Samenvatting Algemene parasitologie

ALGEMENE PARASITOLOGIE
3E BACHELOR DIERGENEESKUNDE
Prof. Dr. P. Geldhof




Doel van de cursus : verschillende groepen van parasieten leren kennen,
parasieten herkennen en de levenscyclus.
Examen : 5 vragen waarvan 2 vragen met species van 2 sterretjes, 2 vragen
over species met 1 sterretje en 1 detailvraag over zonder sterretje

1

,De verschillende pathogene organismen :
- Bacteriën
- Virussen
- Schimmels
- Parasieten : protozoa, wormsoorten, arthropoden, vertebraten

Parasitaire infecties zijn op veterinair vlak zeer belangrijk. Dit kunnen we alleen
al zien aan de omzet van producten die verkocht worden op de veterinaire
markt. Zowel endoparasitair (parasieten aanwezig in het dier) of ectoparasitair
(vlooien, teken…).
Letterlijke definitie parasitos : iemand die mee – eet aan de tafel van een ander
maar die niet persé uitgenodigd was. Heel veel van de levende organismen
vallen hier onder (60 – 70% van de fauna).
Parasitisme is een soort relatie tussen 2 levende organismen. Dan heb je 2
manieren : symbiose (wanneer ze dicht bij elkaar in contact leven) en non –
symbiose (wanneer ze niet continu contact hebben).




-




• Mutualisme : beide partners hebben een voordeel aan het samenleven.
• Commensalisme : 1 partner haalt voordeel uit de relatie, de andere
partner heeft nog nadeel nog voordeel.
• Parasitisme : 1 partner heeft puur voordeel in de relatie, terwijl de ander
er nadeel aan heeft.




2

,Bij heel veel parasitaire infecties is het niet zo dat mens of dier geïnfecteerd
door de parasiet binnen de kortste keren gaat ziek worden en gaat sterven. Dit
is eerder een uitzondering, want als parasiet heb je er weinig voordeel aan dat
je gastheer snel sterft want dan stopt ook de levenscyclus van de parasiet.


Welke factoren kunnen er voor zorgen dat je
van de buitenste cirkel naar het midden van
de cirkel gaat?
- Het aantal parasieten (meestal geen
vermeerdering zoals bij virussen, dus 1 ei
opnemen = 1 worm ontwikkelen)
- De immuniteitsstatus van de gastheer
(jonge dieren veel gevoeliger)
- Niet specifieke resistentie factoren van
de gastheer (bv. rasverschillen, binnen
het ras ook verschillen…)



Wat is het voordeel om een parasiet te zijn?
- Bescherming tegen uitdroging
- Constante beschikbaarheid van nutriënten
- Afwezigheid van predatoren

Alles is ontstaan bij de prokaryoten (ééncelligen) die zich op een bepaald
moment evolutionair hebben aangepast tot de eukaryote organismen
(ééncellig) en uit de ééncelligen zijn dan de meercelligen ontstaan. Één tak
daarvan zijn de planten (autotroof = kunnen zelf energie opwekken aan de
hand van zonlicht), de twee andere takken zijn de schimmels en de dieren die
beiden heterotroof zijn (= nutriënten opnemen uit de omgeving).




3

, DEEL 1 : PROTOZOA OF EENCELLIGE EUKARYOTEN
De protozoa zijn ontstaan in de evolutie van de prokaryoten (de bacteriën).
Voortbeweging : sommige van de ééncelligen zijn immobiel (intracellulair),
terwijl andere parasieten wel nood hebben aan actieve voortbeweging en
daar zijn er verschillende organellen voor bv. ciliën en flagellen, pseudopodiën,
glijmechanisme.
Voortplanting :
▪ Enerzijds heb je ongeslachtelijke voortplanting (zijn genetisch identiek
aan de moedercel)
• Tweedeling
• Meerdeling/ merogonie
▪ Anderzijds heb je de geslachtelijke voortplanting
• Syngamie : gelijke overdracht van genetisch materiaal
• Conjugatie : fusie van een deel van het ene met een groter deel
van het ander
- Voordeel ongeslachtelijke voortplanting : kan heel snel gaan
- Nadeel ongeslachtelijke voortplanting : iedere nakomeling is genetisch
identiek


Protozoa classificatie
• Sarcomastigophora
• Sporozoa (Apicomplexa)
• Ciliophora



❖ PHYLUM SARCOMASTIGOPHORA
▪ Morfologie : flagellen en/of pseudopodia
▪ Aseksuele voortplanting (tweedeling)
▪ Klasse Mastigophora
- Orde Kinetoplastida
- Orde Diplomonadida
- Orde Trichomonadida
▪ Klasse Sarcodina




4