Gezinspedagogiek
LES 1: OPENINGSCOLLEGE
Openingscollege door schepen Evita Willaert en Vlaams parlementslid Celia Groothedde Ledoux
INLEIDING
WAAROM GEZAMENLIJK VOOR GEZINSPEDAGPGIEK EN PEDAGOGIEK VAN DE
VOORSCHOOLSE VOORZIENINGEN?
Het thema van vandaag is heel centraal in beide vakgebieden. Het is belangrijk dat pedagogiek
studenten ook kennis hebben over het beleid. De laatste jaren is er een anti politiek gevoel, ook bij
studenten. Maar het is belangrijk dat we ons betrokken voelen bij de manier waarop beleid tot stand
komt. Het beleid gaat ons allemaal aan, met name het gezinsbeleid.
De pedagogiek zal sociaal zijn of zal niet zijn (en zit dus op het kruispunt van beleid en praktijk)
➢ Hoe we denken over opvoeding heeft alles te maken met het soort samenleving waarin we
denken te willen leven.
Gezinsbeleid, arbeidsmarktbeleid, armoedebeleid, genderbeleid, sociaal beleid, onderwijsbeleid
▪ Gezinsbeleid = De manier waarop het welzijn van ouders, kinderen en jongeren vormgegeven
wordt. Dat gaat over opvattingen, over wat we rechtvaardig vinden, ‘the good life’.
▪ Over beleid zijn meningen verdeeld, politiek = hoe we dat meningsverschil organiseren
(meningsverschil over wat een goede samenleving is, wat rechtvaardig is). Dat is iets wat ons
als pedagoog moet aangaan.
▪ Het is een fout idee om te denken dat wetenschap vrij van ideologie zou moeten zijn =>
waarde vrije wetenschap komt dicht bij waardeloze wetenschap
▪ Als het gaat om pedagogisch onderzoek dan doet het ertoe welke vragen we stellen. Het gaat
om welke vragen we stellen en welke we niet stellen, naar wie we wel of niet luisteren, wie in
de steekproef zit, wie in de doelgroep zit, etc. = ideologisch stellingnames, dat is niet
waardevrij.
WAAROM GENT?
Omdat je daar leeft en studeert
Omdat Gent internationaal als voorbeeld wordt genoemd
▪ Gent is op een aantal vlakken een atypische stad voor Vlaanderen, maar ook internationaal
Cfr Child Guarantee
▪ = Initiatief dat behoort tot het sociaal beleid van Europa
▪ We moeten kinderen garanties kunnen geven op bepaalde vlakken bv. toegankelijkheid van
kinderopvang voor kinderen in armoede (in het rapport staan 5 voorbeelden waarop de
lidstaten zich kunnen inspireren, één van die voorbeelden is Gent).
,Gezinspedagogiek
WAAROM VLAANDEREN?
Omdat je daar leeft en studeert
Omdat gezinsbeleid, kinderopvang en onderwijs Vlaamse bevoegdheden zijn
▪ De domeinen waar pedagogen zich doorgaans mee bezighouden zijn meestal Vlaamse
bevoegdheden
Wat we zelf doen, doen we dat ook beter?
WAAROM POLIITICI?
Omdat het persoonlijke politiek is
Omdat pedagogiek ook politiek is
(en omdat politiek wat meer pedagogisch mag zijn)
WAAROM EVITA WILLAERT?
