Hematologie
Examen juni 2023
, 1. Inleiding
Hematologie
= de leer van de bloedcellen en de weefsels waarin zij gevormd worden
1.1. Hematologie = cytologie + cytometrie
• Bloedcellen (RBC, WBC, bloedplaatjes) tellen → kwantitatief beeld krijgen
• Morfologie van de bloedcellen bestuderen
• Globale bloedmetingen (bv hemoglobinebepaling, sedimentatie, HCT, indexen,…)
• Opzoeken en doseren van specifieke celmerkers
Toepassingsgebied:
Opsporen van bloedarmoede (= anemie) door bv ijzertekort (→ hypochromie)
Opsporen van bepaalde bloedkankers bv CLL (chronische lymfatische leukemie)
1.2. Hemostase
= bloedstolling
• Nakijken van al dan niet ontbrekende stollingsfactoren
• Invloed van antistollingsgeneesmiddelen
• Bloedingen door tekort aan bloedplaatjes of stoornis, tekort aan stollingseiwitten
• Bij wonden: bloedplaatjes tegen de wand → vorming fibrine
Toepassingsgebied:
Opsporen van Hemofilie A (bloedingsziekte)
Opsporen van Proteïne C-tekort (aanleiding tot trombosen = vertoppingen)
Opvolgen van antistollingsmedicatie (voorkomen van trombosen bij bv hartinfarct) met stollingstesten
1.3. Immuunhematologie
• Bloedgroepen
• Opzoeken antistoffen
• Kruisproeven (bloed patiënt mengen met te geven bloed)
• HLA-typering
• Plaatjesantistoffen
• Bloedtransfusie (soms enkel plasma of enkel RBC gegeven)
• Rh-factor
Toepassingsgebied:
Bepalen van ABO-bloedgroep (manueel, geltechniek, automaat)
2. Samenstelling van bloed
Hoeveelheid bloed (ongeveer 8% lichaamsgewicht)
Volwassenen gewicht / 13 (+/- 5 L)
Kinderen gewicht / 11
2.1. Aanmaak van bloed
Bij volwassenen → aangemaakt in het beenmerg
Bij foetus → aangemaakt in de lever, milt en beenmerg
Beenmerg bevind zich bij kinderen in de mergholten van alle botten, vanaf 20 jaar bevindt het actieve
(rode) beenmerg zich vooral in de platte beenderen (schedel, ribben, borstbeen, bekken)
In sommige gevallen kan dit merg omgevormd worden tot inactief bindweefsel (= fibrose) en zal de
bloedcelvorming overgenomen worden door de milt en soms de lever
2.2. Bloedbestanddelen
Bloed = vloeibaar weefsel dat door het hard naar alle vitale lichaamsorganen wordt gepompt
1) Cellulair gedeelte RBC, WBC, bloedplaatjes
2) Waterig gedeelte plasma
, 2.3. pH en viscositeit
pH viscositeit
= 7,34 bepaald door eiwitten, vorm RBC en aantal RBC
RBC negatief geladen, stoten elkaar af geen normale morfologie RBC → minder vervormbaar
↓ pH = ↓ lading
→ minder afstoting ↑ viscositeit
→ rouleauvorming (geldrolvorming) → verminderde weefseldoorstroming
→ minder efficiënte uitwisseling van stoffen → weefselbeschadiging
, 2.4. Functies bloed
• Regulatie lichaamstemperatuur (warmteverdeling in het lichaam)
• Opnemen zuurstof in de longen
• Op peil houden van vochtigheid en pH
• Waterhuishouding en zuur-base evenwicht
• Bescherming (vreemde indringers: virussen, bacteriën,…)
• Herstel (verwondingen helen door stolling te activeren)
• Transport (O2, eiwitten, suikers, nutriënten,…)
• Verwijderen van afvalstoffen
• Hormonen
2.5. Bloedvaten
arteriën endotheellaag met dikke spierlaag en bindweefsel aan buitenzijde aanvoer O2 +
= slagaders voedingsstoffen
geen kleppen
grootste slagader = aorta (ontspringt aan linkerhartkamer, alle andere
slagaders takken hiervan af)
kleinste slagaders = arteriolen
venen endotheellaag met dunne spierlaag afvoer CO2
= aders
bevat kleppen
capillairen ééncellige endotheellaag uitwisseling CO2 +
= haarvaten vormt netwerk voedingsstoffen
gaan over in venulen, waaruit het bloed naar de venen stroomt om
terug in het hart terecht te komen
Klep Tunica Endotheel
intima
Endotheel
Basaal
membraan
Elastisch
bindweef sel
Tunica Glad
spierweef sel Circulaire
media v ezels
Elastisch
bindweef sel Basaal
membraan
Tunica
adventitia
ADER SLAGADER KLEINE SLAGADER HAARVAT
Vene Arterie Arteriole Capillair
Lagen van een bloedvat Longv aten (9%) Slagaders (13%)
1) Endotheel + basaal membraan Hart (7%)
Arteriolen (2%)
2) Elastisch bindweefsel
Haarv aten (5%)
3) Glad spierweefsel
4) Elastisch bindweefsel
5) Tunica adventitia (bindweefsel)
Kleppen zorgen ervoor dat het bloed in de juiste richting stroomt
Veneus
sy steem (64%)
