8.1 Introductie
Noordpool (rood) = kant van de magneet die zich altijd met één en dezelfde kant naar het
noorden richt
Zuidpool = kant van de magneet die zich altijd met één en dezelfde kant naar het zuiden
richt
Magnetische krachtwerking kan zowel afstotend als aantrekkend zijn en is het grootst bij de
polen
IJzer = weekijzer: gemakkelijk gemagnetiseerd, maar magnetisme verdwijnt ook weer
gemakkelijk
Magneetstraal / luidsprekers / kompassen / elektromotoren: moeilijker te magnetiseren,
maar blijft daarna wel magnetisch (ook bij hoge temperaturen) = permanente magneten
(staafmagneet, hoefijzer), gemaakt van legeringen (ijzer, kobalt, nikkel, aluminium,
mangaan, koper)
Elektromagneet = geïsoleerde stroomdraad gewikkeld om een ijzeren kern : elektrische
stroom zorgt voor magnetisme -> krachtwerking kun je in- en uitschakelen: wel noord- en
zuidpool
Magnetiseerbare materialen: atomen zodanig met elkaar verbonden -> grote groepen
atomen vormen microscopisch kleine magnetische gebiedjes
Niet-gemagnetiseerde materialen: richting van magnetische gebiedjes ongeordend -> heffen
elkaars magnetische werking aan de buitenkant op
Aarde heeft magnetische eigenschappen:
Magnetische zuidpool = in buurt van geografische Noordpool
Magnetische noordpool = in buurt van geografische Zuidpool
Kompas: klein dun magneetje = kompasnaald, die om een as kan draaien – kompasnaald
wordt gericht door de permanente magneet op enige afstand van de permanente magneet,
wijst altijd naar het noorden
(Aard)magnetisch veld
Magnetische veldlijnen: raaklijn aan veldlijn door een punt in de ruimte geeft richting van
magnetisch veld in dat punt weer
- Snijden elkaar nooit
- Buiten een magneet lopen ze van noordpool naar zuidpool
- Richting geeft richting aan waarin de noordpool van een draaibare naaldmagneet op
die plaats wijst, kompasnaald gaat in richting van raaklijn aan de veldlijn staan
- Lopen door geografische Noordpool heen en komen bij Antarctica uit
, 8.2 Magnetische velden
Magnetische veldsterke, B (vectorgrootheid) = grootheid om sterkte van magnetische veld te
bepalen in T (tesla) door middel van een magneetveldsensor
- Midden-Europa: B = 0,00005 T
- Staafmagneetje: B = 0,1 T
Samenstellen vectoren: parallellogramconstructie
Stroomspoel = geïsoleerde stroomdraad die om een koker is gewonden: elektrische stroom
door draad van spoel -> binnen (veldlijnen evenwijdig) en buiten (veldlijnen lijkt op
staafmagneet) de spoel is er een magnetisch veld
- Rechterhandregel:
Gekromde vingers = draairichting elektrische stroom door windingen
Duim = richting magnetische veldlijnen binnen spoel
Rechte stroomdraad: zwak magneetveld, veldlijnen zijn cirkels / doorlopende lijnen in een
vlak loodrecht op stroomdraad, geen noord- of zuidpool : B neemt af met afstand tot draad
– veldlijnen worden op steeds grotere onderlinge afstand van elkaar getekend
- Rechterhandregel:
Gekromde vingers = geven richting van magnetisch veld om stroomdraad aan
Duim = wijst in richting van elektrische stroom
Permanente magneet: veldlijnen lopen buiten de magneet van noordpool naar zuidpool –
veldlijnen lopen binnen de magneet van zuidpool naar noordpool
Homogeen = in een gebied zijn de magnetische veldlijnen overal evenwijdig en de
magnetische veldsterkte is over gelijk : geen nettokracht
Inhomogeen = in een gebied is de magnetische veldsterkte niet overal even groot : wel
nettokracht
Formules:
mT naar T
: 1000
Magnetische veldsterkte binnen spoel
NxI
B = μ0 x : μ0 = 1,26 x 10-6 T x m x A-1 – N = aantal windingen - l = lengte spoel (m)
