Toetsmatrijs blok 3 AC jaar 2
Acute zorg:
Alle zorg die niet kan wachten tot een eerstvolgende mogelijkheid om de huisarts/hulpverlener te
bezoeken. Doel is om schade aan gezondheid of overlijden te voorkomen.
Pijn op de borst:
De student herkent de bouw en functie van het getroffen orgaansysteem bij pijn op de borst.
NORMALE BOUW EN FUNCTIE VAN HET HART:
Het hart bestaat uit vier holle aders:
- Rechterboezem: hier stroomt zuurstofarm bloed het hart binnen
- Rechterkamer: hier stroomt zuurstofarm bloed de longen in.
- Linkerboezem: hier stroomt zuurstofrijk bloed uit de longen
binnen
- Linkerkamer: hier wordt het zuurstofrijke bloed het lichaam in
gepompt.
Coronaire circulatie:
Coronaire arteriën (kransslagaders) zijn kleine bloedvaatjes die aan de
buitenkant van de hartspier lopen. Er zijn twee hoofdtakken: de linker
coronair arterie (LCA) en Rechter Coronair Arterie (RCA). Door de aanvoer
van zuurstofrijk bloed via de kransslagaders, kan de hartspier pompen.
Wanneer er een te laag gehalte aan zuurstoftoevoer is, kan de hartspier
dus onvoldoende werken. Door dit zuurstoftekort ontstaat schade aan het
hartspierweefsel, hierdoor kunnen hartcellen necrotisch worden.
,De student herkent verschillende aandoeningen die ten grondslag kunnen liggen aan pijn op de borst.
VERSCHILLENDE AANDOENINGEN DIE TEN GRONDSLAG LIGGEN AAN PIJN OP DE BORST:
Angina pectoris = pijn op de borst als gevolg van een te geringe aanvoer van bloed (ischemie) naar de hart-
spiercellen, waardoor deze cellen een tekort aan zuurstof en voeding krijgen, wat zich uit in pijn.
Oorzaak: vernauwing van een of meerdere kransslagaders, wat vrijwel altijd het gevolg is van aanwezige
slagaderverkalking (atherosclerose)
Klachten reversibel: (omkeerbaar)
Twee vormen van angina pectoris (bij vernauwing): hartkramp
- Stabiel: is voorspelbaar. De klachten ontstaan wanneer het hart om meer zuurstof vraagt bij inspanning
en verdwijnen bij rust.
- Instabiel: zijn onvoorspelbaar. De aanvallen treden onverwachts op. De klachten zijn heviger en komen
ook in rust voor. Het is een teken van een hartinfarct.
Klachten irreversibel: (onomkeerbaar)
- Ischemische hartziekten
- Hartinfarct: een deel van de hartspier sterft af door te weinig of geen zuurstoftoevoer. Sterfte is
onomkeerbaar. Belangrijkste klachten van een myocardinfarct zijn aanhoudende pijn, uitstraling en
vegetatieve verschijnselen (zweten, misselijk, bleek, angst, onrust)
Hartfalen: (decompensatio cordes): geen goede pompfunctie van het hart.
Er zijn twee vormen:
1. De hartspier trekt niet genoeg samen HFrEF, Hartfalen met verminderde (reduced) ejectie fractie
2. De hartspier ontspant zich niet goed genoeg, het hart vult zich niet goed met bloed HFpEF, Hartfalen
met behouden (preserved) ejectie fractie.
Backward failure: niet goed kunnen vullen van het hart. (niet goed ontspannen)
- Rechts: rechter atrium Bij de rechterharthelft houdt dit in dat het bloed zich ophoopt in de perifere
circulatie met perifeer oedeem, pleuravocht en verhoogd CVD als gevolg
- Links: linkerventrikel Bij de linkerharthelft houdt dit in dat het bloed zich ophoopt in de longcirculatie
met longoedeem als gevolg
- (Klep insufficiëntie)
Forward failure: niet goed kunnen rondpompen van bloed.