Omdat zij de bevoegde schepen is van Onderwijs, Opvoeding, Gezinsbeleid en Outreachend Werk
= de beleidsdomeinen van pedagogen en sociaal werkers
WAAROM CELIA GROOTHEDDE LEDOUX ? (VLAAMS PARLEMENTSLID)
Omdat zij lid is van de Commissie Welzijn
Omdat zij zeer betrokken is bij zowel kinderopang als gezinsbeleid en één van de trekkers van de
Parlemenaire Commissie over de veiligheid van de kinderopvang
Situatie: Kind gestorven in kinderdagverblijf in Mariakerke. Velen waren geschokt door het antwoord
van de woordvoeder van Kind en Gezin. ‘alle procedures zijn gevolgd’ => als antwoord op het sterfgeval
in kinderopvang (in welk voor land leven wij dan? In plaats van te zeggen sterkte of medeleven, zegt ze
dat de procedures gevolgd zijn) => Heeft heel veel teweeggebracht: er zit daar een probleem onder
over hoe we met de jongste kinderen in dit land omgaan.
,Gezinspedagogiek
LES DOOR EVITA WILLAERT
OVERZICHT
• demografie
• stad in transitie
• stad als kansenfabriek
• een stad is geen dorp
• een stad kan niet alles (alleen)
Gent, lokaal bestuur, is ervan overtuigd dat ze elke dag het verschil kunnen maken. Er is een heel
nauw netwerk aan organisaties en diensten. Maar tegelijkertijd is het niet allemaal rozengeur en
maneschijn. Een stad kan ook heel rauw zijn. Er zijn in het systeem van de stad fouten, maar ook
fouten in de bovenlokale overheden en de systemen daar.
Je wieg mag niet bepalen wat je kansen zijn in het leven, maar doet dat nog veel te vaak. In Gent
proberen ze hard te werken om dat te doorbreken.
3 STELLINGEN
1. Er is geen betere plek om op te groeien dan in de stad.
2. Sterke scholen hebben een sterke stad nodig en omgekeerd.
3. De stad is een kansenfabriek. De stad is een plek waar mensen naartoe komen om vooruit te
gaan op de sociale ladder. Onderwijs, kinderopvang, gezinsbeleid, etc. zijn sleutels om van de
stad een kansenfabriek te maken voor iedereen die er woont.
JONG GENT
Gent is een jonge stad. In vergelijking met Vlaanderen heeft Gent meer 25- tot 39 jarigen, meer jonge
kinderen en minder 65- tot 79 jarigen. De verjonging in Gent is het gevolg van geboortes en een grote
instroom van nieuwe jonge Gentenaars. Bovendien is er nog geen sprake van vergrijzing in Gent (in
tegenstelling tot andere plekken). De jongste wijken vinden we in de 19de -eeuwse gordel.
▪ 25 641 kinderen tussen 3 en 12 jaar
▪ 15 968 jongeren tussen 12 en 17 jaar
▪ 86 000 twintigers of dertigers
▪ 43 716 65-plussers
DE STAD, GEEN BETERE PLEK OM OP TE GROEIEN
Positief verhaal, maar we mogen daarin ook niet naïef zijn. Er zijn heel wat uitdagingen waar we als
stad voor staan. Een van de uitdagingen is de stadsvlucht. Hoewel het totaal inwoners in de stad
toeneemt, zijn er ook veel Gentenaars die de stad verlaten (vaak jonge gezinnen met kinderen die
meer plek nodig hebben).
Ze willen dit fenomeen van de stadsvlucht keren, want het is op lange termijn belangrijk om de jonge
gezinnen met hun kinderen in de stad te houden => Stad vergroenen ipv vegrijzen.
, Gezinspedagogiek
Het beeld over de stad is niet altijd rooskleurig (nu wordt het geschetst als de stad die veel kansen
biedt) geweest. Er is in Vlaanderen lang een anti stedelijk beleid gevoerd. Mensen werden aangevoerd
om buiten te stad te gaan wonen. Resultaat is dat Vlaanderen één groot verstedelijkt gebied is, met
alle gevolgen voor de open ruimte.
Luchtkwaliteit en gebrek aan ruimte speelt een grote rol => spiraal (mensen die verhuizen naar
plattenland en dan vanuit platteland naar de stad rijden voor bv. werk zorgen voor een slechtere
lucht; net die beweging zorgt voor die slechtere luchtkwaliteit).
