Bestuurskunde
Kobe Jennes, 2021-2022, Professor Fobé
SESSIE 1+2: BASIS
H6+H7 SESSIE 3: Cartografie OH: Federale en
Vlaamse besturen
H6 Federale Overheid
Bevoegdheden Federale OH (FO)
Belgisch federlisme = centrifugaal: afstaan bevoegdheden naar deelstaten centripetaal (Dui):
eenmaking verschillende deelstaten gevolgen bevoegdheidsverdeling
Bevoegdheden Fed OH: algemeen belang: leger, financiën, buitenlandse zaken
- SZ
- Economisch vlak: S, monetair
- Federale OHbedrijven
- Residuaire bevoegdheden: niet aan bepaald bestuursniveau gegeven
Politiek-bestuurlijke instellingen FO
1. Wetgevende macht
Parlement (Kamer+Senaat) en Koning( eigenlijk regering want die draagt verantwoordelijk handeling
Koning)
Kamer:
- 150 leden
- Rechtstreeks verkozen door burgers
Senaat:
- Aangepast: adviesorgaan
- 50 leden + 10 gecoöpteerde
- Herziening GW o.a.
Beide twee taalgroepen: NED en FRA meerderheid taalgroep voor sommige wetten
Bevoegdheden Wetgevende:
- Wetten maken
- Goedkeuren verdragen
- Controleren uitvoerende
- Parlementaire onderzoekscommissies
- Constituante (naam van parlement met die bevoegdheid): GW wijzigen
,Koning (regering): initiatief + amenderingsrecht: nieuwe of wijzigen wet voorleggen aan parlement
2. Uitvoerende macht
=> Koning (regering):
- 15 ministers benoemd door Koning (feitelijk Parlement)
- Specifieke taken: LB, onderwijs,… ambtenaren ter beschikking
- Ministerraad (alle ministers + SS) en Kernkabinet (1 ste min + alle vices) twee belangrijkste
vergaderingen
- TOEGEWEZEN bevoegdheden: uitvoeren wetten, landsbeleid bepalen(begroting, bevel leger,
monetair beleid,..)
3. Andere instellingen
RVS:
- Wetgeving: adviesorgaan: goed/afkeuring wetten
- Bestuursrechtspraak: rechtscollege: vernietigen of schorsen beslissingen OH die niet tot de
wetgevende/rechterlijke macht horen, dus geen wetten of decreten, wel vergunningen bv
Grondwettelijk Hof:
- Geschillen OH-OH en OH-burger
- Wetten, decreten en ordonnanties vernietigen/schorsen
- Antwoord prejudiciële vragen alle rechtbanken onder GH
Rekenhof:
- Controleert ontvangsten, uitgaven FO
- Rechtsprekende functie: schuldige aanduiden kastekort
- Benoemd door Kamer
Federale Ombudsman: 15 ombudsnormen
Administratieve instellingen FO
Nodig voor uitvoerende macht
1. Copernicushervorming
Verhofstadt wil modelstaat, via Copernicus hervorming aanknopen bij New Public Management
Copernicus:
- staat moet rond de burger draaien, niet andersom
- radicaal: FO opnieuw uitvinden
- integraal: verschillende terreinen veranderen: structuren, processen, organisaties
einddoel: Staat betere dienst -en werkverlener
4 pijlers Copernicus:
,Structuren: homogenere beleidsdomeinen, alle nieuwe OHdiensten zelfde structuur
Managementcultuur: topambtenaren 6 jarig mandaat ipv levenslang + beoordeling t.o.v. meer
verantwoordelijkheid
HRM-beleid: nieuwe competenties
Een nieuwe manier van werken: organisatieproces hertekenen vereenvoudigde betere
dienstverlening
Succesvol ondanks sommige mislukkingen (afbouw kabinetten), grote verdienste: vertrekken
vanuit duidelijke toekomstvisie qua modernisering
Federale en Programmatorische OH diensten
FOD en POD: federale kernoverheid die taken en diensten in EIGEN BEHEER opnemen