- Rechts: rechterventrikel Bij de rechterharthelft houdt dit in dat het hart niet voldoende bloed in de
Arteria Pulmonalis (longslagader) kan pompen
- Links: Linker atrium Bij de linkerharthelft houdt dit in dat het hart niet voldoende bloed in de aorta
kan pompen
- (myocardinfarcering)
ETIOLOGIE VAN HET GETROFFEN ORGAANSYSTEEM BIJ PIJN OP DE BORST:
KLACHTEN EN SYMPTOMEN
Heftige pijn op de borst
Drukkende pijn
Gerefereerde pijn
o Linkerarm
o Linkerkaak
Vegetatieve verschijnselen
o Misselijkheid
o Braken
o Zweten
o Kortademigheid
o Beroerd
o Angstig
o Hartfalen --> lage bloeddruk en kortademigheid
, ONDERZOEKEN, BEHANDELEN EN DE PROGNOSE MET BETREKKING TOT AANDOENINGEN DIE TEN GRONDSLAG
KUNNEN LIGGEN AAN PIJN OP DE BORST.
- ECG: (meet de elektrische activiteit van de hartspiercellen)
Elektrocardiografie (ECG of hartfilmpje) is een registratie van elektrische veranderingen in het hart tijdens de
hartcyclus. Een ECG wordt gebruikt bij de diagnostiek van coronaire hartziekten, myocardinfarct, ritme- en
geleidingsstoornissen, en andere hartafwijkingen. Een ECG kan continu worden geregistreerd met een monitor.
De lichaamsweefsels en het lichaamsvocht geleiden elektriciteit goed, zodat de elektrische activiteit van het hart
aan de huidoppervlakte geregistreerd kan worden via elektroden die op de ledematen en/of de borst zijn
aangebracht. Deze registratie, die elektrocardiogram (ECG) heet, geeft de elektrische signalen weer die door de
sinusknoop zijn gegenereerd tijdens de geleiding door atria, de AV-knoop en de ventrikels.
Op een normaal ECG staan vijf golven; P, Q, R, S en T.
P-golf: samentrekken van boezems (de lijn wordt daarna weer vlak, omdat het elektrische signaal even wordt
vastgehouden)
Het QRS-complex: samentrekken van kamers
T-golf: geeft de ontspanning van de ventrikels weer (ontspannen van kamers)
Wat is ST-elevaties?
Normaal ST segment: het ST segment begint op de basislijn, loopt langzaam omhoog en gaat over
in de T top.
St elevatie: het ST segment begint niet op de basislijn maar daarboven. Over het algemeen wordt
een stijging van 1 mm aangehouden als significant. Het kan duiden op ernstige acute ischemie
Non-STEMI = Non-ST-Elevatie Myocard Infarct; Een stukje van het hartweefsel is aangetast
er is dan een daling van het ST-segment. Er zijn wel symptomen van een myocardinfarct te zien.
(Niet hele hartspier is dood)
STEMI = ST-Elevatie Myocard Infarct; Wanneer er een langere tijd geen zuurstofrijk
bloed bij het hartweefsel komt, zal er necrose ontstaan. Hierbij is op het ECG een stijging van het
ST-segment te zien. (Hele hartspier is dood)
- Bloedonderzoek (biomarkers)
o Troponine --> stofje in hartcellen, hartcellen gaan kapot --> stofje komt
in het bloed terecht.
- Cardioechografie/catheterisatie met interventies
o In beeld brengen van het hart
BEHANDELINGEN:
- Snel handelen/ vroegtijdige onderkenning
- Out of hospital: pijn-/angstdemping, zuurstof, vaatverwijding, stollingswering
- Dotterbehandeling (PCI)
Een dotterbehandeling of ook wel Percutane Coronaire Interventie (PCI) genoemd is een behandeling
waarbij een ballonnetje via de pols of lies naar de vernauwde kransslagader wordt gebracht. Hier wordt
de vernauwing opgerekt. Vaak wordt er vervolgens een stent geplaatst om te zorgen dat het bloedvat
openblijft.
- Stolsel oplossen
D.m.v. medicatie wordt het stolsel opgelost. Deze medicijnen worden ook wel trombolytica genoemd.
- CABG: omleidingsoperatie voor vernauwingen in de kransslagader.
- Medicatie
o Vaatverwijders met nitraten (nitroglycerine)
o Antistollingsmiddelen
o Bloedplaatjesremmers (asprine, clopidogrel)
o Betablokkers: verminderen de zuurstof behoefte
, DE STUDENT HERKENT VERPLEEGKUNDIGE INTERVENTIES EN MEDICATIE BIJ HET BEELD PIJN OP DE BORST
Verpleegkundige interventies
Interventies bij complicaties:
- Meetwaarden controleren (pols, bloeddruk, saturatie).
- Blijf bij patiënt en collega met spoed arts waarschuwen.
- In opdracht van arts zuurstof toedienen.
- In opdracht van arts ECG maken.
- In opdracht van arts Gelofusine/Haemacell toedienen bij lage bloeddruk.
