Endocrinologie
Introductie endocrinologie en herhaling
Endocrinologie = de studie van hormonen
Oude definitie hormoon: chemische substantie geproduceerd in gespecialiseerde weefsels en
gesecreteerd in het bloed, waar getransporteerd worden naar target organen
Maar: hormonen kunnen ook betrokken zijn in paracriene of autocriene mechanismen, ze
kunnen geprocudeerd worden door niet-gespecialiseerde weefsels, ze kunnen meer dan 1
targetorgaan hebben
Nieuwe definitie hormoon: chemische, niet-nutriënt, intercellulaire messenger die effectief is op
micromolaire concentraties of minder en die informatie verstuurt tussen 2 of meer cellen.
Verschillende manieren waarop een hormoon kan werken:
- Endocrien > gesecreteerd in bloed en via bloed naar target cellen
- Autocrien > signaal naar cel van hetzelfde celtype
- Paracrien > signaal naar ander celtype
- Pheromone > signaal naar ander organisme van zelfde soort
- Allomone > signaal naar andere soort
- Neurocrien > neurotransmitters in synapsen tussen zenuwcellen
- Neuro-endocrien > neuronen die hormonen afgeven aan bloed, neuron stuurt signaal naar niet-
neuronale cel
,Eiwit hormonen > membraanreceptoren (want zijn hydrofiel, dus kunnen niet door celmembraan heen
diffunderen)
Steroïde hormonen > intracellulaire receptoren (want zijn hydrofoob, dus kunnen wel door
celmembraan heen diffunderen)
Feedback loops:
Hormonen zorgen ervoor dat homeostase behouden kan worden en het organisme is voorbereid op
veranderingen in het milieu
Hormonen kunnen zorgen voor ander fenotype (bv van rups naar vlinder, van kikkervisje naar kikker, van
man naar vrouw)
, Endocriene systeem en zenuwstelsel:
- Endocriene systeem zorgt onder andere voor: metabolisme, waterhuishouding, groei, fysieke
aanpassingen aan omgeving, cardiovasculaire systeem, voortplanting
- Zenuwstelsel zorgt voor: communicatie, coördineren van lichaamsfuncties, metabolisme, fysieke
aanpassingen aan omgeving, cardiovasculaire systeem, aansturen endocriene systeem
- Overeenkomst: communicatie, kunnen secreteren in bloedbaan, kunnen actiepotentialen
genereren en cellen kunnen gedepolariseerd worden
- Verschillen: effecten van het zenuwstelsel zijn vaak sneller, want daarbij via elektrische pulsen,
terwijl bij het endocriene systeem hormonen eerst gemaakt moeten worden etc. Structuur met
synapsen is uniek voor neuronen
Endocriene systeem kan ook immuunrespons beïnvloeden, bijvoorbeeld via cortisol (onderdrukt
immuunrespons) en eicosanoïden (betrokken bij ontsteking)
Hypothalamus secreteert de hormonen:
- Vasopressine (=ADH)
- Oxytocine
Gaan naar de posterior pituitary en worden daar gesecreteerd
- TRH (thyrotropin-releasing hormone)
- PrLP (prolactin-releasing peptide)
- Dopamine
- GnRH (gonadotropin-releasing hormone)
- GHRH (growth hormone-releasing hormone)
- Ghreline
- SRIH (somatostatin release-inhibiting hormone/somatostatine)
- CRH (corticotropin-releasing hormone)
- PACAP (pituitary adenylate-cyclase-activating polypeptide)
Gaan naar de anterior pituitary en stimuleren daar de afgifte van andere hormonen
Hypofyse (pituitary) secreteert de hormonen:
- Posterior (=neurohypofyse):
Vasopressine
Oxytocine
Neurohypofyse is eigenlijk niet echt een klier, omdat het geen hormonen maakt, maar alleen de
hormonen van de hypothalamus secreteert
- Anterior (=adenohypofyse):
Groeihormoon (GH)
Prolactine (PRL)
TSH (thyroïdstimulerend hormoon/thyrotropine)
FSH (follikelstimulerend hormoon)
Introductie endocrinologie en herhaling
Endocrinologie = de studie van hormonen
Oude definitie hormoon: chemische substantie geproduceerd in gespecialiseerde weefsels en
gesecreteerd in het bloed, waar getransporteerd worden naar target organen
Maar: hormonen kunnen ook betrokken zijn in paracriene of autocriene mechanismen, ze
kunnen geprocudeerd worden door niet-gespecialiseerde weefsels, ze kunnen meer dan 1
targetorgaan hebben
Nieuwe definitie hormoon: chemische, niet-nutriënt, intercellulaire messenger die effectief is op
micromolaire concentraties of minder en die informatie verstuurt tussen 2 of meer cellen.