Horizontale FOD’s: Kanselarij Eerste minister + FOD Beleid en Ondersteuning
Verticale FOD’s: Justitie, Financiën, Mobiliteit, Vervoer
POD: stopgezet 2014
Federaal wetenschappelijke instellingen
Gefinancierde wetenschappelijk of culturele instellingen, bv: de musea, Algemeen Rijksarchief
Openbare instellingen SZ
Verschillende instellingen van SZ bestuurd in vorm: MEDEBEHEER publieke taken door het
middenveld, decentralisatie verzelfstandigde entiteiten FO
Vernieuwing=bestuursovereenkomsten: meer autonomie t.o.v. behalen doelstellingen
Leger
Einde K.O.: nood aan veranderingen
- Nieuwe kernopdrachten: verzekeren nationale veiligheid, integriteit en internationale
stabiliteit
- Eenheidsstructuur i.p.v. land-zee-luchtmacht opdeling
Federale politie
Octopusakkoord:
- Rijkswacht, gerechtelijke en lokale politiekorpsen Dutroux amper SW
, Oplossing: Federale en lokale politie:
- Autonoom
- Afhankelijk eigen OH
Federale: opdrachten van
- Gerechtelijke politie: bv zware criminaliteit
- Bestuurlijke politie: bv autosnelwegen
- Operationele steun: bv hulp lokale politie
H7 Vlaamse Overheid
Vlaanderen in de SH
Halve eeuw aan hervormingen:
Eerste Staatshervorming:
- 3 GEW en GEM
- 4 taalgebieden
- Geen duidelijke territoriale bevoegdheidsverdeling
Tweede:
- Bevoegdheden uitgebreid
- GEM + persoonsgebonden aangelegenheden
- GEW + plaatsgebonden materies
Derde:
- BHG meer vorm: raad en regering
- Overheveling onderwijs: financieringswet
Vierde:
- Sint-Michielsakkoorden
Vijfde:
- Meer overdrachten
- Lambermontakkoorden
Zesde:
- Vlinderakkoord: deelstaten zwaartepunt België
Bevoegdheden VO
1. Vlaamse GEM
Cultuur, welzijn, onderwijs, talengebruik
2. Vlaamse GEW
Kobe Jennes, 2021-2022, Professor Fobé
SESSIE 1+2: BASIS
H6+H7 SESSIE 3: Cartografie OH: Federale en
Vlaamse besturen
H6 Federale Overheid
Bevoegdheden Federale OH (FO)
Belgisch federlisme = centrifugaal: afstaan bevoegdheden naar deelstaten centripetaal (Dui):
eenmaking verschillende deelstaten gevolgen bevoegdheidsverdeling
Bevoegdheden Fed OH: algemeen belang: leger, financiën, buitenlandse zaken
- SZ
- Economisch vlak: S, monetair
- Federale OHbedrijven
- Residuaire bevoegdheden: niet aan bepaald bestuursniveau gegeven
Politiek-bestuurlijke instellingen FO
1. Wetgevende macht
Parlement (Kamer+Senaat) en Koning( eigenlijk regering want die draagt verantwoordelijk handeling
Koning)
Kamer:
- 150 leden
- Rechtstreeks verkozen door burgers
Senaat:
- Aangepast: adviesorgaan
- 50 leden + 10 gecoöpteerde
- Herziening GW o.a.
Beide twee taalgroepen: NED en FRA meerderheid taalgroep voor sommige wetten
Bevoegdheden Wetgevende:
- Wetten maken
- Goedkeuren verdragen
- Controleren uitvoerende
- Parlementaire onderzoekscommissies
- Constituante (naam van parlement met die bevoegdheid): GW wijzigen
,Koning (regering): initiatief + amenderingsrecht: nieuwe of wijzigen wet voorleggen aan parlement
2. Uitvoerende macht
=> Koning (regering):
- 15 ministers benoemd door Koning (feitelijk Parlement)
- Specifieke taken: LB, onderwijs,… ambtenaren ter beschikking
- Ministerraad (alle ministers + SS) en Kernkabinet (1 ste min + alle vices) twee belangrijkste
vergaderingen
- TOEGEWEZEN bevoegdheden: uitvoeren wetten, landsbeleid bepalen(begroting, bevel leger,
monetair beleid,..)
