AANDACHTSPUNTEN BIJ HET GEBRUIK V.
PSYCHOFARMACA: DAVID DE CLERCQ
ACUTE SITUATIES VERSUS MEDICATIE
Vaak hoog dringende situaties waar geen dokter mogelijk ter plaatse kan komen
Situatie goed inschatten + op juiste moment de arts contacteren met gerichte observaties
VPK belangrijke adviserende rol op vlak van medicatie
o Acuut opstarten
o Dosiswijziging
o Stopzetten
Verpleegkundige spelen rol bij medicatie wijzigingen in deze situaties:
o Acute opwindingstoestand door psychose, manie, delier
o Optreden katatonie
o Optreden v. bijwerkingen v. medicatie, intoxicatie en onthouding v. middelen
KATATONIE
PREVALENTIE/DIAGNOSTIEK
Ondergediagnosticeerd en onderbehandeld
Geschatte prevalentie op psychiatrische opnameafdelingen is ongeveer 10%
OORZAAK
Blootstelling aan sommige toxische stoffen en het gebruik v. bepaalde medicijnen
Vroeger variant v. schizofrenie treed nu vaak op bij depressie
Bij psychische aandoeningen zoals autisme, bipolaire stoornis, PTSS – ook bij neurologische ziekten en
stofwisselingziekten
3 VORMEN
Hypoactief motorische verschijnselen en terugtrekgedrag
Hyperactief opwinding en bizar gedrag
Mengvormen
SYNDROOM GEKENMERKT DOOR 4 GROEPEN V. SYMPTOMEN
MOTORISCHE VERSCHIJNSELEN
Onbewegelijkheid
Rigiditeit (motorische starheid)
Katalepsie (verstijving v.h. hele lichaam)
1
, AANDACHTSPUNTEN BIJ HET GEBRUIK V.
PSYCHOFARMACA: DAVID DE CLERCQ
Flexibilitas cerea (ledematen blijven in stand staan waarin iemand anders deze gebogen heeft)
TERUGTREKGEDRAG
Inactiviteit
o Mutisme (niet praten)
o Negativisme (weigeren v. opdrachten)
o Staren
OPWINDING
Tegenovergestelde v. terugtrekgedrag – overmatige motorische activiteit
o Impulsiviteit
o Hyperactiviteit
o Ongerichte agressie
o Autonome instabiliteit
BIZAR, ZICH HERHALEND GEDRAG
Echolalie/echopraxie (napraten of nadoen)
Grimasseren (vreemde gelaatsuitdrukkingen)
Stereotiep gedrag
Overdreven mee- of tegenwerken
CLASSIFICATIECRITERIA V. KATATONIE I.D. DSM-5
2
PSYCHOFARMACA: DAVID DE CLERCQ
ACUTE SITUATIES VERSUS MEDICATIE
Vaak hoog dringende situaties waar geen dokter mogelijk ter plaatse kan komen
Situatie goed inschatten + op juiste moment de arts contacteren met gerichte observaties
VPK belangrijke adviserende rol op vlak van medicatie
o Acuut opstarten
o Dosiswijziging
o Stopzetten
Verpleegkundige spelen rol bij medicatie wijzigingen in deze situaties:
o Acute opwindingstoestand door psychose, manie, delier
o Optreden katatonie
o Optreden v. bijwerkingen v. medicatie, intoxicatie en onthouding v. middelen
KATATONIE
PREVALENTIE/DIAGNOSTIEK
Ondergediagnosticeerd en onderbehandeld
Geschatte prevalentie op psychiatrische opnameafdelingen is ongeveer 10%
OORZAAK
Blootstelling aan sommige toxische stoffen en het gebruik v. bepaalde medicijnen
Vroeger variant v. schizofrenie treed nu vaak op bij depressie
Bij psychische aandoeningen zoals autisme, bipolaire stoornis, PTSS – ook bij neurologische ziekten en
stofwisselingziekten
3 VORMEN
Hypoactief motorische verschijnselen en terugtrekgedrag
Hyperactief opwinding en bizar gedrag
Mengvormen
SYNDROOM GEKENMERKT DOOR 4 GROEPEN V. SYMPTOMEN
MOTORISCHE VERSCHIJNSELEN
Onbewegelijkheid
Rigiditeit (motorische starheid)
Katalepsie (verstijving v.h. hele lichaam)
1
, AANDACHTSPUNTEN BIJ HET GEBRUIK V.
PSYCHOFARMACA: DAVID DE CLERCQ
Flexibilitas cerea (ledematen blijven in stand staan waarin iemand anders deze gebogen heeft)
TERUGTREKGEDRAG
Inactiviteit
o Mutisme (niet praten)
o Negativisme (weigeren v. opdrachten)
o Staren
OPWINDING
Tegenovergestelde v. terugtrekgedrag – overmatige motorische activiteit
o Impulsiviteit
o Hyperactiviteit
o Ongerichte agressie
o Autonome instabiliteit
BIZAR, ZICH HERHALEND GEDRAG
Echolalie/echopraxie (napraten of nadoen)
Grimasseren (vreemde gelaatsuitdrukkingen)
Stereotiep gedrag
Overdreven mee- of tegenwerken
CLASSIFICATIECRITERIA V. KATATONIE I.D. DSM-5
2
