100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na je betaling Lees online óf als PDF Geen vaste maandelijkse kosten 4.2 TrustPilot
logo-home
Samenvatting

Samenvatting Farmacologie - deel 5

Beoordeling
-
Verkocht
6
Pagina's
71
Geüpload op
25-06-2023
Geschreven in
2022/2023

Dit document bevat alle hoofdstukken van deel 5 Farmacologie. Dit vak werd gegeven door prof. de Hoon en prof. Casteels.


















Oeps! We kunnen je document nu niet laden. Probeer het nog eens of neem contact op met support.

Documentinformatie

Geüpload op
25 juni 2023
Aantal pagina's
71
Geschreven in
2022/2023
Type
Samenvatting

Onderwerpen

Voorbeeld van de inhoud

INHOUD

DEEL 5 ..................................................................................................................................................................... 9
Inleiding................................................................................................................................................................... 9
Fysiologische effecten van prostanoïden ............................................................................................................ 9
Prostaglandines en inflammatie ....................................................................................................................... 10
Hoofdstuk 1: niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID) ......................................................... 11
Structuur ........................................................................................................................................................... 11
Werkingsmechanisme ....................................................................................................................................... 11
Farmacokinetiek ................................................................................................................................................ 11
Farmacodynamiek ............................................................................................................................................. 12
Indicaties ........................................................................................................................................................... 12
Bijwerkingen ..................................................................................................................................................... 12
Gastro-intestinaal.......................................................................................................................................... 12
Bloedplaatjes................................................................................................................................................. 12
Renaal en cardiovasculair.............................................................................................................................. 12
Overgevoeligheidsreacties ............................................................................................................................ 13
Hepatotoxiciteit en hematologische toxiciteit .............................................................................................. 13
Interacties ......................................................................................................................................................... 13
Praktijk: keuze NSAID ........................................................................................................................................ 13
Individuele groepen NSAID ............................................................................................................................... 13
Salicylaten ..................................................................................................................................................... 13
Typische effecten ...................................................................................................................................... 13
Contra-indicaties ....................................................................................................................................... 14
Klinisch gebruik ......................................................................................................................................... 14
Intoxicatie.................................................................................................................................................. 14
Aspirine bij electieve chirurgie .................................................................................................................. 14
Para-aminofenol derivaten ........................................................................................................................... 14
Klinisch gebruik ......................................................................................................................................... 14
Farmacokinetiek ........................................................................................................................................ 15
Toxiciteit .................................................................................................................................................... 15
Indool- en arylazijnzuurderivaten ................................................................................................................. 15
Arylpropionzuurderivaten ............................................................................................................................. 16
Oxicams ......................................................................................................................................................... 16
Pyrazolonderivaten ....................................................................................................................................... 16
Selectieve COX-2 inhibitoren ........................................................................................................................ 16
Hoofdstuk 2: glucocorticoïden .............................................................................................................................. 17


1

, Inleiding............................................................................................................................................................. 17
Producten .......................................................................................................................................................... 17
Werkingsmechanisme ....................................................................................................................................... 17
Farmacokinetiek ................................................................................................................................................ 18
Farmacodynamiek ............................................................................................................................................. 18
Effecten op witte bloedcellen ....................................................................................................................... 18
Effecten op ontstekingsmediatoren.............................................................................................................. 18
Indicaties ........................................................................................................................................................... 19
Richtlijnen behandeling met glucocorticoïden ................................................................................................. 19
Bijwerkingen/ongewenste effecten .................................................................................................................. 19
Metabole effecten ........................................................................................................................................ 19
Feedback effecten ......................................................................................................................................... 20
Effecten op mesenchymale cellen ................................................................................................................ 20
Anti-inflammatoir en immuunsuppressief effect .......................................................................................... 20
Effecten in centraal zenuwstelsel (CZS) ........................................................................................................ 20
Andere ........................................................................................................................................................... 20
Risicopopulaties ................................................................................................................................................ 21
Hoofdstuk 3: tweede lijns anti-reumatische geneesmiddelen ............................................................................. 22
Inleiding............................................................................................................................................................. 22
Disease Modifying Antirheumatic Drugs (DMARDs) ......................................................................................... 22
Conventionele synthetische small molecule DMARDs (csDMARDs) ............................................................. 22
Methotrexaat (MTX) ................................................................................................................................. 22
Sulfasalazine .............................................................................................................................................. 23
Hydroxychloroquine .................................................................................................................................. 23
Leflunomide .............................................................................................................................................. 23
Biological DMARDs (bDMARDs) .................................................................................................................... 23
Targeted synthetic DMARDs (tsDMARDs) ..................................................................................................... 24
Andere immunomodulatoren ........................................................................................................................... 24
Ciclosporine ................................................................................................................................................... 24
Tacrolimus, sirolimus en derivaten ............................................................................................................... 24
Azathioprine .................................................................................................................................................. 25
Mycofenolaatmofetil..................................................................................................................................... 25
Monoclonale antistoffen ............................................................................................................................... 25
Hoofdstuk 4: farmacotherapie van migraine ........................................................................................................ 26
Medicijnen om aanval te couperen .................................................................................................................. 26
Niet-specifieke anti-migraine geneesmiddelen ............................................................................................ 26
Specifieke anti-migraine geneesmiddelen .................................................................................................... 27