- Wanneer geen bloeddruk te meten is: reanimatieteam bellen en zelf beginnen met reanimeren ‘basic life
support’ (BLS).
- Bij eventuele overplaatsing naar hartbewaking of IC zorgen dat alle papieren aanwezig zijn en dat een
contactpersoon wordt ingelicht.
- Als patiënt recentelijk een infarct heeft doorgemaakt en na twee tot vijf dagen klaagt over pijn die vastzit
aan de ademhaling, is het mogelijk dat de patiënt pericarditis heeft. Laat een arts de patiënt
onderzoeken en geef de patiënt pijnstilling (bijvoorbeeld NSAID) als de diagnose bevestigd is.
- Als patiënt recentelijk infarct heeft doorgemaakt (minder dan een week geleden) en plotseling klaagt
over toenemende benauwdheid, is het mogelijk dat de linkerventrikel (plotseling) tekortschiet of dat de
mitralisklep niet meer goed functioneert. Hierbij:
- Meetwaarden controleren (pols, bloeddruk, saturatie).
- Blijf bij patiënt en collega met spoed arts waarschuwen.
- In opdracht van arts zuurstof toedienen.
- Bij eventuele overplaatsing naar hartbewaking of IC zorgen dat alle papieren aanwezig zijn en dat een
contactpersoon wordt ingelicht.
Advies bij pijn op de borst:
- Als zo nodig voorgeschreven staat: op geleide van bloeddruk > 100 systolisch isordil
(isosorbidedinitraat) 5 mg sublinguaal geven door VPK⁴. Indien lager dan 100 systole overleg arts.
- Eventueel 1 x herhalen na 5 respectievelijk 10 minuten. Bij geen/onvoldoende effect overleg arts
- Cliënt rechtop in bed, knellende kleding los maken.
- Zorg voor rust rondom de cliënt.
- Cliënt mag niet alleen gelaten worden.
- Controleer bloeddruk en pols bij verslechtering arts waarschuwen.
- Bij terugkerende pijn op de borst < 24 uur ECG maken, alvorens interventiemedicatie te geven.
Medicatie:
- Nitroglycerine spray spray onder de tong, bloedvat verwijder.
- Isosorbidedinitraat 5mg 1 tablet, bloedvat verwijder
Acute zorg:
Alle zorg die niet kan wachten tot een eerstvolgende mogelijkheid om de huisarts/hulpverlener te
bezoeken. Doel is om schade aan gezondheid of overlijden te voorkomen.
Pijn op de borst:
De student herkent de bouw en functie van het getroffen orgaansysteem bij pijn op de borst.
NORMALE BOUW EN FUNCTIE VAN HET HART:
Het hart bestaat uit vier holle aders:
- Rechterboezem: hier stroomt zuurstofarm bloed het hart binnen
- Rechterkamer: hier stroomt zuurstofarm bloed de longen in.
- Linkerboezem: hier stroomt zuurstofrijk bloed uit de longen
binnen
- Linkerkamer: hier wordt het zuurstofrijke bloed het lichaam in
gepompt.
Coronaire circulatie:
Coronaire arteriën (kransslagaders) zijn kleine bloedvaatjes die aan de
buitenkant van de hartspier lopen. Er zijn twee hoofdtakken: de linker
coronair arterie (LCA) en Rechter Coronair Arterie (RCA). Door de aanvoer
van zuurstofrijk bloed via de kransslagaders, kan de hartspier pompen.
Wanneer er een te laag gehalte aan zuurstoftoevoer is, kan de hartspier
dus onvoldoende werken. Door dit zuurstoftekort ontstaat schade aan het
hartspierweefsel, hierdoor kunnen hartcellen necrotisch worden.
,De student herkent verschillende aandoeningen die ten grondslag kunnen liggen aan pijn op de borst.
VERSCHILLENDE AANDOENINGEN DIE TEN GRONDSLAG LIGGEN AAN PIJN OP DE BORST:
Angina pectoris = pijn op de borst als gevolg van een te geringe aanvoer van bloed (ischemie) naar de hart-
spiercellen, waardoor deze cellen een tekort aan zuurstof en voeding krijgen, wat zich uit in pijn.
Oorzaak: vernauwing van een of meerdere kransslagaders, wat vrijwel altijd het gevolg is van aanwezige
slagaderverkalking (atherosclerose)
Klachten reversibel: (omkeerbaar)
Twee vormen van angina pectoris (bij vernauwing): hartkramp
- Stabiel: is voorspelbaar. De klachten ontstaan wanneer het hart om meer zuurstof vraagt bij inspanning
en verdwijnen bij rust.