l
Noordpool (rood) = kant van de magneet die zich altijd met één en dezelfde kant naar het
noorden richt
Zuidpool = kant van de magneet die zich altijd met één en dezelfde kant naar het zuiden
richt
Magnetische krachtwerking kan zowel afstotend als aantrekkend zijn en is het grootst bij de
polen
IJzer = weekijzer: gemakkelijk gemagnetiseerd, maar magnetisme verdwijnt ook weer
gemakkelijk
Magneetstraal / luidsprekers / kompassen / elektromotoren: moeilijker te magnetiseren,
maar blijft daarna wel magnetisch (ook bij hoge temperaturen) = permanente magneten
(staafmagneet, hoefijzer), gemaakt van legeringen (ijzer, kobalt, nikkel, aluminium,
mangaan, koper)
Elektromagneet = geïsoleerde stroomdraad gewikkeld om een ijzeren kern : elektrische
stroom zorgt voor magnetisme -> krachtwerking kun je in- en uitschakelen: wel noord- en
zuidpool
Magnetiseerbare materialen: atomen zodanig met elkaar verbonden -> grote groepen
atomen vormen microscopisch kleine magnetische gebiedjes
Niet-gemagnetiseerde materialen: richting van magnetische gebiedjes ongeordend -> heffen
elkaars magnetische werking aan de buitenkant op
Aarde heeft magnetische eigenschappen:
Magnetische zuidpool = in buurt van geografische Noordpool
Magnetische noordpool = in buurt van geografische Zuidpool
Kompas: klein dun magneetje = kompasnaald, die om een as kan draaien – kompasnaald
wordt gericht door de permanente magneet op enige afstand van de permanente magneet,
wijst altijd naar het noorden
(Aard)magnetisch veld
Magnetische veldlijnen: raaklijn aan veldlijn door een punt in de ruimte geeft richting van
magnetisch veld in dat punt weer
- Snijden elkaar nooit
- Buiten een magneet lopen ze van noordpool naar zuidpool
- Richting geeft richting aan waarin de noordpool van een draaibare naaldmagneet op
die plaats wijst, kompasnaald gaat in richting van raaklijn aan de veldlijn staan
- Lopen door geografische Noordpool heen en komen bij Antarctica uit
, 8.2 Magnetische velden
Magnetische veldsterke, B (vectorgrootheid) = grootheid om sterkte van magnetische veld te
bepalen in T (tesla) door middel van een magneetveldsensor
- Midden-Europa: B = 0,00005 T
- Staafmagneetje: B = 0,1 T
Samenstellen vectoren: parallellogramconstructie
Stroomspoel = geïsoleerde stroomdraad die om een koker is gewonden: elektrische stroom
door draad van spoel -> binnen (veldlijnen evenwijdig) en buiten (veldlijnen lijkt op
staafmagneet) de spoel is er een magnetisch veld
- Rechterhandregel:
Gekromde vingers = draairichting elektrische stroom door windingen
Duim = richting magnetische veldlijnen binnen spoel
Rechte stroomdraad: zwak magneetveld, veldlijnen zijn cirkels / doorlopende lijnen in een
vlak loodrecht op stroomdraad, geen noord- of zuidpool : B neemt af met afstand tot draad
– veldlijnen worden op steeds grotere onderlinge afstand van elkaar getekend
- Rechterhandregel:
Gekromde vingers = geven richting van magnetisch veld om stroomdraad aan
Duim = wijst in richting van elektrische stroom
Permanente magneet: veldlijnen lopen buiten de magneet van noordpool naar zuidpool –
veldlijnen lopen binnen de magneet van zuidpool naar noordpool
Homogeen = in een gebied zijn de magnetische veldlijnen overal evenwijdig en de
magnetische veldsterkte is over gelijk : geen nettokracht
Inhomogeen = in een gebied is de magnetische veldsterkte niet overal even groot : wel
nettokracht
Formules:
mT naar T
: 1000
Magnetische veldsterkte binnen spoel
NxI
B = μ0 x : μ0 = 1,26 x 10-6 T x m x A-1 – N = aantal windingen - l = lengte spoel (m)
l