Examen juni 2023
, 1. Inleiding
Hematologie
= de leer van de bloedcellen en de weefsels waarin zij gevormd worden
1.1. Hematologie = cytologie + cytometrie
• Bloedcellen (RBC, WBC, bloedplaatjes) tellen → kwantitatief beeld krijgen
• Morfologie van de bloedcellen bestuderen
• Globale bloedmetingen (bv hemoglobinebepaling, sedimentatie, HCT, indexen,…)
• Opzoeken en doseren van specifieke celmerkers
Toepassingsgebied:
Opsporen van bloedarmoede (= anemie) door bv ijzertekort (→ hypochromie)
Opsporen van bepaalde bloedkankers bv CLL (chronische lymfatische leukemie)
1.2. Hemostase
= bloedstolling
• Nakijken van al dan niet ontbrekende stollingsfactoren
• Invloed van antistollingsgeneesmiddelen
• Bloedingen door tekort aan bloedplaatjes of stoornis, tekort aan stollingseiwitten
• Bij wonden: bloedplaatjes tegen de wand → vorming fibrine
Toepassingsgebied:
Opsporen van Hemofilie A (bloedingsziekte)
Opsporen van Proteïne C-tekort (aanleiding tot trombosen = vertoppingen)
Opvolgen van antistollingsmedicatie (voorkomen van trombosen bij bv hartinfarct) met stollingstesten
1.3. Immuunhematologie
• Bloedgroepen
• Opzoeken antistoffen
• Kruisproeven (bloed patiënt mengen met te geven bloed)
• HLA-typering
• Plaatjesantistoffen
• Bloedtransfusie (soms enkel plasma of enkel RBC gegeven)
• Rh-factor
Toepassingsgebied:
Bepalen van ABO-bloedgroep (manueel, geltechniek, automaat)
2. Samenstelling van bloed
Hoeveelheid bloed (ongeveer 8% lichaamsgewicht)
Volwassenen gewicht / 13 (+/- 5 L)
Kinderen gewicht / 11
2.1. Aanmaak van bloed
Bij volwassenen → aangemaakt in het beenmerg
Bij foetus → aangemaakt in de lever, milt en beenmerg
Beenmerg bevind zich bij kinderen in de mergholten van alle botten, vanaf 20 jaar bevindt het actieve
(rode) beenmerg zich vooral in de platte beenderen (schedel, ribben, borstbeen, bekken)
In sommige gevallen kan dit merg omgevormd worden tot inactief bindweefsel (= fibrose) en zal de
bloedcelvorming overgenomen worden door de milt en soms de lever
2.2. Bloedbestanddelen
Bloed = vloeibaar weefsel dat door het hard naar alle vitale lichaamsorganen wordt gepompt
1) Cellulair gedeelte RBC, WBC, bloedplaatjes
2) Waterig gedeelte plasma
, 2.3. pH en viscositeit
pH viscositeit
= 7,34 bepaald door eiwitten, vorm RBC en aantal RBC
RBC negatief geladen, stoten elkaar af geen normale morfologie RBC → minder vervormbaar
↓ pH = ↓ lading
→ minder afstoting ↑ viscositeit
→ rouleauvorming (geldrolvorming) → verminderde weefseldoorstroming
→ minder efficiënte uitwisseling van stoffen → weefselbeschadiging
, 2.4. Functies bloed
• Regulatie lichaamstemperatuur (warmteverdeling in het lichaam)
• Opnemen zuurstof in de longen
• Op peil houden van vochtigheid en pH
• Waterhuishouding en zuur-base evenwicht
• Bescherming (vreemde indringers: virussen, bacteriën,…)
• Herstel (verwondingen helen door stolling te activeren)
• Transport (O2, eiwitten, suikers, nutriënten,…)
• Verwijderen van afvalstoffen
• Hormonen
2.5. Bloedvaten
arteriën endotheellaag met dikke spierlaag en bindweefsel aan buitenzijde aanvoer O2 +
= slagaders voedingsstoffen
geen kleppen
grootste slagader = aorta (ontspringt aan linkerhartkamer, alle andere
slagaders takken hiervan af)
kleinste slagaders = arteriolen
venen endotheellaag met dunne spierlaag afvoer CO2
= aders
bevat kleppen
capillairen ééncellige endotheellaag uitwisseling CO2 +
= haarvaten vormt netwerk voedingsstoffen
gaan over in venulen, waaruit het bloed naar de venen stroomt om
terug in het hart terecht te komen
Klep Tunica Endotheel
intima
Endotheel
Basaal
membraan
Elastisch
bindweef sel
Tunica Glad
spierweef sel Circulaire
media v ezels
Elastisch
bindweef sel Basaal
membraan
Tunica
adventitia
ADER SLAGADER KLEINE SLAGADER HAARVAT
Vene Arterie Arteriole Capillair
Lagen van een bloedvat Longv aten (9%) Slagaders (13%)
1) Endotheel + basaal membraan Hart (7%)
Arteriolen (2%)
2) Elastisch bindweefsel
Haarv aten (5%)
3) Glad spierweefsel
4) Elastisch bindweefsel
5) Tunica adventitia (bindweefsel)
Kleppen zorgen ervoor dat het bloed in de juiste richting stroomt
Veneus
sy steem (64%)