Om die spiralen te doorbreken is er nood aan een moedig beleid. Om de steden
leefbaar te maken, moeten we ingrijpen. Zodat we van de stad een plek maken
waar gezinnen met jonge kinderen durven wonen. Voor die allerkleinsten is
luchtkwaliteit enorm belangrijk.
Bv. invoeren van lage emissiezone => Parallel met circulatieplan: Eerst heel vele
commotie, maar nu is iedereen er oke mee.
Om jonge gezinnen hier te houden is het ook belangrijk beleid te
voeren rond wonen. Betaalbaarheid van de woningen zijn de laatste 10
jaar verdubbeld.
Gentrificatie = fenomeen dat we ook in Gent zien (In wijken waar
mensen een huis konden betalen, komen mensen wonen die kapitaal krachtiger zijn, waardoor de
woningen zelf duurder wonen en waardoor de mensen die er oorspronkelijk woonden het niet meer
kunnen betalen en moeten wegtrekken).
Deze legislatuur hebben ze 90 miljoen uitgetrokken vanuit het stadsbestuur, dus met eigen stedelijke
middelen. Dit wonen is een Vlaamse bevoegdheid, maar vanuit Gent proberen ze extra te doen. 90
miljoen voor betaalbaar wonen, waarbij ze duidelijk kiezen om in te zetten op huurwoningen, mensen
die het minder breed hebben en het meest nodig hebben => Als je kiest om het geld voor iedereen in
te zetten, zal je weinig mensen echt bereiken.
Er ontstaan nieuwe vormen van wonen: co-housing, hospitawonen (studenten die bij ouderen
intrekken).
WAT WILLEN KINDEREN ZELF?
1. Minder auto’s
2. Meer groen
3. Meer plaats om te spelen
En hun ouders? Betaalbaar wonen.
Als we een beleid willen voeren die ingaat tegen de stadsvlucht, moeten we op die zaken inzetten.
LES 1: OPENINGSCOLLEGE
Openingscollege door schepen Evita Willaert en Vlaams parlementslid Celia Groothedde Ledoux
INLEIDING
WAAROM GEZAMENLIJK VOOR GEZINSPEDAGPGIEK EN PEDAGOGIEK VAN DE
VOORSCHOOLSE VOORZIENINGEN?
Het thema van vandaag is heel centraal in beide vakgebieden. Het is belangrijk dat pedagogiek
studenten ook kennis hebben over het beleid. De laatste jaren is er een anti politiek gevoel, ook bij
studenten. Maar het is belangrijk dat we ons betrokken voelen bij de manier waarop beleid tot stand
komt. Het beleid gaat ons allemaal aan, met name het gezinsbeleid.
De pedagogiek zal sociaal zijn of zal niet zijn (en zit dus op het kruispunt van beleid en praktijk)
➢ Hoe we denken over opvoeding heeft alles te maken met het soort samenleving waarin we
denken te willen leven.
Gezinsbeleid, arbeidsmarktbeleid, armoedebeleid, genderbeleid, sociaal beleid, onderwijsbeleid
▪ Gezinsbeleid = De manier waarop het welzijn van ouders, kinderen en jongeren vormgegeven
wordt. Dat gaat over opvattingen, over wat we rechtvaardig vinden, ‘the good life’.
▪ Over beleid zijn meningen verdeeld, politiek = hoe we dat meningsverschil organiseren
(meningsverschil over wat een goede samenleving is, wat rechtvaardig is). Dat is iets wat ons
als pedagoog moet aangaan.
▪ Het is een fout idee om te denken dat wetenschap vrij van ideologie zou moeten zijn =>
waarde vrije wetenschap komt dicht bij waardeloze wetenschap
▪ Als het gaat om pedagogisch onderzoek dan doet het ertoe welke vragen we stellen. Het gaat
om welke vragen we stellen en welke we niet stellen, naar wie we wel of niet luisteren, wie in
de steekproef zit, wie in de doelgroep zit, etc. = ideologisch stellingnames, dat is niet
waardevrij.