2

, Moederkoornalkaloïden............................................................................................................................ 27
Triptanen ................................................................................................................................................... 27
Richtlijnen bij behandeling van migraine .......................................................................................................... 28
Profylactische therapie ..................................................................................................................................... 28
Hoofdstuk 5: farmacotherapie van jicht ............................................................................................................... 29
Inleiding............................................................................................................................................................. 29
NSAID ................................................................................................................................................................ 29
Colchicine .......................................................................................................................................................... 29
Glucocorticoïden ............................................................................................................................................... 30
Urostatica: allopurinol, febuxostat ................................................................................................................... 30
Uricosurica: probenecid .................................................................................................................................... 30
Recombinant uraat oxidase .............................................................................................................................. 31
Canakinumab .................................................................................................................................................... 31
Hoofdstuk 6: farmacotherapie van hooikoorts, urticaria, angio-oedeem: antihistaminica (type I allergie)......... 32
Inleiding............................................................................................................................................................. 32
Histamine .......................................................................................................................................................... 32
Synthese, distributie, vrijstelling, metabolisme ............................................................................................ 32
Farmacologische effecten ............................................................................................................................. 32
H1-receptor antagonisten.................................................................................................................................. 33
Eigenschappen, structuur, werkingsmechanisme ......................................................................................... 33
Farmacokinetiek ............................................................................................................................................ 33
Farmacodynamiek ......................................................................................................................................... 34
Indicaties ....................................................................................................................................................... 34
Bijwerkingen/ongewenste effecten .............................................................................................................. 34
Interacties ..................................................................................................................................................... 34
Bijzonderheden in verband met behandeling van urticaria .......................................................................... 35
Bijzonderheden in verband met behandeling van seizoensgebonden allergische rhino-conjunctivitis ....... 35
H2-receptor antagonisten.................................................................................................................................. 35
Hoofdstuk 7: farmacotherapie van astma ............................................................................................................ 36
Inleiding............................................................................................................................................................. 36
Astma stadia .................................................................................................................................................. 36
Behandelingstappen ..................................................................................................................................... 36
Anti-astma geneesmiddelen ............................................................................................................................. 36
Kortwerkende β2-mimetica ........................................................................................................................... 37
Werkingsmechanisme ............................................................................................................................... 37
Gebruik ...................................................................................................................................................... 37
Bijwerkingen/ongewenste effecten .......................................................................................................... 37

3

, Langwerkende β2-mimetica .......................................................................................................................... 37
Werkingsmechanisme ............................................................................................................................... 37
Gebruik ...................................................................................................................................................... 37
Corticosteroïden ........................................................................................................................................... 38
Werkingsmechanisme ............................................................................................................................... 38
Gebruik ...................................................................................................................................................... 38
Bijwerkingen/ongewenste effecten .......................................................................................................... 38
Theofylline..................................................................................................................................................... 38
Werkingsmechanisme ............................................................................................................................... 38
Gebruik ...................................................................................................................................................... 38
Bijwerkingen/ongewenste effecten .......................................................................................................... 39
Anti-cholinergica ........................................................................................................................................... 39
Werkingsmechanisme ............................................................................................................................... 39
Gebruik ...................................................................................................................................................... 39
Bijwerkingen/ongewenste effecten .......................................................................................................... 39
Leukotrieenreceptor antagonisten ............................................................................................................... 39
Werkingsmechanisme ............................................................................................................................... 39
Gebruik ...................................................................................................................................................... 40
Bijwerkingen/ongewenste effecten .......................................................................................................... 40
Andere geneesmiddelen ............................................................................................................................... 40
Aandachtspunten .......................................................................................................................................... 40
Inhalatiesystemen ......................................................................................................................................... 40
Hoofdstuk 8: farmacotherapie van anafylactische reacties .................................................................................. 41
Inleiding............................................................................................................................................................. 41
Symptomen ....................................................................................................................................................... 41
Oorzaak ............................................................................................................................................................. 41
Behandeling ...................................................................................................................................................... 41
Hoofdstuk 9: farmacotherapie van diabetes mellitus ........................................................................................... 43
Inleiding............................................................................................................................................................. 43
Insuline en analogen ......................................................................................................................................... 43
Structuur, vrijstelling, werking, effecten ....................................................................................................... 43
Farmacokinetiek ............................................................................................................................................ 44
Indicaties ....................................................................................................................................................... 44
Bijwerkingen/ongewenste effecten .............................................................................................................. 45
Orale diabetica .................................................................................................................................................. 45
Biguaniden .................................................................................................................................................... 45
Structuur, werking..................................................................................................................................... 45