- Instabiel: zijn onvoorspelbaar. De aanvallen treden onverwachts op. De klachten zijn heviger en komen
ook in rust voor. Het is een teken van een hartinfarct.
Klachten irreversibel: (onomkeerbaar)
- Ischemische hartziekten
- Hartinfarct: een deel van de hartspier sterft af door te weinig of geen zuurstoftoevoer. Sterfte is
onomkeerbaar. Belangrijkste klachten van een myocardinfarct zijn aanhoudende pijn, uitstraling en
vegetatieve verschijnselen (zweten, misselijk, bleek, angst, onrust)
Hartfalen: (decompensatio cordes): geen goede pompfunctie van het hart.
Er zijn twee vormen:
1. De hartspier trekt niet genoeg samen HFrEF, Hartfalen met verminderde (reduced) ejectie fractie
2. De hartspier ontspant zich niet goed genoeg, het hart vult zich niet goed met bloed HFpEF, Hartfalen
met behouden (preserved) ejectie fractie.
Backward failure: niet goed kunnen vullen van het hart. (niet goed ontspannen)
- Rechts: rechter atrium Bij de rechterharthelft houdt dit in dat het bloed zich ophoopt in de perifere
circulatie met perifeer oedeem, pleuravocht en verhoogd CVD als gevolg
- Links: linkerventrikel Bij de linkerharthelft houdt dit in dat het bloed zich ophoopt in de longcirculatie
met longoedeem als gevolg
- (Klep insufficiëntie)
Forward failure: niet goed kunnen rondpompen van bloed.
- Rechts: rechterventrikel Bij de rechterharthelft houdt dit in dat het hart niet voldoende bloed in de
Arteria Pulmonalis (longslagader) kan pompen
- Links: Linker atrium Bij de linkerharthelft houdt dit in dat het hart niet voldoende bloed in de aorta
kan pompen
- (myocardinfarcering)
ETIOLOGIE VAN HET GETROFFEN ORGAANSYSTEEM BIJ PIJN OP DE BORST:
KLACHTEN EN SYMPTOMEN
Heftige pijn op de borst
Drukkende pijn
Gerefereerde pijn
o Linkerarm
o Linkerkaak
Vegetatieve verschijnselen
o Misselijkheid
o Braken
o Zweten
o Kortademigheid
o Beroerd
o Angstig
o Hartfalen --> lage bloeddruk en kortademigheid
, ONDERZOEKEN, BEHANDELEN EN DE PROGNOSE MET BETREKKING TOT AANDOENINGEN DIE TEN GRONDSLAG
KUNNEN LIGGEN AAN PIJN OP DE BORST.
- ECG: (meet de elektrische activiteit van de hartspiercellen)
Elektrocardiografie (ECG of hartfilmpje) is een registratie van elektrische veranderingen in het hart tijdens de
hartcyclus. Een ECG wordt gebruikt bij de diagnostiek van coronaire hartziekten, myocardinfarct, ritme- en
geleidingsstoornissen, en andere hartafwijkingen. Een ECG kan continu worden geregistreerd met een monitor.
De lichaamsweefsels en het lichaamsvocht geleiden elektriciteit goed, zodat de elektrische activiteit van het hart
aan de huidoppervlakte geregistreerd kan worden via elektroden die op de ledematen en/of de borst zijn
aangebracht. Deze registratie, die elektrocardiogram (ECG) heet, geeft de elektrische signalen weer die door de
sinusknoop zijn gegenereerd tijdens de geleiding door atria, de AV-knoop en de ventrikels.
Op een normaal ECG staan vijf golven; P, Q, R, S en T.
P-golf: samentrekken van boezems (de lijn wordt daarna weer vlak, omdat het elektrische signaal even wordt
vastgehouden)
Het QRS-complex: samentrekken van kamers
T-golf: geeft de ontspanning van de ventrikels weer (ontspannen van kamers)
Wat is ST-elevaties?
Normaal ST segment: het ST segment begint op de basislijn, loopt langzaam omhoog en gaat over
in de T top.
St elevatie: het ST segment begint niet op de basislijn maar daarboven. Over het algemeen wordt
een stijging van 1 mm aangehouden als significant. Het kan duiden op ernstige acute ischemie
Non-STEMI = Non-ST-Elevatie Myocard Infarct; Een stukje van het hartweefsel is aangetast
er is dan een daling van het ST-segment. Er zijn wel symptomen van een myocardinfarct te zien.