WAAROM GENT?
Omdat je daar leeft en studeert
Omdat Gent internationaal als voorbeeld wordt genoemd
▪ Gent is op een aantal vlakken een atypische stad voor Vlaanderen, maar ook internationaal
Cfr Child Guarantee
▪ = Initiatief dat behoort tot het sociaal beleid van Europa
▪ We moeten kinderen garanties kunnen geven op bepaalde vlakken bv. toegankelijkheid van
kinderopvang voor kinderen in armoede (in het rapport staan 5 voorbeelden waarop de
lidstaten zich kunnen inspireren, één van die voorbeelden is Gent).
,Gezinspedagogiek
WAAROM VLAANDEREN?
Omdat je daar leeft en studeert
Omdat gezinsbeleid, kinderopvang en onderwijs Vlaamse bevoegdheden zijn
▪ De domeinen waar pedagogen zich doorgaans mee bezighouden zijn meestal Vlaamse
bevoegdheden
Wat we zelf doen, doen we dat ook beter?
WAAROM POLIITICI?
Omdat het persoonlijke politiek is
Omdat pedagogiek ook politiek is
(en omdat politiek wat meer pedagogisch mag zijn)
WAAROM EVITA WILLAERT?
Omdat zij de bevoegde schepen is van Onderwijs, Opvoeding, Gezinsbeleid en Outreachend Werk
= de beleidsdomeinen van pedagogen en sociaal werkers
WAAROM CELIA GROOTHEDDE LEDOUX ? (VLAAMS PARLEMENTSLID)
Omdat zij lid is van de Commissie Welzijn
Omdat zij zeer betrokken is bij zowel kinderopang als gezinsbeleid en één van de trekkers van de
Parlemenaire Commissie over de veiligheid van de kinderopvang
Situatie: Kind gestorven in kinderdagverblijf in Mariakerke. Velen waren geschokt door het antwoord
van de woordvoeder van Kind en Gezin. ‘alle procedures zijn gevolgd’ => als antwoord op het sterfgeval
in kinderopvang (in welk voor land leven wij dan? In plaats van te zeggen sterkte of medeleven, zegt ze
dat de procedures gevolgd zijn) => Heeft heel veel teweeggebracht: er zit daar een probleem onder
over hoe we met de jongste kinderen in dit land omgaan.
,Gezinspedagogiek
LES DOOR EVITA WILLAERT
OVERZICHT
• demografie
• stad in transitie
• stad als kansenfabriek
• een stad is geen dorp
• een stad kan niet alles (alleen)
Gent, lokaal bestuur, is ervan overtuigd dat ze elke dag het verschil kunnen maken. Er is een heel
nauw netwerk aan organisaties en diensten. Maar tegelijkertijd is het niet allemaal rozengeur en
maneschijn. Een stad kan ook heel rauw zijn. Er zijn in het systeem van de stad fouten, maar ook
fouten in de bovenlokale overheden en de systemen daar.
Je wieg mag niet bepalen wat je kansen zijn in het leven, maar doet dat nog veel te vaak. In Gent
proberen ze hard te werken om dat te doorbreken.
3 STELLINGEN
1. Er is geen betere plek om op te groeien dan in de stad.
2. Sterke scholen hebben een sterke stad nodig en omgekeerd.
3. De stad is een kansenfabriek. De stad is een plek waar mensen naartoe komen om vooruit te
gaan op de sociale ladder. Onderwijs, kinderopvang, gezinsbeleid, etc. zijn sleutels om van de
stad een kansenfabriek te maken voor iedereen die er woont.