4

, Farmacokinetiek ........................................................................................................................................ 45
Farmacodynamiek ..................................................................................................................................... 45
Indicaties ................................................................................................................................................... 45
Bijwerkingen/ongewenste effecten .......................................................................................................... 45
Sulfonylureumderivaten (sulfamiden) .......................................................................................................... 45
Structuur, werking..................................................................................................................................... 45
Farmacokinetiek ........................................................................................................................................ 46
Farmacodynamiek ..................................................................................................................................... 46
Indicaties ................................................................................................................................................... 46
Bijwerkingen/ongewenste effecten .......................................................................................................... 46
Interacties ................................................................................................................................................. 46
Gliniden ......................................................................................................................................................... 46
Thiazolidinedionen (glitazonen) .................................................................................................................... 46
Alfa-glucosidase inhibitoren.......................................................................................................................... 47
Gliptinen ........................................................................................................................................................ 47
Gliflozinen (SGLT2-inhibitoren) ..................................................................................................................... 47
Incretinemimetica (GLP..................................................................................................................................... 48
Hoofdstuk 10: farmacotherapie en preventie van osteoporose ........................................................................... 49
Inleiding............................................................................................................................................................. 49
Calcium.............................................................................................................................................................. 50
Vitamine D......................................................................................................................................................... 50
Bisfosfonaten .................................................................................................................................................... 50
Werkingsmechanisme ................................................................................................................................... 50
Farmacokinetiek ............................................................................................................................................ 51
Indicaties ....................................................................................................................................................... 51
Bijwerkingen/ongewenste effecten .............................................................................................................. 51
Selectieve oestrogeenreceptor modulatoren (SERM) ...................................................................................... 51
Werkingsmechanisme ................................................................................................................................... 51
Indicaties ....................................................................................................................................................... 51
Bijwerkingen/ongewenste effecten .............................................................................................................. 51
Teriparatide ....................................................................................................................................................... 52
Monoclonale antilichamen: denosumab, romosozumab ................................................................................. 52
Hoofdstuk 11: farmacotherapie van kanker ......................................................................................................... 53
Inleiding............................................................................................................................................................. 53
Terminologie ................................................................................................................................................. 53
Kankertherapie.................................................................................................................................................. 54
Bijwerkingen/ongewenste effecten en toxiciteit .......................................................................................... 54

5

, Methotrexaat (MTX) ..................................................................................................................................... 54
Plantderivaten/antimitotica: taxanen ........................................................................................................... 55
Specifieke cytostatica .................................................................................................................................... 55
Hormonale stoffen ........................................................................................................................................ 55
Glucocorticoïden ....................................................................................................................................... 55
Gonadotropine-releasing hormoon (GnRH) .............................................................................................. 55
Somatostatine analogen ........................................................................................................................... 55
Anti-oestrogenen ...................................................................................................................................... 56
Immuuntherapie ............................................................................................................................................... 56
Monoklonale antilichamen ........................................................................................................................... 56
Checkpoint inhibitoren (CI) ........................................................................................................................... 57
Tyrosine kinase inhibitoren ........................................................................................................................... 57
Specifieke biologicals .................................................................................................................................... 57
Hoofdstuk 12: supportieve therapie bij kankerbehandeling ................................................................................ 58
Botmetastasen .................................................................................................................................................. 58
Epoëtine ............................................................................................................................................................ 58
Myeloïde groeifactor, G-CSF ............................................................................................................................. 58
Anti-emetica ...................................................................................................................................................... 59
Aprepitant – netupitant .................................................................................................................................... 59
Hoofdstuk 13: farmacologische aspecten in palliatieve en terminale zorg .......................................................... 60
Inleiding............................................................................................................................................................. 60
Symptoomcontrole ........................................................................................................................................... 61
Pijn ................................................................................................................................................................ 61
Inschatten pijn........................................................................................................................................... 61
Inschatten patiënt en omgeving ............................................................................................................... 61
Principes .................................................................................................................................................... 61
Gastro-intestinale problemen ....................................................................................................................... 62
Nausea en braken ..................................................................................................................................... 62
Diarree....................................................................................................................................................... 62
Obstructie.................................................................................................................................................. 62
Obstipatie (constipatie)............................................................................................................................. 63
Dehydratatie ............................................................................................................................................. 63
Respiratoire problemen ................................................................................................................................ 63
Dyspnee..................................................................................................................................................... 63
Stridor ....................................................................................................................................................... 64
Doodsreutel (death rattle) ........................................................................................................................ 64
Neurologische problemen............................................................................................................................. 64

