nemen nu een ander voorbeeld, het opgooien van een muntstuk. De kans op kop of munt is net
zoals bij het roulettewiel een conditionele kans en dus een voorwaardelijke kans. Als je vaak genoeg
een muntstuk opgooit en de uitkomsten bijhoudt dan zal je iets opvallends zien.
Stel je gooit vier keer een muntstuk op, de kans dat je vier keer na elkaar munt hebt of vier keer na
elkaar kop is kleiner dan dat je 2 keer munt en 2 keer kop gooit na elkaar. Dat zal je altijd ontdekken
Prof. Dominiek Sandra
Hoofdstuk 1 Algemene begrippen en statistische
denkfouten
Wat is wetenschap?
- Hypothese opstellen
- Gegevens (data) verzamelen
- Statistische analyse
- Theoretische interpretatie van de statistische uitkomsten
Gegevens/data verzamelen doe je door
- voldoende data te nemen
- random steekproef data te hebben (niet gekozen door jezelf dus)
- systematische variatie/manipulatie van de onderzoeksfactor(en) (zodat er een gelijke
verdeling is binnen je onderzoek, je gaat dus niet “manipuleren” naar eigen belang maar
zodat de steekproef eerlijk verloopt)
- constant houden van mogelijk ‘storende factoren’
Variabelen
De onafhankelijke variabele is wat je zelf kiest om te onderzoeken, je gaat die variabele dan ook
manipuleren om te kijken wat het effect van verandering is.
We bekijken of die variabele een oorzaak is van een significant effect
Daar tegenover staat de afhankelijke variabele: die gaat dus veranderen door onze onafhankelijke
variabele
Het is niet een oorzaak maar een gevolg van het signicante effect
De storende variabele is niet onze interesse maar het varieert ook en we moeten dat dus onder
controle zien te houden
De condities zijn de zaken die je onderzoekt op een variabele
Statistische analyse
Beschrijvende statistiek: data beschrijven
Inferentiele statiestiek/verklarende statistiek: het systematisch zoeken in data
Heeft de onafhankelijke variabele een systematisch effect?
Indien ja (significant effect), dan is die variabele belangrijk in het bestudeerde domein.
Een variabele waarvan het effect significant is, beïnvloedt met een bepaalde systematiek de
meetgegevens. Je moet er in je theorie dus rekening mee houden.
Hoe groot is dat effect? Een systematisch klein effect kan immers ook significant zijn maar is het effect
voor het doel voldoende groot om betekenisvol te zijn?
, Lineaire groei
We bekijken het adhv een voorbeeld: het Doppler effect
Denk aan een ambulance die voorbij je rijdt op straat. Je hoort eerst zacht de sirene maar hoe dichter
hij komt hoe luider het klint, totdat hij voorbij rijdt want dan sterft het geluid weer zachtjes weg.
Hoe verder weg, hoe zachter het geluid maar hoe dichterbij hoe luider het geluid = lineaire groei
De punten in de grafiek liggen in een cluster bij elkaar waardoor een mooie rechte kan getrokken
worden, dit noemen we het lineaire verband
Exponentiële groei
Bij exponentiële groei zit het anders. Bij lineaire groei tellen we telkens hetzelfde getal bij de vorige
(bvb +1 of +3) zo gaan we telkens een trapje hoger. Bij exponentiële groei tellen we niet op maar
vermenigvuldigen we met hetzelfde getal (bvb x0,5 of x2) zo zal het volgende punt steeds groter en
groter worden, we noemen dit de exponentiële groei. Dat kan positief of negatief zijn, bvb negatief
wanneer de groeifactor kleiner is dan 1 zoals 0,50 of positief wanneer de groeifactor groter is dan 1
zoals 2. Vanzelfsprekend verandert er niets als de groeifactor gelijk is aan 1.
De misvatting van de gokker (the Gambler’s Fallacy)
We bekijken dit adhv het voorbeeld van een roulettewiel met zwarte en rode vakjes. In het wiel wordt
gegooid met een balletje terwijl het draait. Uiteindelijk zal het balletje belanden op een getal en
ofwel op een rood of zwart vakje.
Na 21 spelletjes is het balletje al elke keer op rood geland, de gokker zou nu denken dat het deze keer
wel op zwart zal landen en niet nog eens op rood. Dat is fout want elk spel is er opnieuw een kans van
½ om op zwart of rood te landen.
Het roulettewiel heeft immers geen geheugen en is een puur toevalsmechanisme, met
onveranderlijke kansen.
dus na een lange reeks is de kans nog steeds ½, ook in niet binaire gevallen zoals bij een
dobbelsteen, dan is de kans altijd 1/6
We spreken van het blinde toeval bij zo’n spel omdat alles ooit kan gebeuren, het kan goed zijn dat er
100 spelletjes gespeeld worden waarbij het elke keer op rood landt. Je zou kunnen zeggen dat alles
ooit kan gebeuren als je maar vaak genoeg speelt. Dit geldt enkel voor spelletjes en niet bijvoorbeeld
voor dingen waarbij context en fysische wetten ook een rol spelen. Zoals bijvoorbeeld de stand van
de maan.
We nemen nu een ander voorbeeld, het opgooien van een muntstuk. De kans op kop of munt is net
zoals bij het roulettewiel een conditionele kans en dus een voorwaardelijke kans. Als je vaak genoeg
een muntstuk opgooit en de uitkomsten bijhoudt dan zal je iets opvallends zien.
Stel je gooit vier keer een muntstuk op, de kans dat je vier keer na elkaar munt hebt of vier keer na
elkaar kop is kleiner dan dat je 2 keer munt en 2 keer kop gooit na elkaar. Dat zal je altijd ontdekken