(Niet hele hartspier is dood)
STEMI = ST-Elevatie Myocard Infarct; Wanneer er een langere tijd geen zuurstofrijk
bloed bij het hartweefsel komt, zal er necrose ontstaan. Hierbij is op het ECG een stijging van het
ST-segment te zien. (Hele hartspier is dood)
- Bloedonderzoek (biomarkers)
o Troponine --> stofje in hartcellen, hartcellen gaan kapot --> stofje komt
in het bloed terecht.
- Cardioechografie/catheterisatie met interventies
o In beeld brengen van het hart
BEHANDELINGEN:
- Snel handelen/ vroegtijdige onderkenning
- Out of hospital: pijn-/angstdemping, zuurstof, vaatverwijding, stollingswering
- Dotterbehandeling (PCI)
Een dotterbehandeling of ook wel Percutane Coronaire Interventie (PCI) genoemd is een behandeling
waarbij een ballonnetje via de pols of lies naar de vernauwde kransslagader wordt gebracht. Hier wordt
de vernauwing opgerekt. Vaak wordt er vervolgens een stent geplaatst om te zorgen dat het bloedvat
openblijft.
- Stolsel oplossen
D.m.v. medicatie wordt het stolsel opgelost. Deze medicijnen worden ook wel trombolytica genoemd.
- CABG: omleidingsoperatie voor vernauwingen in de kransslagader.
- Medicatie
o Vaatverwijders met nitraten (nitroglycerine)
o Antistollingsmiddelen
o Bloedplaatjesremmers (asprine, clopidogrel)
o Betablokkers: verminderen de zuurstof behoefte
, DE STUDENT HERKENT VERPLEEGKUNDIGE INTERVENTIES EN MEDICATIE BIJ HET BEELD PIJN OP DE BORST
Verpleegkundige interventies
Interventies bij complicaties:
- Meetwaarden controleren (pols, bloeddruk, saturatie).
- Blijf bij patiënt en collega met spoed arts waarschuwen.
- In opdracht van arts zuurstof toedienen.
- In opdracht van arts ECG maken.
- In opdracht van arts Gelofusine/Haemacell toedienen bij lage bloeddruk.
- Wanneer geen bloeddruk te meten is: reanimatieteam bellen en zelf beginnen met reanimeren ‘basic life
support’ (BLS).
- Bij eventuele overplaatsing naar hartbewaking of IC zorgen dat alle papieren aanwezig zijn en dat een
contactpersoon wordt ingelicht.
- Als patiënt recentelijk een infarct heeft doorgemaakt en na twee tot vijf dagen klaagt over pijn die vastzit
aan de ademhaling, is het mogelijk dat de patiënt pericarditis heeft. Laat een arts de patiënt
onderzoeken en geef de patiënt pijnstilling (bijvoorbeeld NSAID) als de diagnose bevestigd is.
- Als patiënt recentelijk infarct heeft doorgemaakt (minder dan een week geleden) en plotseling klaagt
over toenemende benauwdheid, is het mogelijk dat de linkerventrikel (plotseling) tekortschiet of dat de
mitralisklep niet meer goed functioneert. Hierbij:
- Meetwaarden controleren (pols, bloeddruk, saturatie).
- Blijf bij patiënt en collega met spoed arts waarschuwen.
- In opdracht van arts zuurstof toedienen.
- Bij eventuele overplaatsing naar hartbewaking of IC zorgen dat alle papieren aanwezig zijn en dat een
contactpersoon wordt ingelicht.
Advies bij pijn op de borst:
- Als zo nodig voorgeschreven staat: op geleide van bloeddruk > 100 systolisch isordil
(isosorbidedinitraat) 5 mg sublinguaal geven door VPK⁴. Indien lager dan 100 systole overleg arts.
- Eventueel 1 x herhalen na 5 respectievelijk 10 minuten. Bij geen/onvoldoende effect overleg arts
- Cliënt rechtop in bed, knellende kleding los maken.
- Zorg voor rust rondom de cliënt.
- Cliënt mag niet alleen gelaten worden.
- Controleer bloeddruk en pols bij verslechtering arts waarschuwen.
- Bij terugkerende pijn op de borst < 24 uur ECG maken, alvorens interventiemedicatie te geven.
Medicatie:
- Nitroglycerine spray spray onder de tong, bloedvat verwijder.
- Isosorbidedinitraat 5mg 1 tablet, bloedvat verwijder