6

, Delier (verwardheid) ................................................................................................................................. 64
Epilepsie .................................................................................................................................................... 64
Angst ......................................................................................................................................................... 64
Medicatie toedieningsroutes ............................................................................................................................ 64
Palliatieve sedatie ............................................................................................................................................. 65
Euthanasie ......................................................................................................................................................... 65
Hoofdstuk 14: farmacotherapie van gastro-intestinaal stelsel ............................................................................. 66
Farmacotherapie van peptische aandoeningen: ulcera en gastroesophagal reflux disease (GERD) ................ 66
H2-receptor antagonisten.............................................................................................................................. 66
Eigenschappen, structuur, werkingsmechanisme ..................................................................................... 66
Farmacokinetiek ........................................................................................................................................ 66
Farmacodynamiek ..................................................................................................................................... 66
Indicaties ................................................................................................................................................... 66
Interacties ................................................................................................................................................. 66
Protonpomp inhibitoren (PPI) ....................................................................................................................... 66
Eigenschappen, structuur, werkingsmechanisme ..................................................................................... 66
Farmacokinetiek en farmacodynamiek ..................................................................................................... 67
Indicaties ................................................................................................................................................... 67
Bijwerkingen/ongewenste effecten .......................................................................................................... 67
Interacties ................................................................................................................................................. 67
Misoprostol ................................................................................................................................................... 67
Antacida ........................................................................................................................................................ 67
Antibiotica ..................................................................................................................................................... 67
GAstro-prokinetica ............................................................................................................................................ 68
Dopamine-2 receptorantagonisten ............................................................................................................... 68
Cisapride........................................................................................................................................................ 68
Anti-emetica ...................................................................................................................................................... 68
5-HT3 antagonisten........................................................................................................................................ 68
Glucocorticoïden ........................................................................................................................................... 68
Fenothiazines, butyrofenonen ...................................................................................................................... 68
Prokinetica .................................................................................................................................................... 68
H1-antihistaminica ......................................................................................................................................... 69
Anticholinergica ............................................................................................................................................ 69
Neurokininereceptor antagonisten ............................................................................................................... 69
Pancreasenzym-substituut ............................................................................................................................ 69
Laxantia ............................................................................................................................................................. 69
Bulk-laxantia, osmotische laxantia ................................................................................................................ 69

7

, Lokaal-irriterende, stimulerende laxantia ..................................................................................................... 69
Prucalopride .................................................................................................................................................. 69
Anti-diarrheïca .................................................................................................................................................. 70
Farmaca inflammatoir darmlijden (IBD)............................................................................................................ 70
Farmaca infestatie wormen .............................................................................................................................. 70
Addendum 1: geneesmiddelen en QT-verlenging................................................................................................. 71




8

,FARMACOLOGIE
DEEL 5
INLEIDING

Aurtocaïden = endogene stoffen die een belangrijke rol spelen in normale celhomeostase en in
pathofysiologische processen als antwoord op weefselschade

- Ontstekingsprocessen
- Allergische reacties
- Stoffen: NT, peptiden, VZ-derivaten, anorganische moleculen

Autocriene effecten = effect uitoefenen op de cel, die zelf de hormonen afscheidt

Paracriene effecten = effect uitoefen op nabij gelegen cellen, dan deze die hormonen afscheiden

FYSIOLOGISCHE EFFECTEN VAN PROSTANOÏDEN

Cyclo-oxygenase (COX)

- COX-1: constitutief enzyme dat tot expressie komt in meeste organen en belangrijke functie in orgaan
homeostase
- COX-2: induceerbare enzyme dat tot expressie komt door tussenkomst van LPS en cytokines, in cellen
van immuunsysteem en inflammatoire cellen

Cardiovasculair

- PGE2 en PGI2
o Relaxatie gladde spiercellen → daling bp en stijging perfusie
o Openhouden ductus arteriosus (ductus van Botalli) in utero
- PGF2α en TXA2
o Vasoconstrictie → stijging bp