JONG GENT
Gent is een jonge stad. In vergelijking met Vlaanderen heeft Gent meer 25- tot 39 jarigen, meer jonge
kinderen en minder 65- tot 79 jarigen. De verjonging in Gent is het gevolg van geboortes en een grote
instroom van nieuwe jonge Gentenaars. Bovendien is er nog geen sprake van vergrijzing in Gent (in
tegenstelling tot andere plekken). De jongste wijken vinden we in de 19de -eeuwse gordel.
▪ 25 641 kinderen tussen 3 en 12 jaar
▪ 15 968 jongeren tussen 12 en 17 jaar
▪ 86 000 twintigers of dertigers
▪ 43 716 65-plussers
DE STAD, GEEN BETERE PLEK OM OP TE GROEIEN
Positief verhaal, maar we mogen daarin ook niet naïef zijn. Er zijn heel wat uitdagingen waar we als
stad voor staan. Een van de uitdagingen is de stadsvlucht. Hoewel het totaal inwoners in de stad
toeneemt, zijn er ook veel Gentenaars die de stad verlaten (vaak jonge gezinnen met kinderen die
meer plek nodig hebben).
Ze willen dit fenomeen van de stadsvlucht keren, want het is op lange termijn belangrijk om de jonge
gezinnen met hun kinderen in de stad te houden => Stad vergroenen ipv vegrijzen.
, Gezinspedagogiek
Het beeld over de stad is niet altijd rooskleurig (nu wordt het geschetst als de stad die veel kansen
biedt) geweest. Er is in Vlaanderen lang een anti stedelijk beleid gevoerd. Mensen werden aangevoerd
om buiten te stad te gaan wonen. Resultaat is dat Vlaanderen één groot verstedelijkt gebied is, met
alle gevolgen voor de open ruimte.
Luchtkwaliteit en gebrek aan ruimte speelt een grote rol => spiraal (mensen die verhuizen naar
plattenland en dan vanuit platteland naar de stad rijden voor bv. werk zorgen voor een slechtere
lucht; net die beweging zorgt voor die slechtere luchtkwaliteit).
Om die spiralen te doorbreken is er nood aan een moedig beleid. Om de steden
leefbaar te maken, moeten we ingrijpen. Zodat we van de stad een plek maken
waar gezinnen met jonge kinderen durven wonen. Voor die allerkleinsten is
luchtkwaliteit enorm belangrijk.
Bv. invoeren van lage emissiezone => Parallel met circulatieplan: Eerst heel vele
commotie, maar nu is iedereen er oke mee.
Om jonge gezinnen hier te houden is het ook belangrijk beleid te
voeren rond wonen. Betaalbaarheid van de woningen zijn de laatste 10
jaar verdubbeld.
Gentrificatie = fenomeen dat we ook in Gent zien (In wijken waar
mensen een huis konden betalen, komen mensen wonen die kapitaal krachtiger zijn, waardoor de
woningen zelf duurder wonen en waardoor de mensen die er oorspronkelijk woonden het niet meer
kunnen betalen en moeten wegtrekken).
Deze legislatuur hebben ze 90 miljoen uitgetrokken vanuit het stadsbestuur, dus met eigen stedelijke
middelen. Dit wonen is een Vlaamse bevoegdheid, maar vanuit Gent proberen ze extra te doen. 90
miljoen voor betaalbaar wonen, waarbij ze duidelijk kiezen om in te zetten op huurwoningen, mensen
die het minder breed hebben en het meest nodig hebben => Als je kiest om het geld voor iedereen in
te zetten, zal je weinig mensen echt bereiken.
Er ontstaan nieuwe vormen van wonen: co-housing, hospitawonen (studenten die bij ouderen
intrekken).
WAT WILLEN KINDEREN ZELF?
1. Minder auto’s
2. Meer groen
3. Meer plaats om te spelen
En hun ouders? Betaalbaar wonen.
Als we een beleid willen voeren die ingaat tegen de stadsvlucht, moeten we op die zaken inzetten.