Verschillende manieren waarop een hormoon kan werken:
- Endocrien > gesecreteerd in bloed en via bloed naar target cellen
- Autocrien > signaal naar cel van hetzelfde celtype
- Paracrien > signaal naar ander celtype
- Pheromone > signaal naar ander organisme van zelfde soort
- Allomone > signaal naar andere soort
- Neurocrien > neurotransmitters in synapsen tussen zenuwcellen
- Neuro-endocrien > neuronen die hormonen afgeven aan bloed, neuron stuurt signaal naar niet-
neuronale cel
,Eiwit hormonen > membraanreceptoren (want zijn hydrofiel, dus kunnen niet door celmembraan heen
diffunderen)
Steroïde hormonen > intracellulaire receptoren (want zijn hydrofoob, dus kunnen wel door
celmembraan heen diffunderen)
Feedback loops:
Hormonen zorgen ervoor dat homeostase behouden kan worden en het organisme is voorbereid op
veranderingen in het milieu
Hormonen kunnen zorgen voor ander fenotype (bv van rups naar vlinder, van kikkervisje naar kikker, van
man naar vrouw)
, Endocriene systeem en zenuwstelsel:
- Endocriene systeem zorgt onder andere voor: metabolisme, waterhuishouding, groei, fysieke
aanpassingen aan omgeving, cardiovasculaire systeem, voortplanting
- Zenuwstelsel zorgt voor: communicatie, coördineren van lichaamsfuncties, metabolisme, fysieke
aanpassingen aan omgeving, cardiovasculaire systeem, aansturen endocriene systeem
- Overeenkomst: communicatie, kunnen secreteren in bloedbaan, kunnen actiepotentialen
genereren en cellen kunnen gedepolariseerd worden
- Verschillen: effecten van het zenuwstelsel zijn vaak sneller, want daarbij via elektrische pulsen,
terwijl bij het endocriene systeem hormonen eerst gemaakt moeten worden etc. Structuur met
synapsen is uniek voor neuronen
Endocriene systeem kan ook immuunrespons beïnvloeden, bijvoorbeeld via cortisol (onderdrukt
immuunrespons) en eicosanoïden (betrokken bij ontsteking)
Hypothalamus secreteert de hormonen:
- Vasopressine (=ADH)
- Oxytocine
Gaan naar de posterior pituitary en worden daar gesecreteerd
- TRH (thyrotropin-releasing hormone)
- PrLP (prolactin-releasing peptide)
- Dopamine
- GnRH (gonadotropin-releasing hormone)
- GHRH (growth hormone-releasing hormone)
- Ghreline
- SRIH (somatostatin release-inhibiting hormone/somatostatine)
- CRH (corticotropin-releasing hormone)
- PACAP (pituitary adenylate-cyclase-activating polypeptide)
Gaan naar de anterior pituitary en stimuleren daar de afgifte van andere hormonen
Hypofyse (pituitary) secreteert de hormonen:
- Posterior (=neurohypofyse):
Vasopressine
Oxytocine
Neurohypofyse is eigenlijk niet echt een klier, omdat het geen hormonen maakt, maar alleen de
hormonen van de hypothalamus secreteert
- Anterior (=adenohypofyse):
Groeihormoon (GH)
Prolactine (PRL)
TSH (thyroïdstimulerend hormoon/thyrotropine)
FSH (follikelstimulerend hormoon)