Bloedplaatjes

- PGI2: inhibitie BP, > endotheel → remmen aggregatie
- TXA2: stimulatie BP, > BP → versterken aggregatie

Gastro-intestinaal

- PGE2 en PGI2: cytoprotectief
o Inhibitie maagzuursecretie
o Stimulatie mucussecretie
o Stijging mucosa doorbloeding (via vrijzetting NO)

Renaal

- PGE2 en PGI2
o Dilatatie afferente arteriolen → stijging renale doorbloeding
o In situaties met minder renale doorbloeding: OZS tonus, Ang II, nierinsufficiëntie
o Controle van water- en zoutexcretie via veranderingen renale perfusie
-


9

, - TXA2
o Constrictie afferente arteriolen → daling renale doorbloeding

Reproductieve organen

- Mannen:
o PG: conceptie, fertiliteit
o PGE2: relaxatie gladde spieren → erectie
- Vrouwen:
o PG
▪ Uteruscontracties tijdens menstruatie → dysmenorree, koliekpijnen
▪ Inductie abortus
▪ Cervixrijping en onderhouden uteruscontracties bij bevalling
o Inhibitie COX → onderdrukken premature arbeid (niet gewenst indien voldragen
zwangerschap)

Luchtwegen

- PGE2 en PGI2: bronchodilatatie
- PGF2α en TXA2: bronchoconstrictie

Centraal zenuwstelsel (CZS)

- PGE2
o Stijging temperatuur
o Stimulatie door IL-1 (endogeen pyrogeen) → vrijstelling IL-1 bij inflammatie

PROSTAGLANDINES EN INFLAMMATIE

Verschillende stimuli kunnen een inflammatoire reactie veroorzaken: mechanisch, warmte, hormonaal,
bacterieel…)

- Symptomen:
o Rubor (roodheid): PGE2 en PGI2 → vasodilatatie
o Calor (warmte): PGE2 en PGI2 → vasodilatatie
o Dolor (pijn): PG stimuleren gevoeligheid van afferente zenuwen voor bradykinine (BK) en
histamine → hyperalgesie
o Tumor (oedeem): PGE2 en PGI2 → vasodilatatie
- Acute fase
o Verhoogde capillaire permeabiliteit en vasodilatatie
o Vrijstelling autacoïden tgv weefselschade: histamine, serotonine, bradykinine, PG,
leukotriënen (LT), neuropeptiden
- Subacute fase
o Infiltratie leukocyten en macrofagen → neutralisatie toxisch agens
o Leukotriënen, PAF, cytokines (IL-1, TNF)
▪ Koorts, anorexie, mobilisatie leukocyten, inductie COX en LOX, inductie expressie
adhesie-moleculen, activatie T- en B-cellen, productie cytokines
- Chronische fase
o Fibrose
o Leukotriënen, PAF, cytokines (IL-1, TNF)
▪ Koorts, anorexie, mobilisatie leukocyten, inductie COX en LOX, inductie expressie
adhesie-moleculen, activatie T- en B-cellen, productie cytokines


10

Maak kennis met de verkoper

Seller avatar
De reputatie van een verkoper is gebaseerd op het aantal documenten dat iemand tegen betaling verkocht heeft en de beoordelingen die voor die items ontvangen zijn. Er zijn drie niveau’s te onderscheiden: brons, zilver en goud. Hoe beter de reputatie, hoe meer de kwaliteit van zijn of haar werk te vertrouwen is.
zGNK Katholieke Universiteit Leuven
Bekijk profiel
Volgen Je moet ingelogd zijn om studenten of vakken te kunnen volgen
Verkocht
336
Lid sinds
3 jaar
Aantal volgers
96
Documenten
51
Laatst verkocht
2 dagen geleden

3,9

24 beoordelingen

5
8
4
9
3
5
2
1
1
1

Recent door jou bekeken

Waarom studenten kiezen voor Stuvia

Gemaakt door medestudenten, geverifieerd door reviews

Kwaliteit die je kunt vertrouwen: geschreven door studenten die slaagden en beoordeeld door anderen die dit document gebruikten.

Niet tevreden? Kies een ander document

Geen zorgen! Je kunt voor hetzelfde geld direct een ander document kiezen dat beter past bij wat je zoekt.

Betaal zoals je wilt, start meteen met leren

Geen abonnement, geen verplichtingen. Betaal zoals je gewend bent via Bancontact, iDeal of creditcard en download je PDF-document meteen.

Student with book image

“Gekocht, gedownload en geslaagd. Zo eenvoudig kan het zijn.”

Alisha Student

Veelgestelde vragen