3. Andere instellingen
RVS:
- Wetgeving: adviesorgaan: goed/afkeuring wetten
- Bestuursrechtspraak: rechtscollege: vernietigen of schorsen beslissingen OH die niet tot de
wetgevende/rechterlijke macht horen, dus geen wetten of decreten, wel vergunningen bv
Grondwettelijk Hof:
- Geschillen OH-OH en OH-burger
- Wetten, decreten en ordonnanties vernietigen/schorsen
- Antwoord prejudiciële vragen alle rechtbanken onder GH
Rekenhof:
- Controleert ontvangsten, uitgaven FO
- Rechtsprekende functie: schuldige aanduiden kastekort
- Benoemd door Kamer
Federale Ombudsman: 15 ombudsnormen
Administratieve instellingen FO
Nodig voor uitvoerende macht
1. Copernicushervorming
Verhofstadt wil modelstaat, via Copernicus hervorming aanknopen bij New Public Management
Copernicus:
- staat moet rond de burger draaien, niet andersom
- radicaal: FO opnieuw uitvinden
- integraal: verschillende terreinen veranderen: structuren, processen, organisaties
einddoel: Staat betere dienst -en werkverlener
4 pijlers Copernicus:
,Structuren: homogenere beleidsdomeinen, alle nieuwe OHdiensten zelfde structuur
Managementcultuur: topambtenaren 6 jarig mandaat ipv levenslang + beoordeling t.o.v. meer
verantwoordelijkheid
HRM-beleid: nieuwe competenties
Een nieuwe manier van werken: organisatieproces hertekenen vereenvoudigde betere
dienstverlening
Succesvol ondanks sommige mislukkingen (afbouw kabinetten), grote verdienste: vertrekken
vanuit duidelijke toekomstvisie qua modernisering
Federale en Programmatorische OH diensten
FOD en POD: federale kernoverheid die taken en diensten in EIGEN BEHEER opnemen
Horizontale FOD’s: Kanselarij Eerste minister + FOD Beleid en Ondersteuning
Verticale FOD’s: Justitie, Financiën, Mobiliteit, Vervoer
POD: stopgezet 2014
Federaal wetenschappelijke instellingen
Gefinancierde wetenschappelijk of culturele instellingen, bv: de musea, Algemeen Rijksarchief
Openbare instellingen SZ
Verschillende instellingen van SZ bestuurd in vorm: MEDEBEHEER publieke taken door het
middenveld, decentralisatie verzelfstandigde entiteiten FO
Vernieuwing=bestuursovereenkomsten: meer autonomie t.o.v. behalen doelstellingen
Leger
Einde K.O.: nood aan veranderingen
- Nieuwe kernopdrachten: verzekeren nationale veiligheid, integriteit en internationale
stabiliteit
- Eenheidsstructuur i.p.v. land-zee-luchtmacht opdeling
Federale politie
Octopusakkoord:
- Rijkswacht, gerechtelijke en lokale politiekorpsen Dutroux amper SW
, Oplossing: Federale en lokale politie:
- Autonoom
- Afhankelijk eigen OH
Federale: opdrachten van
- Gerechtelijke politie: bv zware criminaliteit
- Bestuurlijke politie: bv autosnelwegen
- Operationele steun: bv hulp lokale politie
H7 Vlaamse Overheid
Vlaanderen in de SH
Halve eeuw aan hervormingen:
Eerste Staatshervorming:
- 3 GEW en GEM
- 4 taalgebieden
- Geen duidelijke territoriale bevoegdheidsverdeling
Tweede:
- Bevoegdheden uitgebreid
- GEM + persoonsgebonden aangelegenheden
- GEW + plaatsgebonden materies
Derde:
- BHG meer vorm: raad en regering
- Overheveling onderwijs: financieringswet
Vierde:
- Sint-Michielsakkoorden
Vijfde:
- Meer overdrachten
- Lambermontakkoorden
Zesde:
- Vlinderakkoord: deelstaten zwaartepunt België
Bevoegdheden VO
1. Vlaamse GEM
Cultuur, welzijn, onderwijs, talengebruik
2. Vlaamse GEW
