Samenvatting Mens en Gezondheid 1

Hoofdstuk 1: Inleiding


1 Inleiding

1.1 Diagnostische cyclus




1.2 Psychosociale problemen

Combinatie van psychische en sociale problemen:
• Psychische problemen: gevoelens en gedachten
• Sociale problemen: anderen, instanties, …

1.3 Chronische ziekten

Chronische ziekte = langdurige ziekte die niet spontaan verdwijnt en zelden volledig geneest.

1.4 Psycho-educatie

Psycho-educatie = methode met als doel personen competenties te laten verwerven die bijdragen
tot hun geestelijke gezondheid.

Doel: de cliënt en andere betrokkenen meer inzicht geven, zodat ze adequater met de ziekte en de
gevolgen ervan kunnen omgaan.

1.5 Preventiemethode

• Primaire preventie: nieuwe gevallen vermijden
• Secundaire preventie: risico’s opsporen om erger te voorkomen
• Tertiaire preventie: herval vermijden




1

,Hoofdstuk 3: Psychosociale problemen – burn-out


3 Psychosociale problemen – burn-out (1)

3.1 Inleiding

Burn-out is een werk gerelateerde aandoening die voorkomt bij werknemers die gedurende een
langere periode productief en zonder problemen hebben gewerkt tot tevredenheid van zichzelf en
anderen. Het wordt hoofzakelijk veroorzaakt door een disbalans tussen hoge werkeisen en
onvoldoende hulpbronnen op het werk.

 De balans tussen energiebronnen en stressoren:
• Energiebronnen: wat je energie geeft
• Stressoren: wat je energie wegneemt
 Kent verschillende fasen:




3.2 Belangrijkste symptomen

• Uitputting: zowel fysiek als mentaal
• Mentale distantie: sterke weerstand tegen het werk
• Cognitieve ontregeling: geheugenproblemen, aandachts- en concentratiestoornissen
• Emotionele ontregeling: oncontroleerbare heftige emotionele reacties

3.2.1 Bijkomende klachten

• Psychische spanningsklachten (slaapproblemen, piekeren of paniekaanvallen)
• Psychosomatische spanningsklachten: lichamelijke klachten van psychische oorsprong
• Depressieve stemming

3.2.2 Hoofdkenmerken

1. Emotionele uitputting: extreme en langdurige vermoeidheid
2. Depersonalisatie: cynisch worden, negatief
3. Afgenomen professionele bekwaamheid

Klachten:
• Fysiek
• Mentaal
• Gedragsmatig
• In hoofdzaak gerelateerd aan de werkomstandigheden
• Minimaal gedurende 1 jaar




2

,Hoofdstuk 3: Psychosociale problemen – burn-out


3.3 Hoe vaak komt het voor?

• Meer dan 1/6 werknemers krijgt of loopt risico op burn-outklachten
• Risicogroepen:
• Type beroep: vooral administratieberoepen
• Het opleidingsniveau: vooral laaggeschoolde medewerkers
• Leeftijd: 18 – 34 jaar

3.4 Beïnvloedende factoren




3.4.1 Omstandigheden

• Werkstressoren:
• Werkdruk
• Emotionele taakeisen
• Rolconflict
• Balans werk – privé
• Energiebronnen:
• Regelruimte
• Sociale steun
• Feedback
• Vaardigheid

3.4.2 Persoonlijke stijl

• Moeilijk grenzen durven aangeven
• Perfectionisme
• Meer aandacht voor anderen dan voor zichzelf
• Geen hulp durven vragen
• Angstig om te falen




3

, Hoofdstuk 3: Psychosociale problemen – burn-out


3.5 Preventief omgaan

• Werkgever is verantwoordelijk voor de preventie
• Preventie kan op niveau van organisaties, teams en individuen:
• Primaire preventie: gezonde mensen gezond houden
• Secundaire preventie: signalen vroegtijdig signaleren en hanteren
• Tertiaire preventie: schade beperken → omgaan met burn-out




3.6 Mensen begeleiden

• Interventieprogramma’s gebaseerd op cognitieve gedragstherapie
• Psycho-educatie:
• Groepssetting
• Betrekken van de organisatie (werkgever)
• Kortdurende coaching

3.7 De verschillende fases van het herstelproces

1. Inzicht en acceptatie: minder bang en boos op klachten
2. Energiegevers inplannen en recuperatie bewaken
3. Gedetailleerd zicht krijgen op de balans
4. Actieplannen met betrekking tot mezelf en de context
5. Re-integratie voorbereiden en toepassen in de praktijk




4